Aralarında hakim savcı ve üst düzey bazı bürokratların üst aramasından muaf olma isteklerinin uluslararası sivil havacılık kurallarına aykırı olduğu bildirildi. Geçtiğimiz yıllarda bir hakimin konuyu mahkemeye taşımasının ardından son olarak İstanbul Havalimanı’nda vali yardımcısı olduğunu belirten bir kişinin üst aramasına izin vermemesi krize neden oldu. Havalimanındaki güvenlik noktalarından üst araması yaptırmadan geçmek isteyenler, uluslararası güvenlik anlaşmalarına taraf olan Türkiye’yi, tahminlerin ötesinde sorunlarla yüz yüze getirebilir. Üst aramasını reddetme sayıları artarsa havalimanlarının uluslararası uçuşlara kapanmasının bile gündeme gelebileceği belirtiliyor. Sabiha Gökçen Havalimanı’nında yolculuk etmek isteyen bir hakim, mesleğini gerekçe göstererek, aranmak istememiş ve konu idari mahkemeye taşınmıştı.
Davayı inceleyen Danıştay 10. Dairesi, 23 Eylül 2023 tarihli kararıyla hakimlere üst araması yapılmasını hukuka aykırı buldu. Bunun üzerine Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı kararı temyiz ederek, Danıştay İdari Dava Daireleri’ne başvurdu. Konuyla ilgili açıklama yapan Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, kararın Türkiye'deki havaalanlarının akreditasyonu ve uluslararası kabulü ile ilgili tartışmalara sebep olacağını söylemişti.
Güvenlik noktalarında aramalar X-Ray cihazlarıyla yapılıyor. Eğer cihaz sinyal vermeye devam ederse, bu kez elle arama yapılıyor. Bazı bürokratlar sinyal vermesine rağmen hem elle aranmaya hem de cihazdan tekrar geçmeye karşı çıkıyor. Üst arama itirazlarıyla karşılaşan güvenlik personelinin görevini yapmakta zorlandığı bildiriliyor. Özellikle hakim, savcı, güvenlik ve üst bürokratların üstlerinin aranmasına karşı çıktığı kaydediliyor.
Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO) tarafından alınan kararlara göre, devlet başkanları ve havalimanlarını korumakla görevli güvenlik amirleri aranmıyor. Bunun dışında VİP olanlar da dahil tüm yolcular X-Ray cihazlarından ve gerekirse elle aramadan geçiriliyor. 1947’de BM bünyesine kurulan ICAO’nun kurucuları arasında Türkiye de bulunuyor. Belli dönemlerde havalimanlarını denetleyen teşkilatın aldığı kararlar bağlayıcı.
ICAO, eğer güvenliğin yeteri kadar sağlanmadığını belirtirse havalimanı kapatılıyor. Türkiye’nin de son dönemde yaşanan arama krizleri nedeniyle incelendiği, ancak bir sorun tespit edilemediği bildirildi. Başta ABD, Almanya, İngiltere olmak üzere her kıtadan 193 ülke, ICAO’nun kararlarına uyacağını taahhüt etmiş durumda. Türkiye açısından uluslararası anlaşmalar, kanun hükmünde değerlendiriliyor.
