Λαίλαπα
Aν θέλαμε να παραφράσουμε τον Μαρξ, θα λέγαμε ότι «ένα φάντασμα πλανάται πάνω από τον κόσμο, το φάντασμα του αυταρχικού εθνικισμού». Μόνο που εδώ δεν μιλάμε για φάντασμα, αλλά για λαίλαπα. Μια λαίλαπα που ξέσπασε με την επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ και σαρώνει τα πάντα στο διάβα της, μεταμορφώνοντας όχι μόνο την Αμερική, αλλά και όσους έχουν μικρή ή μεγάλη σχέση με τη χώρα αυτή, δηλαδή ολόκληρο τον πλανήτη. Μια λαίλαπα που, αντίθετα με τις συνηθισμένες, δεν θα είναι μικρής διάρκειας, το πιθανότερο είναι μάλιστα ότι θα συνεχίσει να φυσά ορμητικά και μετά το τέλος της θητείας του σημερινού αμερικανού προέδρου.
Η άμεση συνέπειά της περιγράφεται από τον τίτλο του αφιερώματος του Project Syndicate που φιλοξενούν σήμερα «ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο», αλλά και της τελευταίας έκθεσης της Διεθνούς Επιτροπής Διάσωσης: μια Νέα Παγκόσμια Αταξία. Οι κανόνες που γνωρίζαμε δεν ισχύουν πια: όπως γράφει ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Γκόρντον Μπράουν, κάθε πυλώνας της παγκόσμιας τάξης που γνωρίζουμε τα τελευταία ογδόντα χρόνια καταρρέει.
Το Διεθνές Δίκαιο δεν αποτελεί πλέον τον γνώμονα με βάση τον οποίο επιλύονται οι διεθνείς κρίσεις: το είδαμε στη Γάζα, το βλέπουμε στην Ουκρανία, υπάρχει κίνδυνος να το δούμε και σε άλλες κρίσεις, πιο κοντινές μας. Οχι μόνο δεν επήλθε το τέλος της Ιστορίας, αλλά είναι σαν να ξαναρχίζουμε από την αρχή. Οχι μόνο δεν νίκησε ο φιλελευθερισμός, αλλά ήλθαν με εκρηκτικό τρόπο στην επιφάνεια όλες του οι αδυναμίες, όλες του οι ανεπάρκειες, όλες του οι ψευδαισθήσεις.
Αυτό είναι το κακό νέο. Το καλό νέο είναι ότι η Ευρώπη ξύπνησε, έστω και καθυστερημένα, έστω και απότομα. Συνειδητοποίησε τη μοναξιά της. Αντιλήφθηκε ότι αν δεν αναπτύξει την αποτρεπτική της δύναμη, μπορεί σύντομα να αναγκαστεί και πάλι να πολεμήσει. Κατάλαβε ότι αν δεν αναλάβει αποφασιστικές πρωτοβουλίες, ο ορμπανικός αντιφιλελευθερισμός θα καταλύσει τις αξίες πάνω στις οποίες οικοδομήθηκαν οι θεσμοί της.
Σε αυτή τη γενικευμένη αταξία, η Ελλάδα διακρίνεται από μια, σχετική έστω, σταθερότητα. Και πρέπει να τη διαφυλάξει ως κόρη οφθαλμού.