H τουρκική στροφή για τους ρωσικούς S-400
Η τριμερής κορυφής Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ στις αρχές της εβδομάδας υπήρξε επιβεβαίωση και εμβάθυνση μιας συμμαχίας απολύτως ζωτικού χαρακτήρα που πρέπει να φτάσει όσο πιο βαθιά και γρήγορα γίνεται: συνιστά την κρισιμότερη πολιτική της Ελλάδας και της Κύπρου σε συνθήκες πλήρους αβεβαιότητας και διαρκών πρωτοφανών ανατροπών. Δεν αποτελεί μόνον το ισχυρότερο εργαλείο ανάσχεσης του τουρκικού αναθεωρητισμού, αλλά, ταυτόχρονα, και το μοναδικό μέσο προσπάθειας αδρανοποίησης της επικίνδυνης σύνδεσης της Αγκυρας με την Ουάσιγκτον.
Το πιο πρόσφατο δείγμα αυτής είναι η στροφή 180 μοιρών της Τουρκίας για τους ρωσικούς πυραύλους S-400 με στόχο την επανένταξη στο πρόγραμμα του αμερικανικού F-35. Για το Ισραήλ, τέτοια εξέλιξη θα συνιστούσε σημαντικό πρόβλημα, δεδομένης της εκρηκτικής τουρκικής επιθετικότητας εναντίον του. Ηδη όμως φαίνεται ότι επεξεργάζεται με τους Αμερικανούς, και ορθώς, σχέδιο επανάκτησης του πλεονεκτήματος. Πολύ χειρότερα θα ήταν τα πράγματα για την Ελλάδα: τέτοια ανατροπή θα είχε σοβαρότατες επιπτώσεις.
Οι προσπάθειες των Ισραηλινών εναντίον της επανάκαμψης της Τουρκίας στο πρόγραμμα συνιστούν το ισχυρότερο χαρτί, μα χωρίς να αποτελούν εγγύηση, καθώς ο αμερικανός πρόεδρος Τραμπ έχει ξεκαθαρίσει εξαρχής ότι επιθυμεί να επανεντάξει την Αγκυρα στα F-35. Τα δύο προβλήματα που πρέπει όμως να λύσει είναι, πρώτον, να επιστρέψει η Τουρκία τους ρωσικούς πυραύλους S-400 στη Μόσχα και, δεύτερον, να πείσει το Κογκρέσο να πει το «ναι».
Οταν προ ημερών ο Νετανιάχου δήλωσε ότι είναι σχεδόν απίθανο να επανενταχθεί η Τουρκία, εκείνη έσπευσε να απαντήσει ότι δεν υπάρχει εξέλιξη στο ζήτημα της κατοχής των ρωσικών S-400 αλλά και ότι συνεχίζει τις συνομιλίες με τους Αμερικανούς για τα F-35. Και έπειτα η αμερικανική πλευρά δήλωσε ότι η θέση της επίσης δεν έχει αλλάξει.
Τότε, όμως, μία είδηση στο πρακτορείο Bloomberg εμφάνισε την Τουρκία να θέλει να επιστρέψει στη Μόσχα τους S-400. Η στιγμή της δημοσίευσης, που ήταν αποτέλεσμα διαρροής, κάθε άλλο παρά άνευ σημασίας είναι. Προετοιμάζει το έδαφος για υποδοχή εξελίξεων επί του θέματος, κάτι που δείχνει πρόοδο και ίσως όχι απλώς: η επιστροφή έχει πιθανότατα αποφασιστεί.
Το πρόβλημα με τους S-400 είναι αδύνατον να παρακαμφθεί ακόμα και για τον Τραμπ. Ο κύριος λόγος είναι ότι η ταυτόχρονη κτήση των αμερικανικών αεροσκαφών πέμπτης γενιάς και των προηγμένων ρωσικών πυραύλων από την ίδια χώρα ενέχει άμεσο κίνδυνο η Ρωσία να εισέλθει από την «πίσω πόρτα» στα λογισμικά του αεροσκάφους και σε νατοϊκούς σχεδιασμούς με καταστροφικά αποτελέσματα.
Η Τουρκία κάνει πλέον πίσω με τους πυραύλους. Κάτι εξαιρετικά δυσμενές, που θα απαιτήσει δυσχερείς προσαρμογές για την ελληνική άμυνα, οι οποίες είναι ζήτημα αν και πώς θα επιτευχθούν. Μα και δείχνει πιο καθαρά την τροχιά της σχέσης ΗΠΑ – Τουρκίας, που συνιστά μέγα πρόβλημα για την Ελλάδα. Και όμως, τώρα, για εντελώς ακατανόητους λόγους, ο Μητσοτάκης επιμένει να πάει στην Αγκυρα. Που ήδη τον αναμένει με… επιστροφή σε ένοπλες παραβιάσεις και εμπλοκές στο Αιγαίο.