Özbekistan'daki Taşkent Metrosu'nun istasyonları, adeta yer altı sanat müzesini andıran özgün mimarisi ve dekorasyonuyla dikkati çekiyor.
Taşkent
Orta Asya'da inşa edilen bu ilk metrodaki istasyonlar, mimarisi, duvarlarına işlenen nakış, desen ve resimleri, dekorasyonu ve sanatsal özellikleriyle görenleri hayran bırakıyor.
Sovyetler Birliği döneminde 1972'de inşasına başlanan ve genişletme çalışmaları süren Taşkent Metrosu, 70,8 kilometre uzunluğundaki 4 hattı, bunları birbirine bağlayan 5 geçiş noktası ve 31'i yer altı, 19'u yer üstü 50 istasyonuyla her gün yarım milyondan fazla yolcuya hizmet veriyor.
Taşkent Metrosu'nun "Çilanzar" olarak adlandırılan ilk hattı, 1977'de hizmete açıldı. 23,7 kilometre uzunluğundaki bu hat, 17 istasyondan oluşuyor.
Metronun 14,3 kilometre uzunluğundaki "Özbekistan" hattı ise 1984'te faaliyete başladı. Bu iki hat, şehrin tam merkezinde Pahtakor ve Alişir Nevai istasyonlarında kurulan geçiş noktası üzerinden birbirine bağlı durumda.
Özbekistan'ın bağımsızlığını kazanmasının ardından inşaatına başlanan, 10 kilometre uzunluğundaki 8 istasyondan oluşan "Yunusabad" hattı 2001'de, Taşkent Metrosu'nun 4'üncüsü olan "Özbekistan'ın Bağımsızlığının 30. Yılı" hattı da 2020'de hizmete açıldı.
Yeni istasyonların inşaatı süren Taşkent Metrosu'nun toplam uzunluğunun 2030'da 150 kilometreye ulaşması hedefleniyor.
Her istasyon, farklı tasarımlarıyla dikkati çekiyor
Yaklaşık 50 yıllık geçmişe sahip Taşkent Metrosu'nun istasyonları, tasarlandığı döneme göre farklı mimari tarzlarıyla adeta yer altı sanat müzesini andırıyor.
Bazılarının yapımında Orta Asya camilerine özgü kubbe tekniğinin kullanılması, istasyonlara özgün görüntü veriyor. Bazı istasyonlarda milli desen ve dekorasyonlarla süslenen kolonlar da farklı estetik doku oluşturuyor.
İstasyonlar, Yunusabad, Çilanzar ve Almazar gibi yer adlarının yanı sıra Emir Timur, Biruni, Uluğbey, Ali Şir Nevai, Abdulla Kadiri, Gafur Gulam, Aybek, Hamid Alimcan ve Yunus Rajabiy gibi önemli şahsiyetlerin adını taşıyor.
Ünlü Özbek şairin adının verildiği Ali Şir Nevai İstasyonu'nun duvarlarındaki seramik panellere eserlerinde kaleme aldığı kahramanların simaları işlenmiş. Burası "dünyanın en güzel metro istasyonlarından biri" olarak nitelendiriliyor.
Uzay görünümü kazandırılarak ışıklandırılmış ve süslenmiş Komzonotlar İstasyonu'nun duvarlarında Özbekistan'da doğan Rus kökenli kozmonot Vladimir Canibekov'un uzaydaki görüntülerine yer verilmiş.
Bağımsızlık Meydanı ve Alişir Nevai istasyonları, benzersiz proje temelinde inşa edilmeleri ve tavanlarının diğerlerinden çok daha yüksek olmasıyla dikkati çekiyor. Özbekistan halk ressamı Cengiz Ahmarov tarafından dekore edilen bu iki metro durağı, Taşkent'in en güzel istasyonları arasında.
"Herkes, mutlaka Taşkent Metrosu'nu ziyaret etmeli"
Özbek mimar Alişir Sabirov, Sovyetler Birliği döneminde inşaatına başlanan Taşkent Metrosu'nun kendi dönemi için çok büyük ve özel bir proje olduğunu söyledi.
Şehrin yer altı sularının geçtiği ve deprem riskinin yüksek olduğu bölgede yer almasından dolayı metronun zorlu koşullarda inşa edildiğine dikkati çeken Sabirov, 9 büyüklüğündeki depreme dayanlıklı metro hattı için birçok bilimsel araştırma enstitüsünün çalıştığını anlattı.
Sabirov, Taşkent Metrosu'ndaki bazı istasyonların inşaatında ilk kez Orta Asya mimarisine özgü kubbe tekniğinin tercih edildiğini dile getirerek, kubbeli yapıların daha önce Orta Asya bölgesindeki cami ve sarnıçlarda yaygın kullanıldığını vurguladı.
Kubbeli camilere nispeten yer altına kubbe inşa etmenin sanıldığından daha zor olduğunu söyleyen Sabirov, buna rağmen ilk defa Taşkent'teki metroda kullanılan bu tekniğin çok başarılı olduğunu ve istasyonlara farklı estetik görüntü verdiğini ifade etti.
Sabirov, "Taşkent metro istasyonları, kendi döneminin en iyi mimari yapıları olmakla birlikte en güzel sanatsal özellikleri de taşıyor. Taşkent Metrosu'nun duvarlarına işlenen nakış, resim, desen ve dekorasyonlar, kubbe ve sütunlarla adeta yer altı müzesini andırıyor. Taşkent'e gelen herkes, mutlaka Taşkent Metrosu'nu ziyaret etmeli." diye konuştu.
