HABER: DİNÇER KARACALAR
Büyük veriye yönelik bugüne kadar öğrendiğimiz ve bildiğimiz her şey, Blockchain (Blokzinciri) teknolojileriyle derinden değişiyor. Blockchain’in, sadece “Bitcoin” vb. kripto paralardan ibaret olmadığını, her geçen gün daha fazla insan ve sektör anlamaya başlıyor.
Blokzinciri’nin internetten sonraki en büyük devrim olarak nitelendirileceğini kaydeden Tırport Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Akın Arslan, şunları söyledi:
“ Blockchain, Türkçe adıyla Blokzinciri, veri ve işlemlerin uçtan uca şifrelenerek saklanmasını sağlayan, girilen veriyi, sabit uzunlukta çıktıya dönüştüren “HASH” adı verilen matematiksel algoritmalar bütününden oluşuyor. Binlerce sayfadan oluşan bir ansiklopedi veya tek bir harf de, Blokzinciri metodolojisi içinde 16’lı sistemde 64 karakterden oluşan bir dizinle temsil ediliyor. Bir gümrük belgesinde veya para transfer işleminde, değişiklik yapılıp yapılmadığını anlamak için geçmişe yönelik tüm belgeleri kontrol etmek yerine, sadece 64 karakterli HASH koduna bakmak ve doğrulamak yeterli oluyor. Özetle, Blokzinciri merkezi olmayan bir veritabanı ağı sunuyor. Bu ağın temel kurgusu şeffaflık ve erişebilirlik olduğundan kullanıcı verilerini korumak için şifreleme ve doğrulama yöntemleri de beraberinde sağlanıyor. Örneğin, blokzinciri çözümlerini bünyesinde kullanan bir lojistik firması, kamyoncu veya taşıma verilerini sisteme girerken, geçmiş verilerin doğrulanması, ağ paydaşı olan sunucuların eş zamanlı değişikliğe onay vermesiyle, makinelerin fikir birliğiyle yapılır. Doğrulamadan sonraki veriler, paydaşlar tarafından yetkilendirilmiş değişiklik izni verilmediği sürece değiştirilemezler. Yeni veriler yeni bir HASH koduyla adreslenerek sistemde saklanır, veri güvenliğini daha da artırmak için en yüksek düzeyde şifreleme protokolleriyle şifrelenir ve paydaşlar tarafından kullanılan blokzinciri ağında saklanır. Bir veri oluşturulduğu seviyedeki blokzinciri tarafından korunur. Zincir, tüm paydaşları verinin erişimine aynı anda onay vermeden veride değişiklik yapılamaz. Onay verildiği anda ise, verinin saklandığı adres değişir ve yeni adres yeni HASH koduyla temsil edilir” dedi.
Tırport, Blokzinciri teknolojilerine odaklandı
Ülkemizde ve dünyada lojistik sektörünün uçtan uca dijital dönüşümüne liderlik eden Tırport’ta yapılan çalışmalar hakkında bilgi veren Dr. Akın Arslan, şunları kaydetti:
“2025’te 12 trilyon dolara koşan global lojistik sektörünü, Blockchain teknolojileri şekillendirecek. Tırport olarak, Blokzinciri teknolojilerine odaklandık. Sektörümüzde, Avrupa’da ve bölgede örnek olabilecek uygulamaları devreye almak için çalışmalar başlattık. Lojistik sektöründe Avrupa’da önde gelen dijital platformlardan birisi haline gelen Tırport, önümüzdeki 3 yıl içinde Türk lojistik pazarında günde 30 binin üzerinde FTL taşımayı yönetmeyi hedefliyor. Her gün farklı formlarda on milyonlarca verinin aktığı bu ekosistem içinde verilerin güvenliği ve işlem/onay hızı daha da önem kazanacak” diye konuştu.
Blokzinciri (Blockchain) uzayında neler yer alıyor
Blokzinciri (Blockchain) teknolojisinin kripto paralar ile hayatımıza girdiğini anlatan Dr. Akın Arslan, konuşmasına şöyle devam etti:
“2009 yılı başından itibaren kripto paralarla hayatımıza girmeye başlayan blokzinciri teknolojisi, geçtiğimiz 11 yıl içinde önemli gelişmeler kat ederek, akıllı sözleşmelere ve finansal olmayan çözümlere de uzandı. Dijital kimlik, bankacılık işlemlerinin kayıt altına alınması, e-fatura, e-irsaliye, siber güvenlik ve dijital tıbbi kayıt sistemlerinde de blokzinciri teknolojilerinin kullanılmaya başlandığını görüyoruz. Kısaca Blokzinciri uzayına bir bakarsak içerisinde; firmanızın imza sirküleri, dijital imzanız, 150 sayfalık bir sözleşme, onaylı hakedişleriniz, ödeme planlarınız, banka ekstreleriniz, CV’niz, pasaport geçmişiniz, geçmiş tüm bilançolarınız, kestiğiniz faturalar ve irsaliyeler vb, üretim raporlarınız, e-nabız geçmişiniz gibi aklınıza gelen her şey, sadece 64 karakterden oluşan bir HASH’la temsil edilebiliyor. Önemli olan konu ise, sizin dışınızda kimse, tersine mühendislik ile bilgiyi yeniden yaratamıyor. Bilgi yenilendiğinde yeni bir HASH kimliğine de sahip oluyor. Bu inanılmaz teknoloji aklımızın sınırlarını zorluyor. Bir başka örnek olarak tedarik süreçlerinde, Blokzinicirinin yaygınlaşmasıyla birlikte, tohumdan meyve-sebzeye giden mahsul yolculuğu, tohumdan son tüketiciye bir değer zincirine dönüşecektir. Siz 64 karakterden oluşan bir ürün hash koduyla, o ürünün tüm aşamalarını görebileceksiniz. 1 kg pirincin, hangi fabrikada, hangi üretim hattında, hangi saniyede paketlendiğini, hangi paletle depoya aktarıldığını, orada ne kadar beklediğini, sonra size gelen tüm yolculuğunu ayrıntılarıyla öğrenebileceksiniz. İşte bu yüzdendir ki, Blokzinciri (Blockchain) teknolojisi İnternetten sonraki en büyük devrim niteliğindedir” şeklinde konuştu.
