از زمان جنگ ویتنام تا جنگ تحمیلی هشت ساله عراق علیه ایران که حضور گسترده جنگندههای نسل سوم و استفاده از موشکها و بمبهای هدایت لیزری، رنگ و بوی مدرنتری به قدرت هوایی داد، عامل پدافند هوایی دشمن نیز به سبب پیشرفتهای نسبی همواره سبب تلفات هواپیماها بوده است