გერმანიის დემოკრატიული რესპუბლიკის ავადსახსენებელი სახელმწიფო უშიშროების სამინისტროს, შტაზის, არქივი მრავალ ფოტოს ინახავს. ზოგ მათგანზე გამოსახულია სხვადასხვა სახის დაბრკოლებათა გამოცდა, რომლებიც მოწყობილი იყო ბერლინის კედლის გასწვრივ. მათი მიზანი იყო, აღეკვეთა აღმოსავლეთ ბერლინის მოსახლეობის გაქცევა ქალაქის დასავლეთ ნაწილში. ზოგიერთი ბარიერი იმდენად სახიფათო იყო, რომ ადამიანების სიკვდილს იწვევდა. გდრ-ის უშიშროების სამინისტროში ამის შესახებ იცოდნენ, მაგრამ არაფერს აკეთებდნენ იმისთვის, რომ არ დაეშვათ თანამოქალაქეთა სიკვდილი. ეს ხერგილები მხოლოდ აღმოსავლეთის მხრიდან იდგმებოდა.
გდრ-ს სახელმწიფო უშიშროების სამინისტრო, შტაზი, ერთ-ერთი ყველაზე უფრო დაუნდობელი და ორგანიზებული სპეცსამსახური იყო ე.წ. საბჭოთა ბლოკის ქვეყნებს შორის და, ზოგიერთი შეფასებით, ტოლს არ უდებდა საბჭოთა უშიშროების კომიტეტს, კგბ-ს.
კომუნისტური ქვეყნების რეჟიმები უზარმაზარ რესურსებს ხარჯავდნენ იმისთვის, რომ განევითარებინათ და დაეხვეწათ რეპრესიული სისტემა. სპეცსამსახურები მუშაობდნენ როგორც გარე საფრთხეების - რეალურის თუ პროპაგანდისტული მიზნებით გამოგონილის - მოსაგერიებლად, ისე საკუთარი მოსახლეობის გასაკონტროლებლად და ხელისუფლების კურსის მიმართ წინააღმდეგობის აღსაკვეთად. კომუნისტური რეჟიმები საგანგებო ყურადღებას უთმობდნენ იმას, რომ მოსახლეობას ვერ მოეხერხებინა დასავლეთში გაქცევა.
საზღვრების კონტროლის განსაკუთრებით მკაცრ მეთოდებს იყენებდა გერმანიის დემოკრატიული რესპუბლიკა. ამის მიზეზი იყო ის, რომ გდრ ემიჯნებოდა დასავლეთ გერმანიას, გფრ-ს, რომელიც იყო თავისუფალი სამყაროს ნაწილი და ერთ-ერთი წამყვანი კაპიტალისტური სახელმწიფო. ხოლო დასავლეთსა და აღმოსავლეთს შორის საზღვრის ყველაზე ცხელი მონაკვეთი, ორ სამყაროს შორის დაპირისპირების სიმბოლო, იყო ბერლინის კედელი.
მას მერე, რაც მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ გერმანია ორ სახელმწიფოდ გაიყო, გაიყო ბერლინიც, რომელიც აღმოსავლეთ გერმანიის ტერიტორიაზე მდებარეობს. ქალაქის ერთი ნაწილი, დასავლეთი ბერლინი, კომუნისტური რეჟიმის გავლენისგან თავისუფალ ზონად ჩამოყალიბდა და მოგვიანებით გფრ-ს შეუერთდა. ის იყო დასავლეთ გერმანიის ერთგვარი ანკლავი გდრ-ს შუაგულში. აღმოსავლეთ გერმანიის კომუნისტური რეჟიმი დიდი სიფხიზლით იცავდა ბერლინის კედელს და მოსახლეობას ხელს უშლიდა ქალაქის დასავლეთ ნაწილში გაქცევაში - იქ, სადაც ბევრ მათგანს ნათესავები ჰყავდა და სადაც მათ თავისუფალი საზოგადოება ეგულებოდათ.
სხვადასხვა სახის ფიზიკური, ადმინისტრაციული თუ სხვა სახის ფაქტორების მიუხედავად, აღმოსავლელები გამუდმებით ცდილობდნენ კომუნისტური რეჟიმის მარწუხებისთვის თავის დაღწევას და ზოგჯერ ახერხებდნენ კიდეც ამას.
საზღვრის საიმედოობის უზრუნველსაყოფად შტაზი არაერთ საშუალებას მიმართავდა. ერთ-ერთი იყო ბეტონის ბარიერები, რომლებსაც სასაზღვრო გამშვებ პუნქტებში ამონტაჟებდნენ. ასეთი ბარიერები იდგმებოდა იმ მიზნით, რომ დასავლეთში გაქცევის მსურველებს ავტომობილით არ გაენგრიათ საზღვარი და სამშვიდობოს გასვლა არ მოესწროთ. ბარიერებს, ისევე როგორც მრავალს სხვა საშუალებას, გდრ-ს საიდუმლო პოლიგონებზე ცდიდნენ.
როგორც „ბერლინის კედლის ფონდის“ კვლევითი განყოფილების ხელმძღვანელმა, დოქტორმა გერჰარდ ზოლტერმა უთხრა რადიო თავისუფლებას, შტაზის ეს პოლიგონი დღემდე საიდუმლოებით არის მოცული. „მოგვეპოვება ფედერალური არქივის დოკუმენტები, რომლებშიც ნახსენებია [საცდელი პოლიგონები], მაგრამ მათ შესახებ მეტი არაფერი ვიცით,“ თქვა მან.
ტრანსპორტის შემაკავებელი ხერგილები მხოლოდ ერთ-ერთი ნაწილია კვლევისა და გამოცდებისა, რომლებსაც ატარებდა აღმოსავლეთ გერმანიის რეჟიმი, რათა პოლიციური სახელმწიფოდან გაქცევის საშუალება არ მიეცა საკუთარი მოქალაქეებისთვის. გერჰარდ ზოლტერის თქმით, თავად ბერლინის კედელსაც ცდიდნენ, რათა დაედგინათ მისი „სიმყარე თავდასხმების შემთხვევისთვის სატრანსპორტო საშუალებებით, ასაფეთქებელი ნივთიერებებით, ასევე გამძლეობა ბუნებრივი კატასტროფის პირობებში, მაგალითად, გაუძლებდა თუ არა ის კოკისპირული წვიმების შედეგად წარმოშობილ წყლის მძლავრ ნაკადებს“.
2010 წელს შტაზის ყოფილმა პოლკოვნიკმა ჰარალდ იაგერმა გერმანელ ჟურნალისტებთან ინტერვიუში ისაუბრა იმაზე, თუ როგორ ამუშავებდნენ აღმოსავლეთ გერმანიის საიდუმლო სამსახურები რეალური გაქცევების შესახებ ინფორმაციას.
„ყოველთვის, როცა ვინმე არღვევდა საზღვარს, ამას მოჰყვებოდა ვითარების ანალიზი. სწორედ ამისთვის ქმნიდა გდრ-ს სახელმწიფო უშიშროების სამინისტრო სამუშაო ჯგუფებს, რომელთა ამოცანა იყო ტექნიკური სრულყოფა ობიექტებისა, რომლებიც შემდეგ გამოიცდებოდა“.
1960-იანების შუა წლებში ბერლინის კედლის გასწვრივ ბევრგან ამონტაჟებდნენ ლითონის არმატურის კონსტრუქციებს გაქცევის მსურველთათვის ხელის შესაშლელად. წვეტიან კონსტრუქციებზე შეუძლებელი იყო ჩვეულებრივი ფეხსაცმლით გავლა. მათ „სტალინის გაზონს“ უწოდებდნენ. „სტალინის გაზონის“ ერთი სეგმენტი ბერლინის კედლის მუზეუმშია დაცული.
აღმოსავლეთ გერმანიის ხელისუფლება განუწყვეტლივ იბრძოდა „განვითარებული სოციალიზმიდან“ გაქცევის აღსაკვეთად. გაქცევის მსურველებიც ახალ-ახალ მეთოდებს მიმართავდნენ საბჭოთა ბლოკის საპყრობილისთვის თავის დასაღწევად. 1989 წლის თებერვალში სამმა აღმოსავლეთგერმანელმა სატვირთო მანქანით გაარღვია ბერლინის კედლის ერთი სეგმენტი. ამის შემდეგ მათ ჰიდროკოსტიუმები ჩაიცვეს, რათა მდინარე შპრეე გადაეცურათ. ორმა მათგანმა უვნებლად მოახერხა დასავლეთ ბერლინამდე მიღწევა, მესამე კი დააკავეს და ის პატიმრობაში აღმოჩნდა.
ათასობით ადამიანმა მოახერხა აღმოსავლეთ ბერლინიდან დასავლეთში გაქცევა. მაგრამ ბერლინის კედლის არსებობის განმავლობაში (1961-1989) მინიმუმ 140 ადამიანი დაიღუპა გაქცევის მცდელობისას.
20 წლის კრის გეფროი უკანასკნელი იყო, ვინც მოკლეს საზღვარზე, როცა ის აღმოსავლეთ ბერლინიდან დასავლეთში გაქცევას ცდილობდა 1989 წლის თებერვალში.
1989 წლის 9 ნოემბერს ბერლინის კედელმა არსებობა შეწყვიტა. ამით დასრულდა კომუნისტური გდრ-ც.
