YAĞMUR TANYILDIZ'ın röportajı için tıklayınız...
Çok değer verdiğimiz bir şey için, “gözüm gibi bakarım” deriz. Gözümüz dış dünyaya açılan penceremizdir. Görmekle etrafımızı tanır, fikrimizi ve ufkumuzu genişletir, davranışlarımızı yönlendiririz. Çoğu şey görmedikçe anlamsızdır. Her ne kadar “gözün görmediğine gönül katlanır” dense de, bence gözün görmemesine katlanmak gerçek manada çok zor… Göz hastalıklarına ve göz sağlığına dair tüm sorularımı DR. ALPASLAN KOÇ yanıtladı.
Hoş geldiniz Doktor Bey, öncelikle sizi tanıyabilir miyiz? Nerede, nasıl bir aile ve sosyal çevrede doğdunuz, büyüdünüz, eğitim hayatınız nasıldı, büyüdüğünüz yer, çevre ve eğitim hayatınızın şimdiki Dr. Alpaslan Koç olmanızdaki etkisi nedir?
Hoş buldum Yağmur Hanım, öncelikle bu nazik davetiniz için çok teşekkür ediyorum. Ben Kayseri’nin Sarız ilçesinde 1992 yılında doğdum, babam polis memuru, annem ev hanımı, bir tane ablam bir tane erkek kardeşim var. Babamın mesleğinden dolayı memleketin dört bir yanında başka başka şehirlerde ve okullarda geçti hayatım, aslında biz polis çocuklarının kaderi bu diyebilirim. İlkokulu ve liseyi aynı şehirde okuyan arkadaşlarından ve sosyal çevresinden hiç kopmayan insanlara çocukluğumdan beri özenmişimdir. Ben mesela ilkokul 1. sınıfı Kayseri’de, 2. sınıfı İstanbul’da, 3-6. sınıfları Ağrı’da, 7 ve 8. sınıfları Bolu’da okudum. O yaşlarda arkadaşlarından öğretmenlerinden ayrılıp yeni bir yere alışmak hiç kolay olmuyor, bende kardeşlerim de bunun zorluklarını hep yaşadık, ancak bu bize gittiğimiz yere hızlıca adapte olabilmeyi ve hayata farklı pencerelerden bakıp, başka hayatları tanıma fırsatı verdi, bunu çok sonraları anladık diyebilirim. Liseyi Nevşehir’de Anadolu öğretmen lisesinde okudum ve tıp fakültesini Balıkesir’de bitirdim. Balıkesir’in benim hayatıma çok güzel dokunuşları oldu. Sevgili eşim, hayat arkadaşım ile tıp fakültesi 3. sınıfta başlamıştı ilişkimiz ve geçen sene evlendik. Şimdilerde düşünüyorum da tıp fakültesinin o zorlu sınavları, stajları ve derslerinde sevgili eşimle hep yan yanaydık ve birbirimize hep destek olduk. İnanın o olmasa o yıllar nasıl geçerdi bilemiyorum. Kendimi çok şanslı hissediyorum, hem böyle bir eşim olduğu için hem de yıllardır biriktirdiğimiz güzel anılara yenilerini ekleyerek birlikte yaş almaya devam ettiğim için. Şuan Kütahya’da araştırma görevlisi doktor olarak görev yapıyorum. Kütahya’da 4 yıldır uzmanlık eğitimi almaktayım ve bu eğitimim boyunca gerek teorik gerek cerrahi gerekse de etik değerler açıdan donanımlı bir göz hastalıklıları uzmanı olmam için gayret sarf eden, desteğini hep yanımda hissettiğim başta anabilim dalı başkanımız sayın Prof. Dr. Fatih ÖZCURA’ya ve tüm hocalarıma sonsuz teşekkür ediyorum.
Halk arasında yaşa bağlı görme kusuru olarak bilinen özellikle de yakın planda çalışırken yaşanan görme bozukluğunu nasıl açıklıyorsunuz? Bunun tedavi protokolü nedir?
Bunun latincedeki karşılığı presbiyopi olarak tanımlanmakta ve yaşlanan göz anlamına gelmektedir. Kırklı yaşlarda insanların kendi doğal lensi esnekliğini kaybetmeye başlayarak yakında görme bozukluğu oluşmaktadır. İnsanoğlunun kaçınılmaz sonu diyebilirim bu bozukluk için. Tedavi olarak hastalara ilk başta yakın gözlükler yazıyoruz. Bazı hastalar gözlük takmak istemeyebiliyor o zaman yumuşak kontakt lensler de verilebiliyoruz. Yakın zamanda FDA’dan yakın görme sorununu 6-8 saat ortadan kaldıran bir damla onay aldı, bizim rutin kullanımımıza girmedi ama bu yönde çalışmaların devam ettiğini biliyorum, ilerleyen dönemlerde yakın gözlük kullanmak istemeyen hastaların yüzünü güldüreceğine eminim. Son olarak da uygun hastalarda cerrahi tedavilerle yakın görme sorunu çözülebiliyor.
Göz hastalıklarında en sık yaptığınız ameliyat nedir?
Biz en çok katarakt cerrahisi yapıyoruz, aslında tüm dünyada en çok yapılan ameliyatlardan biri diyebilirim.
Katarakt hastalığı kimlerde ve neden olur?
Öncelikle kataraktın tanımını yapacak olursam kendi doğal lensimizin saydamlığını kaybedip opaklaşmasıdır. Bu opaklaşmanın en sık sebebi yaşlanmaya bağlıdır. Katarakt ameliyatı yaptığımız hastaların çok büyük bir kısmı 60 yaş üstü kişilerden oluşmaktadır. Şeker hastalığı bulunan kişilerde daha erken yaşlarda katarakt oluşumu görmekteyiz. Kortizonlu ilaç kullanmak, radyoterapi ve kemoterapi almak, göz travması geçirmek katarakt oluşumuna sebep olabilmektedir. Ayrıca konjenital katarakt olarak sınıflandırdığımız doğuştan kataraktlar da mevcuttur. Bu nedenle doğumdan sonraki ilk 3 ay içerisinde göz muayenesinin önemini bir kez daha hatırlatmak isterim.
Göz ameliyatlarında hastalarınızı uyutuyor musunuz? Uyutmuyorsanız hasta ile o anda diyaloğunuz ne durumda oluyor?
Göz ameliyatlarının çok büyük bir kısmında hastalarımızı uyutmadan ameliyat ediyoruz. Bu durumun avantajları olduğu gibi dezavantajları da bulunuyor. Mikroskobik bir ameliyat yaptığımız için ameliyat esnasında hastanın konuşması bile göz hareketlerine neden oluyor ve ameliyat sırasında biz cerrahları çok zora sokabiliyor. Ameliyat öncesi hasta ile bunu detaylı bir şekilde konuşmak gerekiyor. Bazı vakalarda hastalarımız uyanık bir şekilde duramadığı veya sürekli gözünü ve başını hareket ettirdiği için genel anesteziye döndüğümüz de oluyor. Hastanın genel anestezi (narkoz) almaması ve ameliyatın daha hızlı başlayıp bitmesi de en büyük avantaj diyebilirim.
Gözlük mü önerirsiniz yoksa lens mi? Hangisi daha sağlıklı?
Gözlük veya lens önerirken aslında hasta bazlı karar vermek gerekiyor. Ben genellikle 18 yaşından küçüklere lens önermiyorum. Sonuçta lens taktığımız zaman göze yabancı bir cisim yerleştiriyorsunuz ve o yaştaki çocuklar bunun bilincine varamayabiliyor. Lens yazdığım bütün hastalarıma detaylı olarak nasıl kullanması gerektiğini anlatıyorum. Özellikle lensi takıp çıkarırken el hijyeni, lens solüsyonları ve kaplarının hijyeni çok önemli. Bunlara dikkat etmemek keratit dediğimiz çok ağrılı ve ciddi bir kornea enfeksiyonuna sebep olabilmektedir. Lens kullanan kişilere geceleri lenslerle uyumamak gerektiğini, hafta sonları ve eve gelince lensi çıkarıp gözlüğe geçmek gerektiğini bir kez daha hatırlatmış olayım. Anlattığım şeylere dikkat edip 20 yıl boyunca lens kullanıp hiç bir sorun yaşamayan hastam da var 1 yıl içinde gözüne ciddi zararlar veren hastam da. Buradan da anlaşılacağı gibi lens takmak sağlıksız demiyorum, ancak lens takarken özensiz davranmak gözler için ciddi sorunlara sebep olabilmektedir.
“Göz numaram sürekli ilerliyor” diyenlere tavsiyeleriniz var mı?
Büyüme döneminde ortalama 20’li yaşlara kadar göz numaralarında fizyolojik bir büyüme olabilmektedir. Burada dikkat etmemiz gereken patolojik olan bizim büyümeye sebep olduğumuz şeylerin önüne geçmektir. Göz numarasını artıran en önemli şey uzun süre bilgisayar veya telefon ile vakit geçirmek olmaktadır. Ayrıca günlük 30-40 dakika gibi açık hava da vakit geçirmenin de göz numarasındaki büyümeyi %30 kadar azalttığı bilinmektedir. Çalışma ortamlarının loş veya karanlık ışık yerine aydınlık bir ışık ile aydınlatılmasının da göz numarasının büyümesini azalttığı gösterilmiştir. Özellikle yüksek numaraları olan küçük çocuklar için bu söylediklerime dikkat etmeniz oldukça önemli.
Son zamanlarda göz çizdirme operasyonları çok popüler oldu. Öneriyor musunuz?
Göz çizdirme operasyonlarını aslında bir estetik ameliyat gibi düşünmek gerekiyor. Gerçekten bu yönde teknoloji çok fazla yol aldı, şuan için 10 numara miyop, 5 numara astigmat ve 4 numara hipermetrop hastaların göz numaraları sıfırlanabilmektedir. On sekiz yaşından önce ve son iki yıldır göz numarası büyümeye devam eden hastalarıma kesinlikle göz çizdirme operasyonu önermiyorum. Ortalama 23-24 yaşlarında göz numarasının ilerlemesi duran kişilerin göz yapıları uygun ise bu ameliyatlar yapılabiliyor. Ameliyat sonrası en büyük sorunlardan birisini göz kuruluğu oluşturmaktadır. Kuruluk ameliyat sonrası ilk 6 ayda çok sık görülmektedir. Bu dönemlerde hastalarımızı suni gözyaşları ve diğer göz damlaları ile tedavi ediyoruz. Gerçekten 5 numara miyopu olan bir hasta gözlüksüz veya lensiz ciddi görme sıkıntısı çekiyor benim böyle bir göz numaram olsa büyük ihtimalle uygun zamanda çizdirirdim diye düşünüyorum.
Göz sağlığı için faydalı besinler nelerdir?
Göz sağlığı deyince akla ilk gelen besin havuç, içerisinde beta-karoten, A, C ve E vitaminleri gece görüşünü güçlendirirken sarı nokta hastalığının ilerlemesini yavaşlatmaktadır. Ispanak, karalahana ve şalgam gibi yeşil yapraklı sebzeler içerdikleri zeaksantin sayesinde katarakt, sarı nokta hastalığı ve göz kuruluğunu önlemektedir. Somon, sardalya ve alabalık gibi balıklar omega 3 yönünden zengindir ve göz kuruluğunu ve sarı nokta hastalığının oluşumunu önlemektedir. Mor üzüm, yaban mersini, ahududu ve böğürtlen içerdiği resveratrol sayesinde göz tansiyonu ve katarakt oluşumunu önlemektedir. Yumurta, brokoli, kırmızı/yeşilbiber, turunçgiller, kavrulmamış kuru yemişler ve sütü göz sağlığı açısından faydalı diğer besinler olarak sayabilirim.
Maalesef iş hayatı gereği de çok fazla telefon ve bilgisayar ekranını bakmak durumunda kalabiliyoruz. Bu durumda olanlar için dinlendirici gözlükleri önerir misiniz?
Çağımızda dijital ekran maruziyeti hepimizin sorunu. Uzun süre bilgisayar ve telefon ile vakit geçirmek hem göz numarasını bir miktar artırmakta hem de ekrandan yansıyan ışınlar göz kuruluğuna sebep olmaktadır. Burada göz kuruluğunu tetikleyen bir diğer durum ise uzun süre ekrana baktığımızda göz kırpma refleksimizde azalma olmasıdır. İstemli olarak ara ara göz kırpmakta kuruluğu bir miktar rahatlatmaktadır. Günlük 8 saatten fazla bilgisayar ve telefon ekranına maruz kalanlar için dinlendirici gözlüklerden ziyade ilk önerim ekrandan yansıyıp kuruluğa sebep olan ışınları engelleyen antirefle kaplama yapılabilir, ayrıca mavi ışık filtreli gözlükler de bu kişilerde özellikle sarı nokta hastalığını engellemek için kullanılabilir.
Tiktok’ta paylaştığınız video 3 milyondan fazla izlendi. Bekliyor muydunuz yoksa sürpriz mi oldu? Bu kadar ilgi görmesi sizi mutlu etti mi?
Aslında bu çektiğim miyop videosunu yaklaşık 1 aydır planlamaktayım, ben bile göz doktoru olarak miyop hastaların nasıl gördüğünü görünce ciddi anlamda şaşırdım ve ilgimi çekti. Bende miyop insanların nasıl gördüğünü herkesle paylaşmak istedim. Videoyu bitirdiğimizde eşimle çok fazla izleneceğini düşünmüştük ama 3 milyonu geçeceğini biz de tahmin etmemiştik. Eşimde bende bu duruma çok sevindik tabi ki. Ayrıca instagramda severek takip ettiğim çok büyük sayfalarda videolarımın paylaşıldığını görmek ve bu platformda da 3-4 milyon izlenmeye ulaşmak bizi ayrıca mutlu etti. Gerçekten bir video planlamak, çekmek ve sonrasında düzenlemeler yaparak onu insanlarla paylaşmak güzel olduğu kadar da zor bir iş.
“Eşim ile videolar çekerken eğleniyoruz”
Buradan sevgili eşime çok teşekkür etmek istiyorum. Aslında benim videolarımdaki gizli kahraman kendisi diyebilirim. Hiç usanmadan defalarca videolarımı çekiyor, fikirler veriyor, ortamı hazırlıyor, ışığı ayarlıyor derken aslında videodaki en büyük emeği kendisi harcıyor ve bu başarıda en büyük payın da tartışmasız kendisinde olduğunu düşünüyorum. Eşim ile videolar çekerken aynı zamanda eğlenebiliyoruz, bu durum motivasyonumuzu hep yüksek tutuyor. Aklımızda insanların ilgisini çekebilecek daha çok video var ve bu denli güzel videolar üretmeye devam edeceğimizi tüm samimiyetimle söyleyebilirim. Bizi izlemeye devam edin.
Verdiğiniz bilgiler için çok teşekkür ederim. Son olarak neler söylemek istersiniz?
Yağmur Hanım ben teşekkür ediyorum. Bir hekim olarak doktora şiddetin bu denli arttığı şu dönemlerde insanlara bir hekimin kolay yetişmediğini, gerek kendisinin gerek ailesinin fedakârlıklarının tahmin edemeyeceğiniz kadar çok olduğunu hatırlatmak istiyorum. Ayrıca bu tarz haberlerin hepimizin motivasyonunu düşürdüğünü ve bu durumun artık son bulmasını ümit ettiğimi belirterek size veda etmek istiyorum.
Röportaj: Yağmur Tanyıldız
