علیرغم استقبال اولیه از سقوط دولت مصدق، نواب به زودی با دولت کودتا زاویه پیدا کرد. در آذرماه سی و دو، نواب در دیدار با بازرگان که در حضور عزت الله سحابی و خلیل طهماسبی انجام می شد، پیشنهاد ترور زاهدی را با وی در میان گذاشت که مورد قبول رهبری نهضت مقاومت قرار نگرفت.
حمیدرضا عابدیان
در سالگشت کودتا، امسال نیز، برخی، تصویر صفحه ی نخست روزنامه ی “نبرد ملت” در تاریخ بیست و نهم مرداد ماه، یعنی یک روز پس از کودتا را با عنوان “ارگان فداییان اسلام” منتشر کردند که در آن، از دولت کودتا با عنوان “حکومت انقلابی و قانونی سرلشگر زاهدی” یاد شده بود.
روزنامه ی “نبرد ملت” اما متعلق به امیر عبدالله کرباسچیان است. کرباسچیان از اعضاء فداییان اسلام بود که در تاریخ بیست و سوم بهمن ماه سال سی و یک، رسما از این جمعیت کناره گرفت. بنابراین، در بیست و نهم مرداد سال سی و دو، نشریه ی او، ارگان جمعیت فداییان اسلام نبوده است! کرباسچیان از جمله اعضایی بود که با فاصله گرفتن از نواب، به محور مخالفین مصدق، حول کاشانی و بقایی نزدیک می شدند. او بعدها و در آستانه ی کودتا، حزب “خلق” را بنیان گذارد. نوید تولد چنین حزبی را ، میراشرافی با اشتیاق تمام در مردادماه و در روزنامه ی آتش داده بود!
نواب در یک سخنرانی به تاریخ یازده خرداد سال سی و دو در میان فداییان، فعالیت به سود جناح “کاشانی- بقایی” را، فعالیتی به زیان مردم و مستوجب اخراج از جمعیت فداییان خواند.
جمعیت فداییان اسلام در پنج ماهه ی نخست سال سی و دو، صحنه ی اخراج ها و انشعاب ها بود. هرچند نامورانی از این جمعیت، با خروج و یا اخراج از آن، به محور ضد مصدقی پیوستند و به سهم خود در رادیکالیزاسیون فضای سیاسی نقش موثری ایفاء کردند، لیکن نواب و باقی مانده ی اعضای جمعیت، با اعلام سیاست بی طرفی در نزاع سیاسی و “عدم موافقت با همه ی مقامات مسئول و غیر مسئول ” [ شاه و مصدق و کاشانی] در تحولات منتهی به کودتا منفعل و بلااثر بودند.
علیرغم استقبال اولیه از سقوط دولت مصدق، نواب به زودی با دولت کودتا زاویه پیدا کرد. در آذرماه سی و دو، نواب در دیدار با بازرگان که در حضور عزت الله سحابی و خلیل طهماسبی انجام می شد، پیشنهاد ترور زاهدی را با وی در میان گذاشت که مورد قبول رهبری نهضت مقاومت قرار نگرفت.
در همین ایام بود که نبرد ملت، به مدیریت کرباسچیان، با آگاهی از مواضع جدید نواب نسبت به دولت مستقر، طی مقاله ای به تاریخ چهاردهم آذرماه، او را به شدیدترین وجهی مورد اهانت قرار داد. نبرد ملت نوشت “آقای فدایی اسلام چون راه ورود به حزب خلق به رویش بسته شد، فریاد کشید و از اینکه احترامی در صف مردان حق ندارد،ناراحت شده، دهان به دشنام و ناسزا گشوده است.” اگر نبرد ملت در شماره ی بیست و نهم مرداد ماه سال سی و دو، مصدق را به شکل مارمولکی کلیشه کرد که دست ملت مسلمان ایران گلویش را فشرده، در چهاردهم آذر ماه همان سال، نواب را نیز به شکل موشی کلیشه کرد که روی بدن آن نوشته شده بود: “آقای فداییان اسلام”.
و دست آخر اینکه اگر معتقدیم نهضت ملی با انشقاق میان جناح مذهبی و ملی آن به تلاشی کشیده شد، خطاست اگر همچنان در تنور این شکاف بدمیم. راهبرد درست، تامل در چگونگی ایجاد این شکاف توسط بدخواهان ملت ایران است. وقتی روحانی سالخورده ای نظیر کاشانی، در تله ی اطلاعاتی مخالفان نهضت ملی می افتد، از جوانان احساساتی و پرشوری نظیر نواب و همرزمانش، چه انتظاری می توان داشت؟
