«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է քաղաքագետ, Հայ կառուցողական կուսակցության նախագահ Անդրիաս Ղուկասյանը
– Պարո՛ն Ղուկասյան, Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը հուլիսի 20-ին Շուշիում մի շարք հայտարարություններ էր արել Հայաստանի հետ հարաբերությունների, խաղաղության պայմանագրի վերաբերյալ, բայց մինչ օրս պաշտոնական Երևանը չի արձագանքել նրա ոչ մի հայտարարությանը։ Ինչո՞ւ ըստ ձեզ գործող իշխանությունը չի արձագանքում Ադրբեջանից հնչող հայտարարություններին։
– Հասկանալի է, որ նման հայտարարություններին արձագանքելը ձեռնտու չէ Նիկոլ Փաշինյանին, որովհետև բացահայտում է Հայաստանի դիվանագիտական պարտությունը։ Դրա համար էլ մենք չենք լսում Ալիևի հայտարարություններին ու հարցադրումներին պատասխան։
– Չենք էլ լսելո՞ւ։
– Կարծում եմ՝ ոչ։ Ակնհայտ է, որ Ալիևի հայտարարություններին պատասխանելը, հերքելը, հաստատելը Փաշինյանի համար քաղաքական առումով ձեռնտու չեն, ու տեսանք, որ դրանք մնացին անպատասխան, որովհետև ինչպես էլ Փաշինյանը փորձի մեկնաբանել այդ հայտարարությունները, իր համար ունենալու է բացասական հետևանքներ։
– Բացասական հետևանքներ ասելով՝ ի՞նչ նկատի ունեք։
– Միջազգային հանրությունը ուշադիր հետևում է հայ-ադրբեջանական բանակցային գործընթացին, ԱՄՆ-ն մեծ ջանքեր է գործադրում խաղաղության պայմանագրին հասնելու, և, բնականաբար, դա մի կողմից առաջացնում է Իլհամ Ալիևի ջղաձգությունը, դրա համար էլ նման հայտարարություններով է հանդես գալիս, մյուս կողմից, կարելի է ասել, իլհամասեր Նիկոլ Փաշինյանի մեջ լռություն պահպանելու մոտեցում է ձևավորվել։ Ըստ էության, Ալիևի խոսքն ուղղված է ոչ թե Փաշինյանին, այլ՝ Ջո Բայդենին և Էնթոնի Բլինքենին։
– Պարո՛ն Ղուկասյան, իսկ ըստ ձեզ ԱՄՆ-ն կկարողանա՞ հասնել նրան, որ կողմերին հակի պայմանագրի կնքման։
– Կարծում եմ՝ ո՛չ։
– Որովհետև Ադրբեջանը չի՞ պատրաստվում հրաժարվել այն բոլոր պահանջներից, որ պարբերաբար հնչեցնում է։
– Պահանջները նրա համար են, որպեսզի չկնքեն խաղաղության պայմանագիր։ Խաղաղության պայմանագիրը Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև պետք է պարունակի առնվազն յոթ բաժին, որոնք պետք է վերաբերեն զորքերի հետքաշմանն ու անվտանգության երաշխիքների ստեղծմանը, սահմանի դելիմիտացիային ու դեմարկացիային, Արցախին վերաբերող հարցերը: Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև չի կարող խաղաղություն լինել, եթե արցախցիները չվերադառնան Արցախ, իհարկե, հետագա կարգավիճակն էլ պետք է որոշվի հանրաքվեով։
Չորրորդ հարցը, բնականաբար, կոմունիկացիաների բացման հարցն է, հաջորդ խումբ հարցերն ինֆորմացիոն բնույթի են, քանի որ այս տարիների ընթացքում բազմաթիվ կեղծ տեղեկություններ են հնչել, ու Հայաստանն ու Ադրբեջանը պետք է ստեղծեն համատեղ մարմին, հանձնաժողով, որը ցույց կտա, թե մարդիկ ինչպես պետք է ճշմարիտ խոսեն այս հակամարտության մասին։
Հարկավոր է նաև, որ հաշտություն լինի Հայաստանի ու Ադրբեջանի, Արցախի ու Ադրբեջանի միջև, այսինքն՝ ստեղծվի այն հարթակը, որ հայ ու ադրբեջանցի ժողովուրդները միասնական մոտեցում ունենան թե՛ անցյալի, թե՛ ապագայի վերաբերյալ։
Ընդ որում՝ Ալիևն իհարկե բավականին մանիպուլյատիվ ձևով է ներկայացնում փախստականների հարցը՝ երկու կողմի, ոչ միայն ադրբեջանցի, ինչպես հայտարարում է Ալիևը։ Եկեք խոստովանենք, որ մենք նման լիարժեք, համապարփակ խաղաղ կարգավորման քաղաքական ծրագրի իրականացման սկզբից անգամ շատ հեռու ենք։
Դա հասկանում են նաև Արևմուտքում, ու այսօր Բլինքենի շուրթերից հնչեց մի արտահայտություն, որում նա խաղաղության պայմանագիրն անվանեց գործարք։ Մի բան է համապարփակ խաղաղության պայմանագիրը, որն ապագայում ապահովելու է երկու ժողովրդի համար կողք կողքի ապրելու հնարավորություն, մեկ այլ բան է ինչ-որ գործարք միմյանց նկատմամբ թշնամությունը նվազեցնելու՝ նվազագույն երաշխիքներ տրամադրելու մասին։
Մեծ հաշվով կարելի է ասել, որ սա Թուրքիայի ու Ադրբեջանի պատկերացումն է, որովհետև երկուսն էլ Հայաստանի հետ խաղաղության գնալու ցանկություն չունեն։ Կարելի է ենթադրել, որ հիմա խոսքն անվտանգության վերաբերյալ գործարք կնքելու մասին է, գործնականում դա այն է, ինչ Փաշինյանն անվանում է խաղաղության պայմանագիր, ինչն իրականում որևէ կապ չունի խաղաղության հետ։
Ո՛չ Փաշինյանի կառավարությունը իր բոլոր հատկանիշներով հանդերձ, ո՛չ էլ Իլհամ Ալիևի կառավարությունը չեն կարող լինել խաղաղություն հաստատելու կողմ։ Մենք տեսնում ենք նրանց կեղտոտ խաղերը՝ ինչպես պատասխանատվությունից խուսափել, ինչպես համապարփակ խաղաղության պայմանագիրը վերածել ինչ-որ անվտանգության «գործարքի»։
– Իսկ գոնե այդ անվտանգությանը, որ վիճակն ավելի շատ չլարվի, կկարողանա՞ն հասնել, պարո՛ն Ղուկասյան։
– Դե, ուժի դիրքերից հանդես գալով պահում են, էլի, վերջին տարին տեսնում ենք, որ բավականին կոշտ գործիքներով կարողանում են զերծ պահել սահմանին բախումներից։
Քրիստինե Աղաբեկյան
MediaLab.am
The post Ալիևի հայտարարություններին պատասխանելը, հերքելը, հաստատելը Փաշինյանի համար ունենալու է բացասական հետևանքներ. Ղուկասյան first appeared on MediaLab Newsroom-Laboratory.
