Avrupa Birliği’nin Copernicus uydu izleme sistemiyle yapılan ölçümlere göre 21 Temmuz, 1940’lardan bu yana küresel olarak kaydedilen “en sıcak gün” olarak tarihte yerini aldı. Fakat 2024 yılı için bu şaşırtıcı bir gelişme değil. Çünkü bu yılın başından itibaren 182 günden 127’sini “en sıcak gün” olarak kayıtlara geçmişti. Dünya genelinde kaydedilen yüzey hava sıcaklığı ortalaması 17,09 santigrat dereceye ulaştı. Bir önceki rekor sıcaklık 6 Temmuz 2023’te 17,08 santigrat derece olarak ölçülmüştü. Copernicus İklim Değişikliği Servisi Direktörü Carlo Buontempo, sıcaklığın 2023’ten bu yana 0,01 santigrat derece artmasının “büyük bir fark” olduğunu vurgulayarak, gelecekte benzer rekorlar kırılabileceğine işaret ediyor.
Artan sıcaklık ve nem sonucu bunaltıcı hale gelen hava kişilerde uykusuzluktan kaynaklanan baş ağrısı ve yorgunluk ortaya çıkarırken doğaya kesilen fatura daha da yüksek oluyor. Akdeniz’de deniz suyu sıcaklığının artmasıyla istilacı balon balıklarının sularımıza gelmesi de bu sorunlardan. Nesli tükenme riskiyle karşı karşıya olan caretta carettaların ise küresel ısınmayla birlikte yavruların cinsiyetlerinde yaşanan değişim de devam ediyor. Caretta caretta yavruları, gelişirken içinde bulunduğu ortamın sıcaklığına göre cinsiyetini değiştiriyor. Ortam sıcak olursa dişi, serin olursa erkek yavru çıkıyor. Şu ana kadar görülen yavruların neredeyse yüzde 90’ı dişi çıktığı için geriye kalan yüzde 10’luk erkek yavru sayısının popülasyonun devamı için yeterli olup olmayacağı endişe oluşturuyor. Aşırı sıcaklar, pek çok tarım ürününün hasadını da erkene çekiyor. Dünyanın önde gelen incir üretim merkezlerinden Aydın’da havaların sıcak gitmesi nedeniyle taze incirde hasat, bu yıl önceki yıllara göre 15 gün erken başladı.
Havanın güneşli veya kapalı olması psikolojiyi etkiliyor. Sıcak havaların; isteksizlik, aşırı yorgunluk hissi, tahammülsüzlük veya çabuk öfkelenme gibi problemlere sebep olabildiğini belirten Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi’nden Uzman Psikolog Ezgi Dokuzlu Tezel, “Üst üste yaşanan uyku düzensizlikleri kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürüyor. Bu kendimizi ve çevremizi etkileyen, sosyal yaşamımızdaki ilişkilerimize yansıyan bir sorun” açıklamasında bulundu. Birçok bilimsel araştırmaya göre aşırı sıcak havaların depresyonu tetikleyebildiğini paylaşan Uzman Psikolog Tezel, “Kötü ve rahatsız hissedildiğinde veya baş edilemeyen durumlarda uzman desteği almaktan kaçınılmamalı” şeklinde konuştu.
Şu sıralar geceleri yatakta dönüp durup uyuyamıyorsanız, bu çok normal. Çünkü artan sıcaklıklar ve nem ile birlikte bunaltıcı bir hale gelen hava, kişilerin uyku düzenini de etkiliyor. 38-39 dereceleri bulan hava sıcaklığı, uyku ritminde de bozulma meydana getiriyor. Kişiler uykuya dalmada, uykuyu sürdürmede ve uykunun derinliğinde problem yaşıyor. Sıcaklıkla beraber özellikle damarlarda genişlemeye bağlı olarak ciddi baş ağrısı meydana geliyor. Bu baş ağrısının oluşturduğu rahatsızlık hissi de hem kişinin dinlenmesini engelleyen bir uyku düzenine hem de uykunun kalitesinin, derinliğinin azalmasına neden oluyor. Normalde kişilerde 36,5-37 santigrat derece olan vücut ısısı, uyku sırasında metabolizmanın yavaşlaması nedeniyle yarım santigrat derece kadar düşüyor. Uyku motivasyonu ve derinliği, vücut ısısının kısmen düşmesiyle birlikte oda ısısının da aynı şekilde düşük olmasıyla artıyor. Uzmanlar, ideal uyku için serin bir oda ve ağır bir örtü önersinde bulunuyor.
Dergilik'te bu hafta: Türk edebiyatı
15 Temmuz bir memleket meselesidir
