«Փաստ» օրաթերթը գրում է. «Վերջին շրջանում իշխանությունների ներկայացրած նախագծերը, կարծես, միտված լինեն քաղաքացիների, գործարարների, մի խոսքով՝ բոլորիս հարկային բեռը ծանրացնելուն: Շատերն իրականացվող հարկային քաղաքականությունը, նախագծերը բնորոշում են որպես հարկային տեռոր, մյուսները՝ պետբյուջեի ճաքերը փակելու տարբերակ, երրորդները՝ որպես քաղաքական մահակ գործարարների գլխին: Աուդիտորների պալատի նախագահ Նաիրի Սարգսյանն արձագանքում է՝ բոլորի ասածներն էլ ճիշտ են: «Մեկը կարող է ասել հարկային ռեկետ, մյուսը՝ անգրագիտություն ու փնթիություն, մեկը կարող է ընդհանրապես հայհոյել Նիկոլ Փաշինյանին: Ճաշակի հարց է»:
Մարդիկ հարկային տեռորից են խոսում՝ նաև հիմնվելով Պետական եկամուտների կոմիտեի՝ վերջին շրջանի աղմկահարույց նախագծի շուրջ ծավալված քննարկումների վրա: Խնդիրը հետևյալն է. գործող օրենքով, եթե հարկային տեսուչները պարզում են, որ տնտեսվարողը թաքցրել է հինգ միլիոն դրամ և ավելի հարկ, նա կարող է վճարել դա և խուսափել պատասխանատվությունից: Այժմ ցանկանում են փոփոխել համապատասխան դրույթը, որ վճարումները կատարելուց հետո էլ տնտեսվարողը պատժից չխուսափի:
ՊԵԿ-ը պարզաբանում է հետևյալ կերպ՝ հավասար պայմաններ է ստեղծում բարեխիղճ և ոչ բարեխիղճ տնտեսվարողների միջև: «ՊԵԿ-ը, ինչպես ամեն անգամ, այս անգամ ևս սխալվել է: Նա միշտ սխալ է: Նախագծի հիմնավորումները նախագծի իրական նպատակների հետ ընդհանրապես աղերս չունեն: Իրենց բերած հիմնավորումները սխալ են, անտրամաբանական, բովանդակազուրկ, նույնիսկ այնքան անբովանդակ, որ չարժե դրանց հիմնավորմանը հակադարձել:
Նախագծի հիմնավորման բաժնում նշված է, որ սա իրականացվում է բարեխիղճ և անբարեխիղճ հարկատուների միջև մրցակցային հարաբերությունների կարգավորման նպատակով, բայց իրական նպատակները լրիվ այլ են: Նախագիծն ունի երկու հիմնական նպատակ: Առաջին կիսամյակի ընթացքում մոտավորապես 120 միլիարդ դրամի չափով չեն կատարել բյուջեն: Մեր կանխատեսումներով, մինչև տարեվերջ 250-ից 300 մլրդ դրամի չափով բյուջեի եկամտային մասը պլանավորածից պակաս է լինելու:
Տարեսկզբից կամ նախորդ տարվա վերջից սկսած շատ օբյեկտիվորեն և հիմնավորված բարձրաձայնում էինք, որ բյուջեի պլանը չեք կատարելու: Բոլոր պաշտոնյաներով մի գովազդվեք, որ 300 մլրդ և ավելի բյուջեի եկամտային մաս եք ավելացնում: Բնականաբար, մեր ասելուց վեց ամիս, մեկ տարի անց նոր հասկանում են, որ հնարավոր չէ դա կատարել, և պետք է ուղղակի ցանկացած եղանակով ապահովել բյուջեի եկամտային մասը կամ նվազագույնը, որ պետք է անեն, բյուջեի այդքան պակասորդը ավելի մեղմեն:
Ասենք, 300 միլիարդի փոխարեն 150 միլիոն պակաս հավաքագրեն: Զուգորդած նաև տարեսկզբից բարձրացումներ եղան ակցիզային հարկի, մասնավորապես՝ մրգօղիների դրույքաչափում եղան եռակի, նույնիսկ քառակի բարձրացումներ, այնուհետև ֆիզիկական անձանց վարձակալական եկամուտների հարկում, ֆիզիկական անձանց եկամուտների համատարած հայտարարագրում, որն իր հետ բերեց նաև հարկեր, ընդ որում՝ տեխնիկական պատճառով առաջացած եկամտային մասի հարկեր: Հնարավոր է՝ ընտանիքի մի անդամը մյուսին, ընկերը ընկերոջը, բարեկամը բարեկամին գումար փոխանցի, տեխնիկապես վճարման հանձնարարագրի մեջ նպատակ դաշտում նշումը ճիշտ կատարած չլինի, որովհետև դա էլ իրենից ենթադրում է մասնագիտական որոշակի գիտելիքներ:
Այս բոլոր թվարկածները ընդհանուր բարձրացումների գուցե տասը տոկոսը կազմեն, դրանք բոլորն ուղղված էին պետբյուջեի եկամտային մասի պակասորդի մեղմմանը կամ համալրելուն»,-«Փաստի» հետ զրույցում նշում է Սարգսյանը: Ընդգծում է՝ տեսան, որ այդ բոլոր գործիքակազմերով չեն կարողանում բյուջեն համալրել: «Հիմա պետք են իմպերատիվ ակտեր, վախի մթնոլորտի ստեղծում: Հարկային օրենսգիրքը պարունակում է երկիմաստություններ կամ տարընթերցումներ, այս պարագայում տնտեսվարող սուբյեկտը որոշումը բացառապես կկայացնի հօգուտ հարկային մարմնի, անկախ նրանից՝ ավել վճարումը օրենսդրական-իրավական տեսանկյունից ճիշտ կլինի, թե սխալ, վախի մթնոլորտում ավելի շատ կվճարեն: Սա առաջին իրական նպատակն է»,-հավելում է մեր զրուցակիցը:
Անդրադառնում է երկրորդ նպատակին: «Բավականին ժամանակ է, որ իշխող կուսակցությունը, կառավարությունը նախապատրաստվում են արտահերթ ընտրությունների, և ցանկացած ժամանակ, երբ հնարավոր եղավ և կարողացան կանխատեսել, որ հնարավոր կլինի վերարտադրվել, գնալու են արտահերթ ընտրությունների: Հասարակության՝ ամենից շատ ազդեցություն ունեցող շերտերից մեկը բիզնեսն է: Բիզնեսն ունի աշխատակազմ, գործընկերներ, ազդեցիկ խոսք իր շրջապատի, բարեկամների շրջանում և այսպես շարունակ: Այդ մարդկանց հանդեպ պետք է շատ լուրջ մահակ, որը կօգտագործեն բիզնես շրջանակներում ձերբակալություններ իրականացնելով, իրենց քաղաքական նպատակներին հասնելու համար, եթե հանկարծ նրանք փորձեն ընդդիմադիր կեցվածք դրսևորել, ընդդիմադիր կուսակցությունների օգտին քվեարկել և այլն:
Այս նախագծի մասին խոսելիս բոլորը կենտրոնանում են միայն բիզնես հատվածի վրա, բայց խոսքը չի վերաբերում բացառապես բիզնեսին, վերաբերում է Հայաստանի Հանրապետության բոլոր քաղաքացիներին, որովհետև հարկերից խուսափողը, հարկ վճարողն այստեղ նույնական է, տարբերություն չկա՝ ֆիզիկական անձ է, կազմակերպություն, անհատ ձեռնարկատեր, թե նոտար: Ցանկացած անձ, եթե ունենա հինգ միլիոն դրամ և ավելի հարկային պարտավորություն կամ թաքցրած լինի այդ հարկային պարտավորությունը, դարձյալ ընկնում է այս քրեական իրավակարգավորման տակ: Հայաստանի աշխատող բնակչության կեսից ավելին կարող է մտնել դրա տակ:
Օրինակ՝ եթե ընդունենք վաղեմության ժամկետը չորս տարի, այդքան տարվա մեջ 5 միլիոնը բաժանելով՝ 1 մլն 250 հազար է կազմում մեկ անձի յուրաքանչյուր հարկային տարվա պարտավորության չափը: Դա կարող է առաջանալ 6 միլիոն դրամ շրջանառությունից բանկային հաշիվների վրա: Դրան գումարենք անկանխիկի կարգավորումները և փոխառությունները՝ ընկերն ընկերոջից պարտք է վերցնում, շատ քիչ դեպքերում է պայմանագրի գրավոր ձևը պահպանվում, վճարման հանձնարարագրի մեջ նպատակ դաշտում նշումները լրացվում են, դա կատարելու համար մասնագիտական ունակություն է պահանջվում:
Հանրությանը պետք է տեղեկացնենք, որ այս չարիքն ուղղված է ոչ միայն բիզնեսի, այլ բոլոր այն անձանց դեմ, որոնք կհամարձակվեն նիկոլփաշինյանանմաններին և նրանց ամբողջ խմբակին քննադատել կամ որևէ հակապետական որոշմանն ընդդիմանալ. նման դեպքերում բոլորն ընկնելու են այս հարվածի տակ»,-ասում է Աուդիտորների պալատի նախագահը»:
Ամբողջական հոդվածը՝ թերթի այսօրվա համարում։
