Αυξημένη φαίνεται ότι είναι πλέον η ανάγκη μέριμνας για τα αντιβιοτικά, καθώς η υπερβολική χρήση τους πρόκειται να έχει καταστροφικές επιπτώσεις στην παγκόσμια υγεία.
Η Dame Sally Davies, πρώην επικεφαλής της ιατρικής υπηρεσίας της Αγγλίας, αποτελεί υπέρμαχο της παγκόσμιας δράσης για την καταπολέμηση των υπερβακτηρίων που παρουσιάζονται πλέον όλο και πιο συχνά, εντείνοντας την ανησυχία για ραγδαία αύξηση των θανάτων.
Όπως δήλωσε η Dame Sally Davies στον Observer υπάρχει πραγματικός κίνδυνος οι ιατρικές διαδικασίες ρουτίνας – από τη χειρουργική επέμβαση έως τον τοκετό – να ενέχουν σοβαρούς κινδύνους για τη ζωή εξαιτίας της εξάπλωσης βακτηρίων που διαθέτουν μικροβιακή αντοχή (AMR). «Περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας της εξάπλωσης της μικροβιακής αντοχής, και ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί τα επόμενα 25 χρόνια», είπε. «Είναι πραγματικά τρομακτικό», αναφέρει ο Guardian.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, μέχρι το 2050, τα ποσοστά θανάτων από AMR θα έχουν διπλασιαστεί, ενώ τα στοιχεία δείχνουν ότι σχεδόν 40 εκατομμύρια άνθρωποι θα χάσουν τη ζωή τους από υπερβακτήρια τα επόμενα 25 χρόνια, με τους ηλικιωμένους να κινδυνεύουν ιδιαίτερα.
«Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι η AMR μειώνεται στα παιδιά κάτω των πέντε ετών, γεγονός που αποτελεί καλή είδηση. Για τους άνω των 70 ετών, τα ποσοστά θνησιμότητας έχουν αυξηθεί κατά 80% από το 1990- αυτό είναι πολύ ανησυχητικό».
Καθώς ο πληθυσμός γερνάει, περισσότεροι άνθρωποι ζουν με χρόνιες ασθένειες και αυτό τους καθιστά πιο ευάλωτους στην ΑΜΡ, υποστηρίζουν οι ερευνητές.
Μπροστά σε αυτές τις απειλές, οι γιατροί έχουν προσπαθήσει να περιορίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο τις συνταγές αντιβιοτικών στους ασθενείς. Ωστόσο, η ιατρική κατάχρηση αντιβιοτικών δεν είναι η μόνη οδός μέσω της οποίας εξαπλώνεται η ανθεκτικότητα. Πρόβλημα αποτελεί και το γεγονός ότι περίπου το 70% όλων των αντιβιοτικών χορηγείται στα ζώα, δημιουργώντας μια δεξαμενή ζώων στην οποία μπορεί να αναπτυχθεί αντοχή.
«Ουσιαστικά ρίχνουμε αντιβιοτικά στις αγελάδες, τα κοτόπουλα και τα πρόβατα ως φτηνές εναλλακτικές λύσεις αντί να τους δίνουμε φάρμακα ανάπτυξης ή προφυλάξεις για να αποτρέψουμε την εξάπλωση ασθενειών», δήλωσε η Davies. Τέτοιες ενέργειες βοηθούν τα μικρόβια να εξελιχθούν, ώστε να αναπτύξουν την ικανότητα να αποκρούουν τα αντιβιοτικά, αντίσταση που στη συνέχεια εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο.
«Εάν έχετε εντατική γεωργία όπου χρησιμοποιούνται πολλά αντιβιοτικά ή ένα πολυσύχναστο νοσοκομείο με κακό σύστημα αποχέτευσης, τα ανθεκτικά βακτήρια μπορούν να εισέλθουν στις υδάτινες οδούς», πρόσθεσε η Davies. «Οι άνεμοι πνέουν πάνω από αυτά τα σημεία μολυσμένης γης ή νερού και μαζεύουν βακτήρια και γονίδια με ανθεκτικότητα σε αυτά, και στη συνέχεια πέφτουν ως βροχή σε άλλα μέρη. Αυτό δείχνει το πόσο ολέθριο έχει γίνει το συγκεκριμένο πρόβλημα».
Ο λόγος για τον οποίο οι ανθεκτικοί μικροοργανισμοί εξαπλώνονται είναι ένα απλό θέμα επιβίωσης του ισχυρότερου, πρόσθεσε η Davies. «Τα βακτήρια χρειάζονται περίπου 20 λεπτά για να πολλαπλασιαστούν. Μεταλλάσσονται επίσης σε μεγάλο βαθμό, και αν το κάνουν παρουσία αντιβιοτικών και αυτή η μετάλλαξη τα προστατεύει, αυτά τα στελέχη θα πολλαπλασιαστούν. Το κρίσιμο είναι ότι μπορούν να το μεταδώσουν σε οποιοδήποτε βακτήριο με το οποίο έρχονται σε επαφή».
Η ευκολία με την οποία εξαπλώνεται η AMR σημαίνει ότι γίνεται όλο και πιο σημαντικό να μην κάνουμε κατάχρηση των αντιβιοτικών που διαθέτουμε. Δημιουργεί επίσης την ανάγκη για την ανάπτυξη νέων αντιβιοτικών – κάτι που επίσης δημιουργεί προβλήματα, δήλωσε η Davies.
«Από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 δεν έχουμε καμία νέα κατηγορία αντιβιοτικών που να έχει τεθεί σε συνήθη χρήση και το μοντέλο της αγοράς που θα προωθούσε τη δημιουργία νέων αντιβιοτικών έχει καταρρεύσει. Εάν αναπτύξουμε ένα νέο αντιβιοτικό, μπορεί να χρησιμοποιηθεί από κάποιον για μια εβδομαδιαία αγωγή μια φορά το χρόνο. Πού είναι το κέρδος σε αυτό;»
«Αντίθετα, τα φάρμακα για την αρτηριακή πίεση που πρέπει να λαμβάνονται καθημερινά ή τα φάρμακα για τον καρκίνο που πρέπει να χορηγούνται επί μήνες, προσφέρουν στις φαρμακευτικές εταιρείες πολύ μεγαλύτερα κέρδη. Έτσι, δεν υπάρχει κίνητρο γι’ αυτούς να προσπαθήσουν να αναπτύξουν νέα αντιβιοτικά. Είναι ένας πραγματικός πονοκέφαλος».
Τα προβλήματα που βρίσκονται μπροστά μας για την αντιμετώπιση της ΑΜΡ δεν είναι ανυπέρβλητα, επιμένει η Davies, αλλά πρέπει να αντιμετωπιστούν με αυξημένη αίσθηση του επείγοντος. Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει έλλειψη επαρκούς δράσης και αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί ως επιτακτική ανάγκη το επόμενο έτος, επιμένει η ίδια.
