Bu meseleyi analiz etmek için ideoloji, aday seçimi, mevcut ekonomi politikası, seçmen davranışı, reklam ve propagandanın etkili kullanımı, popülist yaklaşım ve yabancı basının seçimleri nasıl gördüğü yönünden bir analiz yapacağız.
1- Adalet
2- Faiz politikaları
3- Emekliler
4- Piyasadaki denetimsizlik
5- Liyâkatsizlik
6- Halka tepeden bakma
7- Eğitimdeki sorunlar ve kültür iktidarı olamamak meselesi-Sosyal medyanın kontrol altına alınamaması ve yalan haber furyası
8- Daha önceki seçimlerde Hayrettin Karaman Hoca’nın tespitlerinden dikkat çekilen hususlar: Vekillerin seçildikten sonra halkla irtibatı koparmaları, israf ve yolsuzluğa göz yummak, kadın kollarının süslü makyajlı toplantıları, bu zihniyetin davaya ters düşen yaşantı ve görünümleri,
9- AKP’nin kitle partisi olmaya yönelmesi, dava partisi olmak arasında kalan çelişkili tutumu; düzeni ve rejimi savunması.
Kırmızı yerler Akparti'nin oy gelsin diye hizmet ettiği yerler... Sarı olan yerler her seçimde AK Partiye oy verip hizmet almayan yerler... Laiklere yaranmayı bırakmazsan kaybetmeye devam edersin... Bu da bir başka analiz!
Bir başka AK Partilide şöyle dedi: "Biz kendimize yenildik. Nefsimize yenildik”. Devrilen kazana AK Parti seçmeni de bir tekme vurdu. Acaba kazanı kim devirdi?
Şimdi geçelim analiz faslına! Rakamlara
31 Mart 2024 SONUÇLARI
Toplam seçmen sayısı
(bin)
Kullanılan oy
(bin)
Geçerli oy
(bin)
Geçersiz oy
(bin)
YÜZDE
%
SANDIK VE OY SAYISI
61.430.934
48.256.541
KATILIM
%78,55
46.046.499
2.210.042
PARTİLERİN ALDIĞI OY
AKP
16.339.771
35,49
CHP
17.391.548
37,77
MHP
2.297.662
4,99
YENİDEN
REFAH
2.851.784
6,19
SAADET
503.210
1,09
DEM
2.625.588
5,70
İYİ PARTİ
1 680 000
3,77
15 MAYIS 2023 SONUÇLARI
Toplam seçmen sayısı
(bin)
Kullanılan oy
(bin)
Geçerli oy
(bin)
Geçersiz oy
(bin)
YÜZDE
%
SANDIK VE OY SAYISI
64.190.651-
YURTDIŞI-OYLARI: 3.426.183=60.764.468
%86.98 KATILIM
55.836.055
52.972.968
54.796.074
1.020.746
1.037.101
2.Yurtdışı oylarla birlikte
AKP
19.387.372
36,30
CHP
13.800.310
25,80
MHP
4.484.478
10,30
YENİDEN
REFAH
1.529.082
2,90
SAADET
İYİ P
5.275.448
9,90
DEM-YSP
4.803.922
11,70
Katılım oranı %15 civarında düşmüş, seçimlere kim gitmedi?
YURTDIŞI OYLARI: 3.426.183 Mahalli idareler seçiminde yurtdışı seçmen oy kullanmadığı için seçmen sayısı 15 Mayıs’ta yurt içi 60.764.468 iken 31 Martta 61.430.934’a çıkmıştır.
15 Mayıs 2023’de CUMHUR İTTİFAKI : %49,50 VE 26.934.455 oy
MİLLET İTTİFAKI %35,04 VE 19.063.781 oy almıştır.
CHP 35, AK Parti 24, DEM 10, MHP 8, Yeniden Refah Partisi 2, BBP 1, İYİ Parti 1 belediye başkanlığı kazanmıştır. AK Parti 324, CHP 302, MHP 110, YRP 37 ilçe kazandı. Mahalli idarelerde güç dengesi büyük ölçüde değişti.
15 Mayıs 2023 seçim sonuçlarıyla 31 Mart seçim neticesi mukayese edildiğinde şu tespitleri yapabiliriz: Seçimlere katılım %10-12 oranında düşmüştür. Seçmen sayısı 700 bin civarında artmış olmasına rağmen katılım düşmüştür. Acaba kimin seçmeni sandığa gitmemiştir: AKP’nin 15 Mayıs’ta 19.387.372 olan oy sayısı 16.339.771’e düşmüş, MHP’nin oyları da 4.484.478’dan 2.297.662’e düşmüştür. CHP’deki oy artışı ise 13.800.310 den 17.391.548 e çıkarak 3,5 milyon civarı artmıştır. AKP+MHP 5,7 milyon oy gerilemesine mukabil bu oyların CHP’ye gittiği söylenemez. Peki, CHP’deki bu artış nereden gelmiştir. 15 Mayıs’ta ittifak yapan partilerin dağılmasından sonra özellikle İYİ Parti oyları 5 milyon üstü oyun ezici bir kısmı CHP’ye kaymıştır. Yani aslında CHP’de bir başarıya dayalı oy artışı yoktur. CHP’nin oyu 3,5 milyon arttığına göre bütün İYİ Parti oyları CHP’ye gittiği söylenemez. Bunda ıvır zıvır partilerin oylarının rol oynadığı söylenebilir.
Peki, AKP ve MHP 5,5 milyon oy kaybettiğine göre bu oylar nereye gitmiştir? Çok az bir kısmı Yeniden Refah ve Saadet Partisine gittiği, çoğunun sandığa gitmediği, geçersiz oy ve seçime katılma oranlarındaki düşüşle birlikte AKP seçmeninin küstüğü ve bu oyların 8-10 milyon arasına ulaştığı söylenebilir. Seçime katılmamanın sebepleri nedir, muhafazakâr seçmen niye sandığa gitmemiştir, bu konuyu burada bırakıp yazının ilerleyen bölümlerinde ele alacağız.
Bu seçimlerden sonra önümüzdeki dönemde İyi Parti, Zafer Partisi, Gelecek Partisi, Deva Partisi ve Saadet Partisi’nin silineceği anlaşılmıştır. Diğer ıvır zıvır partiler seçim kâğıdını dolduran boş partilerdir, esasen seçimlere mali yük getirmekte, oy pusulasını destan gibi uzatmakta seçmenin kafasını karıştırmaktadır. Bundan sonraki seçimlerde yüzde yarım oy almamış partilerin seçimlere katılamaması da temin edilmelidir. %1’in altında oy alan partiler ayrı bir listeye yazılmalıdır. Önümüzdeki dönem İyi Parti'nin dağılarak bir kısmı CHP'ye bir kısmını da MHP'ye geçeceği anlaşılmıştır. Hüda Par ve Yeniden Refah Partisi’nin büyüyeceği anlaşılmıştır. Hüda Par’ın Güneydoğu'da büyümesi özellikle sol partilerin oy almasını engelleyecek, Türkiye'nin sahibi olan sağ seçmenin desteklenmesine imkân sağlayacaktır. Ayrıca PKK merkezli İsrail yanlısı bölücü hareketlerin gücünü zayıflatacaktır.
Kemal Kılıçdaroğlu: Seçimin kazanılmasının 3 sebebi vardır, dedi.
1- Küskün AK Parti seçmeni sandığa gitmedi.
2- Küskün olan seçmen oyunu DEVA, Gelecek gibi partilere vermek istemedi.
3- Kürtler CHP'ye oy verdi.
Bu analiz doğrudur. İYİ Parti oyları da bu analize ilave edilmelidir. İYİ Partililer CHP’ye oy verdi. Böylece İYİ Parti milliyetçi tabandan gelen oyları ve seçmeni CHP’ye aktararak muhafazakâr düşünceye zarar verdi denebilir. Böylece Meral Hanım görevini tamamlamış kendisine biçilen misyonu yerine getirerek siyasetten tasfiye edilme aşamasına geçmiştir.
Çünkü EKREM IMAMOGLU ve MANSUR YAVAŞ İYİ Parti sayesinde belediye başkanı seçilmişlerdir.
Ekrem İMAMOĞLU 2019’da 4.741.870 oy almış, 2024'de 4.432.862 oy alarak İstanbul’da seçmen sayısı 1 Milyon artmasına rağmen halk İmamoğlu’na teveccüh etmemiş, oyları düşmüştür. Yani CHP’nin bir başarısı yok! Millet Ak Parti’ye tepkili. (Ama neden tepkili?)
Tam seçimler bitti DEM Partili, Meral Danış Beştaş'tan ilk açıklama, süreç devam ederken İstanbul'da yüzde 1,93 oy alan DEM Parti İstanbul adayı Meral Danış Beştaş'tan ilk açıklama geldi. "İmamoğlu'nun aldığı oylar onun değil" Kadın doğru söylüyor! Şımarma diyor biz olmazsak seçilemezsin demek istiyor.
İstanbul Belediye Başkanlığında AKP’nin yaptığı en büyük hata Murat Kurum gibi çalışkan, becerikli fakat halk tarafından tanınmayan bir zatın aday gösterilmesidir. Evet, Murat Kurum çok çalışkan çok becerikli ve iyi bir gelecek vaat eden bürokrat olsa da, halk tarafından tanınmamaktadır, karizmatik kişiliği yoktur, laf cambazları karşısında başarı şansı zayıftır, ben atadım, oldu tarzı yaklaşım yanlış olmuştur. Murat Bey yerine Tevfik Göksu büyükşehir adayı olsa DEM Partisi’nin yarı oyu İMAMOĞLU yerine Tevfik Bey’e giderdi, seçimi AKP kazanırdı. İstanbul bir 5 yıl daha çapsız ve başarısız belediyeciliğe mahkûm olmazdı.
