Πολλές είναι οι προσδοκίες που εγείρονται από τη 10η Τριμερή Σύνοδο Κορυφής Αιγύπτου – Ελλάδας – Κύπρου, ενόψει και της επικείμενης ανάληψης της προεδρίας Τραμπ, για την αναδιαμόρφωση των ισορροπιών ισχύος – συμφερόντων στην πολύπαθη Μέση Ανατολή με την αβεβαιότητα των εξελίξεων σε Γάζα – Συρία.
Αυτό γιατί η θεσμοθέτηση και επέκταση της τριμερούς συνεργασίας Αιγύπτου – Ελλάδας – Κύπρου στον τομέα της ενέργειας «με πρώτο την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου μέσω του GREGY, αλλά και τα επόμενα βήματα του σχεδιασμού για τη μεταφορά μέρους του κυπριακού φυσικού αερίου στους σταθμούςLNG τηςΑιγύπτου», σε συνδυασμό με την ανάσχεση των πολιτικών αξιώσεων της Αγκυρας για διμερή οριοθέτηση ΑΟΖ με τη Συρία, επιβεβαιώνει την κοινή τους δέσμευση «για τη διασφάλιση της ειρήνης, της σταθερότητας και της ευημερίας στην Ανατολική Μεσόγειο».
Παρά ταύτα μια σειρά γεγονότων που σχετίζονται με τις προδηλώμενες αξιώσεις ισχύος της Τουρκίας στην ευρύτερη περιφέρεια της Μέσης Ανατολής – Ανατολικής Μεσογείου σε συνδυασμό με τις εξωτερικές συστημικές πιέσεις που αντιμετωπίζει το καθεστώς Σίσι, απόρροια του πολέμου στη Γάζα, της τουρκικής πολιτικής επιρροής στο Κέρας της Αφρικής και της ενδυνάμωσης των Αδελφών Μουσουλμάνων στη Συρία, δημιούργει μια επικίνδυνη διπλωματική σχοινοβασία για την Αθήνα στο τρίγωνο Αίγυπτος, Ισραήλ, Τουρκία.
Αναλυτικότερα για το Κάιρο, η ανατροπή του καθεστώτος Ασαντ και η «αναίμακτη εξέγερση» προκαλεί διλήμματα ασφαλείας για την αναβίωση της εξτρεμιστικής δράσης των φίλα προσκείμενων στο πολιτικό Ισλάμ οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στην Αίγυπτο αλλά και σε παρακείμενες χώρες. Αντίστοιχα η δημιουργία ενός συριακού πολιτικού καθεστώτος που θα κατευθύνεται από τη Μουσουλμανική Αδελφότητα και θα ελέγχεται από την Αγκυρα, εντείνει τα διλήμματα ασφαλείας. Ενώ δεν δύναται να παροραθεί η πολυδιαυλική διπλωματική δράση της Αγκυρας από την Ουκρανία, τη Συρία και τη Γάζα έως το Κέρας της Αφρικής. Αξια αναφοράς είναι η οικονομική, πολιτική και αμυντική επιρροή της Τουρκίας στην αφρικανική ήπειρο με «τη συμφωνία 10ετούς αμυντικής και οικονομικής συνεργασίας με τη Σομαλία, η οποία στοχεύει στην άμυνα» της σομαλικής ακτογραμμής και «στην ανοικοδόμηση των ναυτικών δυνάμεων της χώρας», τη συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας με το Τζιμπουτί και τη συμφωνία με το Σουδάν για την παραχώρηση-έλεγχο του λιμανιού Σουακίν για 99 χρόνια.
Στο περιβάλλον αυτό η αναφαινόμενη διπλωματική αντιμαχία Ισραήλ – Τουρκίας με επίκεντρο τους Κούρδους της Συρίας λειτουργεί ανασχετικά στις ηγεμονικές αξιώσεις ισχύος της Αγκυρας, με δεδομένη την πρόθεση του Τελ Αβίβ να την εξισορροπήσει, ακόμη και με τη χρήση ένοπλης βίας. Σύμφωνα και με την έκθεση της συσταθείσας από την ισραηλινή κυβέρνηση, επιτροπής Nagel, για τον αμυντικό προϋπολογισμό και τη στρατηγική ασφαλείας της χώρας.
Καταληκτικά η ενεργή ελληνική διπλωματική στρατηγική για τη δημιουργία αξόνων με τα κράτη της Ανατολικής Μεσογείου που δύναται να λειτουργήσουν εξισορροπητικά στην υπέρμετρη αύξηση της τουρκικής πολιτικοδιπλωματικής-οικονομικοστρατιωτικής ισχύος, επιτάσσεται να συνεκτιμάται στα πλαίσια ορθολογικών υπολογισμών κόστους – οφέλους, λαμβάνοντας υπόψη τη διαμορφωθείσα ισορροπία ισχύος εντός του περιφερειακού υποσυστήματος και τις αναφυόμενες απειλές-ευκαιρίες, σε συνάρτηση με τα διακυβευόμενα στρατηγικά-οικονομικά συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων.
Ο Διονύσης Τσιριγώτης είναι επίκουρος καθηγητής
Πανεπιστημίου Πειραιώς
