له زدهکړو بېبرخې شویو یوشمېر افغان نجونو او د ښځو د حقونو د خوندیتوب ځینو بنسټونو یو ځل بیا په افغانستان کې د ښوونځیو د تړل کېدو په اړه اندېښنه وښوده.
که څه هم په افغانستان کې له شپږم ټولګیو پورته د نجونو پر وړاندې د ښوونځیو له تړل کېدو څه باندې درې کاله تېرېږي، خو له زدهکړو بېبرخې شوې نجونې وايي لاهم د زدهکړو په اړه هیلهمنې دي.
پروانه چې د طالبانو له بیا واکمنېدو وړاندې په کابل ښار کې د نهم ټولګي زدهکوونکې وه، د شنبې په ورځ د (اکټوبر په ۱۹مه) ازادي راډیو ته وویل چې که څه هم له د زدهکړو د بېبرخې کېدو په اړه اندېښمنه ده، خو وايي تمه ده چې یوه ورځ دغه وضعیت بدل شي او بیا ښوونځي ته لاړه شي.
دا وايي: "زه تل په ښوونځي کې اولنمره وم، خو کله چې مې ښوونځی وتړل شو فکر مې کاوه چې نړۍ مې لهمنځه وړل شوې، هر سهار چې له خوب پاڅېږم د ښوونځي په اړه فکر کوم چې ډېره مې ځوروي، خو باوري یم چې وضعیت هيڅکله په یوه حال نه پاتې کېږي، موږ هم له شرایطو سره ځانونه نهدي تړلي، دوام ورکوو او باوري یم چې ښوونځي به یوه ورځ پرانیستل شي."
مرسل چې په لوګر ولایت کې د لسم ټولګي زدهکوونکې وه او له زدهکړو بېبرخې شوې ورته هیله لري.
هغې پهدې اړه ازاډي راډیو ته وویل: "زه له هغو زدهکوونکو یوه یم چې له زدهکړو بېبرخې شوې دي او د ښوونځي دروازې یې پر وړندې تړل شوې دي، زه هیله لرم چې ښوونځي بېرته پرانیستل شي او موږ بیا وکړای شو زدهکړې وکړو او خپلو خلکو او هېواد ته خدمت وکړو."
دا اندېښنې پهداسې حال کې دي چې د ملګروملتونو په ګډون د بشري حقونو او ګڼو نورو نړیوالو بنسټونو او هېوادونو په کراتو له طالبانو غوښتي چې له شپږم ټولګي پورته د نجونو پر مخ د ښوونځیو دروازې پرانیزي.
طالبانو په افغانستان کې د ۲۰۲۱ کال اګسټ میاشت کې په بیا واکمنېدو سره له شپږم ټولګیو پورته نجونې له زدهکړو بېبرخې کړې او د ۲۰۲۲ کال په وروستیو کې همداراز پوهنتونونو ته د نجونو پر تګ هم بندیز ولګاوه.
پهدې اړه د اندېښنو په دوام د (شنبههای ارغواني) په نوم د ښځینه فعالانو غورځنګ یو ځل بیا د یوه پرېکړهلیک په خپرولو سره په دې اړه اعتراض وکړ.
د دغه غورځنګ مشرې معروف اروین له ازادي سره په خبرو کې د نجونو د ښوونځیو تړل په افغانستان کې لوی ناورین وباله.
هغې وويل: "موږ په دغه اعتراضي ناسته کې یو ځل بیا دا وویل چې په افغانستان کې د نجونو پر وړاندې د ښوونځیو تړل یوازې د نجونو نه، بلکې د ټولو افغانانو لپاره لوی ناورین دی، د طالبانو په دې کړنې سره میلیونه نجونې له زدهکړو او فکري ودې پاتې کېږي او دا کولای شي چې د افغان ټولنې بنسټ ته زیان ورسوي."
د طالبانو حکومت بیا تل ټینګار کړی چې د نجونو د زدهکړو موضوع یوه کورنۍ مسئله ده او ادعاوې یې کړي چې د ټولو ښځو او نجونو حقونه د دوی په ټکو د اسلامي شریعت په چوکاټ کې خوندي دي، خو د طالبانو دغه ادعا بیا د افغان نجونو سربېره نړیوالې ټولنې ته هم د منلو نهده.
