'Türkiye Yüzyılında Sürdürülebilir Ulaşım Zirvesi' açılış töreni Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu'nun katılımıyla yapıldı. Uraloğlu, açılış konuşmaları ardından özel oturumda Sabah Gazetesi Ankara Temsilcisi Okan Müderrisoğlu ve Sabah Gazetesi Ekonomi Müdürü Dilek Güngör'ün sorularını yanıtladı. Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği 29. Taraflar Konferansı (COP29) kapsamındaki "Sürdürülebilir ve Dijital Orta Koridor ve Ötesi" başlıklı Bakanlar Yuvarlak Masa Toplantısı'na katılımı hatırlatılan Uraloğlu, burada hem deneyimlerini paylaştıklarını hem de diğer ülkelerin tecrübelerinden faydalanmaya çalıştıklarını söyledi.
Kalkınma yolu projesi ile ilgili bilgiler veren Uraloğlu, "Kalkınma Yolu, Basra Körfezi'nde Fav Limanı'ndan bin 200 kilometrelik demir yolu ve otoyolla Ovaköy Sınır Kapısı'na gelecek. Oradan da yaklaşık 2 bin 92 kilometrelik hatla Kapıkule Sınır Kapısı'na kadar gidebilecek. Tabii üç tane denize açılması söz konusu. Hatta bu koridordan Rusya'ya ya da Kafkasya bölgesine açılma söz konusu. Dolayısıyla bu proje kıymetli. Neredeyiz? Projede Katar, Birleşik Arap Emirlikleri, Irak ve biz varız. Burada proje bitme noktasına geldi. Finansmanını ve işletilmesi dahil bunları konuşuyoruz. Önümüzdeki senenin içerisinde yapıma başlayabilir miyiz diye bir gayret içerisindeyiz. Ama elbette Irak'ta mesafe almanın zorluklarını da biliyoruz. Ama istediğimiz hızda olmasa da o projede ilerliyoruz. O proje gerçekten Türkiye'ye, coğrafyaya ciddi katkı sağlayacak" ifadelerini kullandı.
224 kilometrelik Kars-Iğdır-Aralık-Dilucu Yüksek Standartlı Demir Yolu Projesi'nin ihalesini yaptıklarını ifade eden Uralığlu, "Muhtemelen önümüzdeki yılın ilk aylarında ona başlamış olacağız. Buradaki soru bu güzergahın Ermenistan'dan mı İran'dan mı geçeceği? Burada tamamen Azerbaycan'ın ne dediğine bakıyoruz. Mesela Uluslararası Yol Federasyonu'nun Dünya Kongresi'ni İstanbul'da düzenlemiştik. Ermenistan Ulaştırma Bakanı geldi, onunla da konuşmuştuk. Onların bu güzergahın kendi ülkelerinden geçmesi noktasında bir isteklerinin ve iradelilerinin olduğunu söylemek isterim. Oradaki Azerbaycan'ın ne dediği bizim için kıymetli. Biz de ona göre vaziyet alırız. Diğer taraftan projenin hızlıca ilerlediğini söyleyebiliriz" diye konuştu.
Akıllı ulaşım ve bölünmüş yollara ilişkin soruya karşılık, bölünmüş yolların kentlere sağlandığının altını çizen Uraloğlu, "2002 yılında sadece 6 bin 101 kilometre bölünmüş yolumuz vardı. Bizde 6 bin 101 kilometreden aldığımız bölünmüş yol uzunluğunu 29 bin 500 kilometrelere getirdik. Sadece 6 il birbirine bağlanabiliyordu. Şu anda 77 il birbirine bölünmüş yollarla bağlanabiliyor. 2002'de sadece 8,5 milyon olan araç trafiği bugün 30,5 milyona çıktı. O gün şehirler arasındaki ortalama seyahat hızı 40 kilometre saatti. Bugün 90 kilometre saate çıktı. 30,5 milyon olmasına rağmen" dedi.
Yola yerleştirilecek her türlü sensör, kamera ve akıllı levhalarla birlikte önce aracın yolla, sonra aracın araçla haberleşmesini sağlayacaklarını vurgulayan Uraloğlu, "Bu noktada akıllı ulaşım sistemlerini test edeceğiz. Güney Kore'de yoğun bir şekilde kullanılıyor. Amerika'da belli modeller var. Ama biz kendi modelimizi üretiyoruz. Bu konuda Türksat ve Karayolları Genel Müdürlüğümüz yoğun bir şekilde çalışıyor. ASELSAN elbette sürecin içerisinde. Hasdal ile İstanbul Havalimanı arasında 30 kilometrelik kesimde inşallah deneme sürecini başlatıyoruz. Bunu yapabilmek için de altyapı dediğimiz fiber optiklere de ihtiyacımız var. 15 kilometre Türkiye'de bir fiber optik ağı döşeyeceğiz. Aynı zamanda haberleşmede ve bu akıllı yollarda da onu kullanmış olacağız. Önümüzdeki birkaç yıl içerisinde pilot uygulamaları görmüş olacağız. (Hasdal ile havalimanı arasında) Önümüzdeki sene imalatlara başlarız. Muhtemelen 2026'da da ilk denemelere başlarız" ifadelerini kullandı.
Demiryolları ile ilgili yatırımlara değinen Uraloğlu, "2002'ye geldiğimizde elimizde ancak 11 bin kilometre demir yolu vardı. Bu da elektrikli ve sinyalli uzunluklar çok çok azdı. Yüzde 10 yüzde 20'ler seviyesinde. Biz mevcut yolları bir taraftan yüzde 70, yüzde 80 seviyesinde elektrik ve sinyalli hale getirdik. Sonrasında da 2 bin 251 kilometresi yüksek hızlı ve hızlı tren yol olmak üzere 3 bin kilometre yeni demir yolu inşa ettik. Yaklaşık 14 bin kilometreye çıkardık. Burada tabii hedefimiz ilk etapta yaptıklarımız devam edenler 3 bin 800 civarında. Onları bitirdiğimizde biz 2028'de yaklaşık 17 bin 500 -18 kilometreye inşallah bunu çıkaracağız. 2053'te de yaklaşık 29 bin kilometrelere inşallah çıkarmış olacağız" dedi.
Uraloğlu, "Şu anda Avrupa'yla Asya arasındaki demir yolu bağlantısı sadece Marmaray'dı. Marmaray'da da günde 300 seferle yaklaşık 650 bin insan taşıyoruz. Ve sadece 4 tane yük treni geçirebiliyoruz. Niye? Çünkü gecenin bir 4-5 saatinde durduruyoruz. Hem bakımını yapıyoruz günlük hem de bu trenleri getiriyoruz. Dolayısıyla biz o zaman Yavuz Sultan Selim Köprüsü'nün üzerinde düşündüğümüz ilk projelendirirken düşündüğümüz işte geleceği öngörmek tam da budur. Çift demir yolu hattı var orada. Biz onun ileri gerisindeki yaklaşık 120 kilometrelik hattın da inşallah dünya Bankasıyla iyi bir noktaya geldi kredi noktasında. Oranın ihalesini de önümüzdeki sene yaparak bu hattı Halkalı'dan Kapıkule'ye kadar da devam eden halihazırda yüksek hızlı demir yolu hattımızla bağlayarak bütün ulusal Bütünlüğünü ve bütün bu koridorları destekleyecek ana hatları da bitirmiş olacağız" dedi.
İstanbul'a şu anda bin kilometrelik metro hattı gerektiğini ancak mevcut uzunluğun yaklaşık 400 kilometre olduğunu, bunun da 170 kilometresini Bakanlığın yaptığını dile getiren Uraloğlu, şu anda devam eden 22 kilometrelik raylı sistem projelerinin bulunduğunu ifade etti. Uraloğlu, "Ana arterler, mesela havalimanı bağlantıları tamam bizim görevimiz ama onun haricindekiler belediyenin görevidir. Belediye ancak talep ederse, Cumhurbaşkanı'mız da uygun görürse Bakanlığa geçer bu sorumluluk. Yoksa tamamen sorumluluk belediyelerin kendilerinde. Bu noktada yapılması gereken birçok iş var. Mesela, 'Yolları yaparak biz trafiği çözemeyiz' diyen belediye başkanlarımız var. Tamam hani geçmişte yapılan bir yolu belki kapatmanız da gerekecektir. Yayalaştırmanız da gerekecektir ama mutlaka onun alternatifini koyarak. Yoksa alternatifini koymadan söylem olarak belki kulağa hoş geliyor olabilir ama doğru olmadığını söyleyebilirim. Aşağı yukarı 14 ilde yaptığımız, planladığımız işler var. Bakanlık olarak bunları takip ediyoruz" diye konuştu.
Havalimanı sayısının devam eden projelerle birlikte 2026 yılında 60'a çıkacağını söyleyen Uraloğlu, "2002 yılında 34 milyon olan bütün havayla taşınan yolcu sayısı geçen sene 213 milyon olarak gerçekleşti. Bugün bu sene inşallah 230 milyonlar civarında tamamlanmış olacağız. Ya bu durduğu yer elbette olmuyor. 26 tane havalimanını 58'e çıkarmışız. Yani 32 tane yeni havalimanı. Nasıl 32 tane yeni? Bir kere 15 tane sıfırdan havalimanı yaptık. Ya 22 yılda 15 havalimanı 1,5 yılda bir havalimanı demektir. Dünyanın hiçbir yerinde yok. Çok net söylüyorum" dedi.
Instagram'ın kapatılma ve yeniden erişime açılma süreciyle o dönemde şirketle aralarında yaşananları anlatan Uraloğlu, "Artık sosyal medya platformlarının tamamının temsilcisi var. Bizim söylediklerimizi dikkate almak durumundalar. İki hafta önce 119 FETÖ'cü hesabı kapattırdık. Biz yasakçı zihniyette olmak istemiyoruz. Esasında yasakçı zihniyette olan tam da bu platformların bir kısmı. Sizin paylaşımınızı engelliyor, yasaklıyor ve buna müsaade etmiyor. Onlar size müsaade etmezken, ülke olarak hassasiyetlerinizi dikkate almayana gereğini yapmak durumundasınız. Biz kapatmaktan, yasaklamaktan yana değiliz" dedi.
Zirvede ayrıca 'Türkiye'yi Değiştiren Projeler', 'Havacılıkta Türk İmzası', ve 'Lojistiğin Yeni Gücü Demiryolları' konulu paneller gerçekleşti. Etkinlik sonunda bakana hediye takdiminde bulunuldu.
