Οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, οι γεωπολιτικοί κλυδωνισμοί και οι εύθραυστες ισορροπίες στην ευρύτερη γειτονιά, δηλαδή όσα έχουν πλέον στο επίκεντρο τη Συρία και τους τρόπους με τους οποίους κινητοποιούνται οι «παίκτες» της περιοχής, δίνουν επιπλέον βαρύτητα και συμβολισμούς στις σημερινές συζητήσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη, του Νίκου Χριστοδουλίδη και του Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι στο Κάιρο.
Οι ηγέτες Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου ανοίγουν ατζέντα Ανατολικής Μεσογείου, Μέσης Ανατολής, ενεργειακής ασφάλειας και Μεταναστευτικού, θέτοντας επί τάπητος τις περιφερειακές εξελίξεις με έμφαση τη Συρία.
Εξάλλου η 10η τριμερής σύνοδος διεξάγεται σε διαφορετική συγκυρία – σε ένα περιβάλλον πιο ευμετάβλητο και ασταθές – συγκριτικά με εκείνη του φθινοπώρου του 2021, όταν είχε γίνει στην Αθήνα η τελευταία συνάντηση κορυφής.
Ελλάδα και Κύπρος στοχεύουν σε μηνύματα (προς τη διεθνή κοινότητα) μεταξύ άλλων για τον σεβασμό στην ακεραιότητα των κρατών και την προσήλωση στο Διεθνές Δίκαιο και στο Δίκαιο της Θάλασσας.
Εξ ου και εν μέσω σεναρίων για την προοπτική μιας τουρκοσυριακής ΑΟΖ θα αποκτούσε ειδικό βάρος μια καθαρή στάση εκ μέρους της Αιγύπτου απέναντι σε τυχόν σχέδια παράνομων μνημονίων.
«Οι διπλωματικές μας επαφές υπό το πρίσμα μιας τέτοιας πιθανότητας είναι συνεχείς και διαρκείς» σχολίασε σχετικά ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κυπριακής Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, ενώ Μητσοτάκης και Χριστοδουλίδης έχουν θέσει το θέμα στην ΕΕ.
Ο Μητσοτάκης μεταβαίνει στο Κάιρο (και θα ακολουθήσει η Σαουδική Αραβία στις 13 Ιανουαρίου) με την Ελλάδα να έχει νέο ρόλο ως μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, με σταθερή τη θέση περί μιας συμπεριληπτικής διαδικασίας στη Συρία καθώς και με το βλέμμα σε κάτι ακόμα: στο γεγονός ότι η πτώση του καθεστώτος Ασαντ στη Συρία άνοιξε τον περιφερειακό ανταγωνισμό δυνάμεων, με αιχμή την κινητικότητα της Τουρκίας.
Η Αθήνα ωστόσο θεωρεί ότι έχει συναντίληψη με το Κάιρο στις εξελίξεις και ότι η Αίγυπτος έχει λόγους να επιθυμεί την τριμερή συνεργασία και τη διεύρυνσή της.
Και ενώ στις δημόσιες δηλώσεις τους ο Πρωθυπουργός, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και ο αιγύπτιος πρόεδρος θα αναφερθούν σε ευρύ φάσμα τομέων συνεργασίας, στην πρώτη γραμμή βρίσκεται η ενεργειακή ασφάλεια.
Η Αθήνα έχει σε προτεραιότητα την ηλεκτρική διασύνδεση με την Αίγυπτο – το πρότζεκτ GREGY Interconnector, που βρίσκεται στη λίστα των έργων κοινού ενδιαφέροντος (PCI) των Βρυξελλών. Μητσοτάκης και Σίσι θα συζητήσουν κατ’ ιδίαν για το υποθαλάσσιο καλώδιο, όπως θα κάνουν για τη διαχείριση του Μεταναστευτικού, με βασικό αίτημα της ελληνικής πλευράς να µην ανοίξει ανεξέλεγκτος «διάδροµος» ανάμεσα σε Λιβύη – Κρήτη.
Από την πλευρά του το Κάιρο επιθυμεί θερμούς υποστηρικτές εντός ΕΕ, ζητώντας από Αθήνα και Λευκωσία να λειτουργούν ως ευρωπαϊκές γέφυρες. Τελευταία φορά που ο Μητσοτάκης μετέβη στο Κάιρο ήταν τον Μάρτιο του 2024 σε κοινή επίσκεψη με την επικεφαλής της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για την υπογραφή της συμφωνίας στρατηγικής και εταιρικής σχέσης ΕΕ – Αιγύπτου. Η συνέχιση της στήριξης της Αιγύπτου στις σχέσεις της με την Ευρώπη αποτελεί «σημαντική παράμετρο», σχολίασε και ο Λετυμπιώτης από το Προεδρικό Μέγαρο, «ιδίως ενόψει της προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ» από την Κύπρο στο πρώτο εξάμηνο του 2026. Πέραν της τριμερούς συνόδου, έχει οργανωθεί στο Κάιρο επιχειρηματικό φόρουμ και διεξάγεται η 2η διακυβερνητική σύνοδος Κύπρου – Αιγύπτου.
