Harezm’de doğduğu kabul edilen Özbekistan’ın milli dansı Lazgi, insanın ve insan ruhunun yaratıcılığını doğa olaylarıyla, müzik ve ritmik hareketler eşliğinde sevgi ve mutluluk duygularını yansıtarak anlatan bir dans çeşidi. Harezm kaynaklı Lazgi, halkın kendini ifade etme biçimlerinden biri ve dansın yeni versiyonları yaratılarak nesilden nesile aktarılıyor.
Yazı ve fotoğraf M. KEMAL SALLI
Özbekistan bale sanatını çağdaş düzeye taşıyan “Ruhun ve aşkın dansı” olarak tanımlanan Lazgi’nin İstanbul’da, Atatürk Kültür Merkezi’ndeki ilk gösterimine, Türk Devletleri Teşkilatı Genel Sekreteri Bagdat Amreyev, Özbekistan Ankara Büyükelçisi Alişar Azamhocayev, Kültür ve Turizm Bakan yardımcısı Ahmet Misbah Demircan, Özbekistan Cumhuriyeti Sanat ve Kültürü Geliştirme Fonu Başkan Yardımcısı Saida Mirziyoyeva, Özbekistan İstanbul Başkonsolosu Şukrat Aminov, devlet yetkilileri, çeşitli devletlerin İstanbul başkonsolosları, sivil toplum kuruluşları temsilcileri ve davetliler katıldı.
Tarihi binlerce yıl öncelere dayanan gizemlerle, destanlarla, mitlerle örülü kadim halk bilgeliğini anlatan bir dans olan Lazgi, “Ruh ve sevgi” anlamına geliyor.
LAZGİ’NİN ÇAĞDAŞ YORUMU VE SAİDA MİRZİYOYEVA
Özbekistan’ın milli dansı olan Lazgi’nin bir opera eseri olarak sahnelenmesi fikri, Özbekistan Devlet Başkanı Şevket Mirziyoyev’in kızı Saida Mirziyoyeva’nın imzasnıı taşıyor. Saida Mirziyoyeva, aynı zamanda, bu ritüeli projelendiren Özbekistan Cumhuriyeti, Sanat ve Kültür Geliştirme Fonu (Art and Culture Development Foundation of the Republic of Uzbekistan) başkanlığı görevini yürütüyor.
Harezm’de doğduğu kabul edilen Özbekistan’ın milli dansı Lazgi, insanın ve insan ruhunun yaratıcılığını doğa olaylarıyla, müzük ve ritmik hareketler eşliğinde sevgi ve mutluluk duygularını yansıtarak anlatan bir dans çeşidi. Harezm kaynaklı Lazgi, halkın kendini ifade etme biçimlerinden biri ve dansın yeni versiyonları yaratılarak nesilden nesile aktarılıyor.
Yeni anlatımıyla ilk gösterimi 5 Eylül 2021'de Taşkent'te yapılan ve büyük bir beğeni toplayan “Ruhun ve Aşkın Dansı” Lazgi, Berlin Ulusal Opera Bale Okulu mezunu olan koreograf Raimondo Rebeck'in bir uyarlaması. Rebeck’in Lazgi yorumunda geleneksel dansın doğasında bulunan tüm özellikler korunmaya çalışılmış. Gösteri Özbekistan Halk Sanatçısı Gavkhar Matyakubova liderliğindeki dans akademisyenleri ve tarihçilerle, Özbekistan Halk Sanatçıları Topluluğu ile ve koreograf Gulnora Musaeva’nın ortaklaşa çalışmalarıyla hazırlandı. Prodüksiyon ve turne organizasyonu ise, Sanat ve Kültür Geliştirme Vakfı tarafından yapılıyor..
Koreograf Raimondo Rebeck'in yönettiği “Lazgi, Ruhun ve Aşkın Dansı”, UNESCO himayesindeki Ali Şir Nevai Devlet Akademik Bolşoy Tiyatrosu'nun bale topluluğu tarafından sahneleniyor.
ULUSLARAARASI İLK GÖSTERİMİ DUBAİ’DE YAPILDI VE UNECO TARAFINDAN “İNSANLIĞIN SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRASININ TEMSİLİ LİSTESİ”NE ALINDI.
Özbekistan milli dansı Lazgi’nin bale yorumunun uluslararası gala gösterimi, 27 Kasım 2021 tarihinde, Dubai Operası’nda gerçekleştirildi. Dünyanın çeşitli ülkelerinden gelen sanatseverler, Harezm dansının yeni yorumunu izleme ve Özbek halkının geleneklerini tanıma fırsatı buldular. 'Lazgi - Ruhun ve Aşkın Dansı'’nın Dubai gösteriminde sağladığı başarı, Özbekistan balesini yeni bir boyuta taşınmasına vesile oldu. Bu başarı, 12 Aralık 2019'da, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Komitesi’nin ‘Lazgi'yi, “İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirasının Temsili Listesi”ne almasını sağladı.
Harezm’e özgü geleneksel “Lazgı” dansının, Özbekistan’ın kültürel mirasının bir unsuru olarak UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne alındığını, ilk olarak, Kırgızistan Başbakan Yardımcısı Aziz Abduhakimov duyurmuştu.
Abduhakimov kararın, 12 Aralık 2019’da, Kolombiya’nın başkenti Bogota’da düzenlenen UNESCO’nun “Somut Olmayan Kültürel Mirasının Korunması”na ilişkin Hükûmetlerarası Komite’nin 14. oturumunda alındığını bildirmişti.
LAZGİ 28-29 HAZİRAN’DA BURSA’DA
Özbek milli balesinin diğer gösterileri ise, 60. Uluslararası Bursa Festivali programı kapsamında 28-29 Haziran tarihlerinde Bursa’daki Merinos Atatürk Kongre ve Kültür Merkezi'nde yapılacak.
LAZGİ NEDİR?
Tarihi binlerce yıl öncesine dayanan gizemler, destanlar ile mitlerden oluşan Lazgi dansı, kadim halk bilgeliğini anlatıyor, “Ruh ve Sevgi” anlamına geliyor. Harezm ülkesinde doğan Lazgi dansı, insanın yaratıcılığını doğa olaylarıyla, müzik ve dans aracılığıyla, sevgi ve mutluluk duygularını yansıtarak sahneye taşıyor. Aslında, Asya coğrafyasında binlerce yıl öncesine tarihlenen kaya resimlerinde de örneklerini gördüğümüz bu oyunlar, çağdaş sahne sanatlarının ilk ürünlerindendir.
