Pierwsze zderzenie z nową Polską było dla Kaszubów przykre i bolesne. Okazało się, że nadal dla wielu pozostają Niemcami, nawet jeśli deklarują swoją polskość. Niby wiadome było, że zmuszano ich do stawania się obywatelami Rzeszy, niby wszystko zostało wyjaśnione, ale niesmak pozostał. Na kolejne lata.
