Tarihi, jeostratejik konumu, yüzölçümü, demografik yapısı ve komşuları dikkate alındığında, Ortadoğu’da yaşanmakta olan sorunların çözümünde Lübnan’nın kilit ülkelerden biri olduğu kolayca görülmektedir.
Bölgemizde yaşanmakta olan gelişmelerin seyri irdelendiğinde görüleceği gibi, Hamas Lideri Haniyye’nin öldürülmesinden sonra gündemimize gelecek olan coğrafya Lübnan olacaktır. Çünkü İsrail, Filistin sorununu 2009 yılında bitirmişti. Bundan böyle İsrail’in Gazze konusunda da, Filistin konusunda da yapacağı bir şey kalmamıştır.
Bölgemizde yaşanmakta olan gelişmelerin arka planındaki dinamiklerin kimliklerini ve hedeflerini irdelediğimizde karşımıza, 1. Dünya Savaşı’ndan bu yana zaman zaman parlayan, zaman zaman da uykuya yatırılan Lübnan konusu çıkmaktadır.
Sürekli okuyucularımız hatırlayacaklardır, 14 Şubat 2005 günü Lübnan Başbakanı, dünyanın en zengin 4. insanı olan Refik Hariri’nin 22 arkadaşıyla birlikte katledilmesinden başlayarak, bu katliamdan sorumlu tutululan Suriye’nin BM Güvenlik Konseyi kararıyla “davetli bulunduğu” Lübnan’dan çıkarılması, babasının yerine başbakan olan Saad Hariri’nin (Telekom’un eski sahibi) Kasım 2017’de resmi bir ziyaret için gittiği Riyad’da rehin tutularak istifaya zorlanması, 2017’nin yılbaşı gecesi Boğaz’daki Reina gece klübünde çoğu Lübnanlı olan işadamlarının katledilmesi, Lübnan’ın İran destekli Hizbullah’ın karargahına dönüşmesi, 14 Mart 2020 günü Beyrut limanının havaya uçurulması konularında pekçok yazı yazmış, Lübnan’ın Ortadoğu’da ne kadar önemli bir coğrafya olduğunu anlatmaya çalışmıştık.
Tarihi, jeostratejik konumu, yüzölçümü, demografik yapısı ve komşuları dikkate alındığında, Ortadoğu’da yaşanmakta olan sorunların çözümünde Lübnan’nın kilit ülkelerden biri olduğu kolayca görülmektedir. Bölgemizde yaşanmakta olan gelişmelerin seyri irdelendiğinde görüleceği gibi, Gazze’den sonra gündemimize gelecek olan coğrafya Lübnan olacaktır.
İSRAİL ADIM ADIM HEDEFİNE İLERLİYOR
Çin ile yaptığı bir dizi teknolojik anlaşmayı iptal etme karşılığında ABD’den aldığı “icazetle”, Hamas’ın Aksa Tufanı saldırısını gerekçe olarak kullanarak Gazze’yi haritadan silen ve onbinlerce masum insanı katleden İsrail’in bundan sonraki en önemli hedefleri, Ortadoğu’nun en zengin su kaynaklarına sahip olan Suriye’nin Golan Tepeleri, İran destekli Hizbullah’ın barındığı Lübnan ve Nil’den Fırat’a uzanan “vaad edilmiş topraklar” olacaktır.
Trump, ABD Başkanı olduğu dönemde, Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıdıklarını ilan etmiş, Suriye’ye ait olan Golan Tepeleri’ni de, oluşturabileceği sorunları hiç dikkate almadan İsrail’e bağışlamıştı.
Bu arada İsrail, İran’dan Lübnan’a uzanan Şii Kuşağı’na sınır komşusu olması dolayısıyla, Gazze’de öldürülenlerin Müslüman olmalarına rağmen, çoğu Sünni olan Arap ülkelerinden beklenen tepkiyi görmemektedir. Bu tepkisizliğin başlıca nedeni, mezhep ayrılığı nedeniyle, genişleme eğiliminde olan İran’ı bir tehdit olarak gören bazı İslam ülkelerinin İsrail’e yakınlaşmaları ve özellikle Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) Ağustos 2020’de İsrail’le İbrahim Anlaşması imzalamasıydı. Hamas bu anlaşmayı, “Filistin davasının sırtından hançerlenmesi” olarak değerlenmişti.
“FİLİSTİN SORUNU ÇÖZÜLMEDEN ORTADOĞU’YA BARIŞ GELMEZ” DENİRDİ, AMA..
Ortadoğu’nun geleceğine ilişkin genel kanı, “Filistin sorunu çözüme kavuşmadığı sürece bölgeye bahar gelmez” şeklindedir. Fakat, yıllardır iki parçalı bir görüntü sergileyen Filistin’in Gazze cephesinin İsrail saldırıları sonucunda haritadan silinmesi ve özellikle Hamas Lideri İsmail Haniyye’nin öldürülmesi sonrasında dikkatler İran destekli Hizbullah’ın konuşlandığı Lübnan’a odaklanmaktadır.
Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniyye’nin, İran’ın yeni Cumhurbaşkanı Pazeşkiyan’ın göreve başlama törenine katılmak için gittiği Tahran’da öldürülmesi, Filistin sorununun çözüme kavuşturulmasını bekleyenlerde bir moral çöküntüsü yarattı. Haniyye’nin öldürülmesinin hemen sonrasında İsrail, Lübnan’da konuşlanan İran destekli Hizbullah güçlerini hedef alan saldırılar başlattı.
Lübnan resmi haber ajansı NNA, İsrail’in İHA’larla Lübnan’ın güneyindeki Sur kentinin Kadmus bölgesine düzenledikleri saldırılarda bir kişinin hayatını kaybettiğini bildirmiş, ancak adını vermemişti. İsrail Ordusu sözcüsü yaptığı açıklamada, saldırıda hayatını kaybeden kişinin Hizbullah’ın askeri kanadıRıdvan Gücü’nün komutanlarından Hüseyin İbrahim Kassib olduğunu iddia etmişti.
Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah, İsrail’in Lübnan’a yönelik hava saldırılarında Güney Kıbrıs’taki ABD ve İngilizlere ait askeri üsleri kullandığını, saldırıların devam etmesi durumunda, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’ni de savaşın bir cephesi olarak göreceklerini söylüyor. Lübnan’a yönelik saldırılar, bölgesel ve küresel barış açısından büyük bir tehlike oluşturmaktadır.
İRAN İSRAİL’E SALDIRABİLİR Mİ?
İsrail, 2023’ten bu yana İran ile yaptığı bütün çatışmalarda, rakibinin savaş ekipmanlarını ve savaşma gücünü test ederek not almıştır. İsrail, gelinen noktada, İran’ın kendisiyle uzun soluklu bir mücadeleyi göze alamayacağını anlamıştır. Asker sayıları ve coğrafyaları dikkate alındığında, İsrail’in de İran’a yönelik bir kara harekatını göze alacağı söylenemez.
O nedenle İsrail, kendisi açısından büyük bir tehdit olarak gördüğü Hizbullah destekçisi İran’a daha fazla yakın olabilmek için, Lübnan’ı kontrolü altına almaya çalışmaktadır.
Bu durumda İsrail, ruhani bir boyut kazandırarak meşrulaştırmaya çalıştığı Gazze katliamını tamamladıktan hemen sonra, ABD Başkanı Trump’ın bağışladığı Golan Tepeleri’ne ve Lübnan’a yönelecektir. Katar’da, Ortadoğu’daki en büyük askeri üssü bulunan ABD arkasında durduğu sürece, savaş suçu, insanlık suçu işleyen İsrail’i kim durdurabilecektir?
Washington’da, ABD Kongresi’nin ortak oturumunda, bir kahraman edasıyla yaptığı konuşmada, Gazze’de hiçbir sivili öldürmediklerini söyleyen İsrail Başbakanı Netanyahu’nun, 40 dakikalık konuşması sırasında 49 defa alkışlanmış olması, sözün de, insanlığın da, uluslararası hukukun da bittiği noktadır.
ABD LE İSRAİL’İN HEDEFLERİ ve TÜRKİYE
ABD, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesine göz yumarak, kendisi açısından bir beka sorununa dönüşen Çin’in Kuşak ve Yol Projesi’nin Kuzey Koridru’nun önüne Doğu Avrupa’da aşılması zor bir set çekmiş oldu. Aynı şekilde, İsrail’in Gazze’yi haritan silmesine göz yumarak da, “Kuşak ve Yol”un Akdeniz’e açılan Güney Koridoru’nun önünü kesmiş oldu. Bu aşamadan sonra ABD, Pekin’i “Demir İpek Yolu” üzerinden Avrupa’ya bağlayan Orta Koridor olacaktır. Orta Koridor’un en önemli halkası Türkiye-Azerbaycan bölümüdür.
Bu durumda Türkiye, Nil’den Fırat’a uzanan “Vaad edilmiş topraklar”ına kavuşmak isteyen İsrail ile, “Kuşak ve Yol”un Orta Koridor’unu kontrolü alma çabasında olan ABD’nin hedefinde olacaktır. O nedenle hem Çin’i küresel ekonominin lideri yapabilecek “Kuşak ve Yol”a hem de ABD’nin b küresel projeye alternatif olarak gündeme getirdiği Hindistan-Ortadoğu-Avrupa Ekonomik Koridoru’na (IMEC) ilgisiz kalamıyoruz. Irak’ın Basra Körfezi’nden Türkiye’nin Ovaköy’üne uzanan Kalkınma Yolu’nu gündeme getirmemizin nedeni de, iki küresel proje arasında bir denge unsuru oluşturabilme çabasıdır.
Bölgemizde yaşanmakta olan gelişmelerin odak noktasına dönüşmekte olan Lübnan’a ilgisiz kalmamız mümkün değildir, çünkü bundan böyle sıklıkla gündemimizde olacaktır.
İSRAİL’İ KİM FRENLEYECEKTİR?
Çin ile, “Kuşak ve Yol” bağlamında imzaladığı bütün teknolojik anlaşmaları iptal ederek Amerika’nın desteğini arkasına alan İsrail Başbakanı Netanyahu, Washington’da, Kongre’de yaptığı konuşmasıyla, bu desteği, ABD’li Evanjejikleri de kapsayacak şekilde genişletmiş oldu..
Hamas Lideri İsmail Haniyye’nin İran’da, Devrim Muhafızları’nın korudukları binada vurulmasından sonra İsrail’i, Suriye ve Lübnan’a yönelik atacağı adımlar konusunda frenleyebilecek hiçbir önemli güç kalmamıştır.
Suriye’nin güney bölgelerini Golan Tepeleri’yle birlikte ele geçirecek olan İsrail, Nil’den Fırat’a uzanan “Vaad edilmiş topraklar”ına kavuşabilmek arzusuyla, Suriye’de konuşlanan PKK uzantısı PYD’yi Türkiye’ye karşı kullanmak isteyecektir.
Diğer taraftan, İran destekli Hizbullah’ı yuvasında vurabilmek, örgüte İran’dan gelebilecek yardımların önünü kesebilmek için de, 1982’de yaptığı gibi, Lübnan’ı “kontrolü altına almak” isteyecektir.
İSRAİL FİLİSTİN SORUNU 2009’DA NOKTALAMIŞTI
İsrail’in Suriye’ye yürüyüşü, Türkiye’nin Esad ile yapacağı görüşmeler nedeniyle biraz zaman alabilir. O nedenle İsrail’in, ilk önce Lübnan’a yönelik operasyonlar başlatması bekleniyor. Çünkü, gelinen aşamada, İsrail’in Gazze’de yapacağı daha fazla birşey kalmamıştır. İsrail Gazze, dolayısıyla Filistin sorununu, 2009’un Ocak ayı başlarında, dönüşü olmayan bir formülle bitirmişti.
Medyaya pek yansımayan/yansıtılmayan bu “formülü” kısaca hatırlatalım..
İsrail’in 2009’daki hava saldırılarını değerlendiren bilim adamları, “Bundan böyle Gazze’de ot bitmeyecek, koyunlar kuzulamayacaktır” diyorlardı. Çünkü, İsrail’in Gazze’ye attığı fosfor bombaları binlerce insanı öldürdüğü gibi, sağ kalanları da kısırlaştırmış, üreme yeteneklerini yok etmişti.
Derisine değdiği yerde insanları yakan bu silahların affı yoktu; öldürüyor ya da kısırlaştırıyordu. Cenevre Konvensiyonu’na göre insanlık suçu işlemiş olan İsrail’in bundan böyle Gazze konusunda daha fazla birşeyler yapmasına gerek yok. İsrail’in, 7 Ekim 2023 günü Hamas’ın Tel Aviv’e yönelik başlattığı Aksa Tufanı saldırısını gerekçe göstererek başlattığı operasyon Gazze’yi haritadan silme operasyonudur.
2023 Ekim’inden bugüne Gazze’de yaşananlar, 2009’daki “fosforlu” uygulamaların sonuçlarını devşirmekten öte bir anlam taşımamaktadır. Fakat bizler, 2009’da uygulanan insanlıkdışı “çözüm formülünün” ayrıntılarından haberdar olmadığımız için, olan biteni, bugün yaşanmakta olan bir savaş suçu, bir insanlık suçu, bir katliam olarak algılamaktayız.
EMPERYALİSTLERİN BÖLGEMİZİ DE, ÜLKEMİZİ DE MUTLU ETMEK GİBİ BİR KAYGILARI YOK
Ortadoğu’nun karanlık dehlizlerinde neler kurgulanıyor? Bölge nasıl bir geleceğe sürükleniyor? İşgal edilerek yağmalanan ülkelerde insanlar hayatlarını nasıl sürdürebilecekler? İsrail sempatizanı ABD’li ideologların hazırladıkları Büyük Ortadoğu Projesi (BOP) /Büyük İsrail Projesi planlandığı şekilde hayata geçirilebilecek mi? ABD, Ukrayna’da ve İsrail’de önüne barikatlar kurduğu Kuşak ve Yol Projesi’ne alternatif olarak gündeme getirdiği Hindistan-Ortadoğu-Avrupa Ekonomi Koridoru’nu (IMEC) Çin’den önce tamamlayabilecek midir?
Bu sorular ve sorunlar yumağı, bir küresel çatışmaya dönüşmeden çözülebilecek midir? Bölge ülkeleri olarak bilmemiz gereken bir gerçek var; küresel liderlik mücadelesini sürdüren küresel güçlerin insanları mutlu etme gibi bir kaygıları yok. Her millet çabası oranında mutlu olabilecektir. Adımlarımızı bu gerçeği gözönünde bulundurarak atmamız gerekiyor.
