Ποιες χώρες στην Ευρώπη έχουν την μεγαλύτερη ατμοσφαιρική ρύπανση;

Η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί θανάσιμη απειλή για τη δημόσια υγεία, αλλά ορισμένα μέρη στην Ευρώπη διατρέχουν πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο από άλλα.

Προβλήματα υγείας

Η ατμοσφαιρική ρύπανση συνδέεται με τον καρκίνο των πνευμόνων, τις καρδιακές και αναπνευστικές παθήσεις, τα εγκεφαλικά επεισόδια, τα προβλήματα στην γέννα και πολλά άλλα σύμφωνα με το Euronews.

Είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για τους ηλικιωμένους, καθώς προκαλεί περίπου το 4% όλων των θανάτων μεταξύ των ενηλίκων ηλικίας 65 ετών και άνω.

Το 2021, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) επικαιροποίησε τις κατευθυντήριες γραμμές για την ποιότητα του αέρα, μειώνοντας το συνιστώμενο όριο για τις ετήσιες συγκεντρώσεις διοξειδίου του αζώτου και λεπτών σωματιδίων (PM2,5), όπως η σκόνη, ο καπνός και η αιθάλη από τις εξατμίσεις.

What is PM2.5?

Fine particulate matter, or PM2.5, consists of particles measuring less than 2.5 micrometers in diameter.

It’s the most consistent predictor of deaths from cardiovascular, respiratory, & other diseases in studies of long-term exposure to air pollution.

1/2 pic.twitter.com/L9eht68NVt

— State of Global Air (@HEISoGA) February 27, 2024

Αυτόν τον μήνα τέθηκαν σε ισχύ αυστηρότεροι κανόνες για την ποιότητα του αέρα, οι οποίοι στοχεύουν να φέρουν την Ευρωπαϊκή Ένωση πιο κοντά στα πρότυπα του ΠΟΥ έως το 2030 και υποχρεώνουν τα κράτη μέλη να παρακολουθούν ρύπους όπως τα λεπτά σωματίδια, ο μαύρος άνθρακας και η αμμωνία.

Συνολικά, η έκθεση σε PM2,5 προκάλεσε περίπου 239.000 πρόωρους θανάτους στην Ευρώπη το 2021, ενώ άλλοι 48.000 άνθρωποι πέθαναν ως αποτέλεσμα της έκθεσης σε διοξείδιο του αζώτου, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος.

Τα ποσοστά θανάτων στην Ευρώπη

Επί του παρόντος, όλες οι χώρες της ΕΕ αναφέρουν επίπεδα διοξειδίου του αζώτου πάνω από τα συνιστώμενα επίπεδα, αλλά ορισμένες πλήττονται περισσότερο από την ατμοσφαιρική ρύπανση από άλλες.

Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), η Κεντρική και η Ανατολική Ευρώπη έχουν τα υψηλότερα ποσοστά θανάτων που συνδέονται με τα PM2,5.

Η χώρα στην κορυφή της λίστας είναι η Βόρεια Μακεδονία με την Σερβία να ακολουθεί σε κοντινά επίπεδα, και αμέσως μετά να βρίσκονται το Μαυροβούνιο, η Αλβανία και η Βουλγαρία.

Το 2021, ο εκτιμώμενος αριθμός των θανάτων που οφείλονται στην ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ελλάδα ανήλθε σε 7.980.

«Το μεγαλύτερο χάσμα στην Ευρώπη που βλέπουμε είναι ανατολικά και δυτικά και αυτόευθυγραμμίζεται σε μεγάλο βαθμό με το ΑΕΠ και το κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο των περιοχών», δήλωσε στο Euronews Health η Zorana Jovanovic Andersen, καθηγήτρια περιβαλλοντικής επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης.

Στη Βόρεια Ιταλία, την Πολωνία και την Τσεχική Δημοκρατία παρατηρήθηκαν αυξημένα ποσοστά θνησιμότητας από PM2,5, τα οποία οφείλονται κυρίως σε οικιακές πηγές, όπως η καύση άνθρακα για τη θέρμανση των σπιτιών και ο γεωργικός τομέας.

Εν τω μεταξύ, η θνησιμότητα από ΝΟ2 – η οποία οφείλεται κυρίως στην κυκλοφορία των αυτοκινήτων και στον βιομηχανικό τομέα – ήταν υψηλότερη στις μεγάλες και πρωτεύουσες πόλεις της δυτικής και νότιας Ευρώπης.

Μέτρα καταπολέμησης

Ορισμένες χώρες λαμβάνουν μέτρα για τον περιορισμό των επιπέδων ρύπανσης, συμπεριλαμβανομένης της Δανίας, η οποία θα μπορούσε να γίνει η πρώτη χώρα στον κόσμο που θα επιβάλει φόρο άνθρακα στην κτηνοτροφία το 2030.

Εν τω μεταξύ, η επικαιροποιημένη οδηγία της ΕΕ δίνει στους πολίτες με προβλήματα υγείας που σχετίζονται με τη ρύπανση το δικαίωμα να προσφύγουν στη δικαιοσύνη κατά της κυβέρνησής τους, εάν αυτή δεν συμμορφώνεται με τους κανόνες της ΕΕ για την ποιότητα του αέρα.

Νέες προκλήσεις

Η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να είναι η κορυφαία περιβαλλοντική απειλή για την υγεία που αντιμετωπίζει η Ευρώπη, αλλά τείνει να επικαλύπτεται με άλλους παράγοντες, όπως η έλλειψη χώρων πρασίνου, η ηχορύπανση και η ακραία ζέστη, οι οποίοι έχουν αντίκτυπο στην ανθρώπινη υγεία.

Δεδομένου ότι ορισμένες από αυτές τις προκλήσεις – όπως η κλιματική αλλαγή – είναι πιο δύσκολο να επιλυθούν οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι υπάρχει ισχυρότερη επιχειρηματολογία για τον περιορισμό της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στο όνομα της υγείας.

We are determined to #BeatAirPollution

390,000 people die prematurely in Europe each year due to poor air quality.

Our clean air actions → https://t.co/6vS6E1zmwK#WorldEnvironmentDay pic.twitter.com/B3FxNTEHlO

— European Commission (@EU_Commission) June 5, 2019

«Έχουμε μειώσει την ατμοσφαιρική ρύπανση και ξέρουμε πώς να το κάνουμε και πολλές χώρες πρωτοπορούν», δήλωσε η Andersen.

«Έρχονται νέες προκλήσεις, οπότε πρέπει να λύσουμε πρώτα το παλιό πρόβλημα: την ατμοσφαιρική ρύπανση».