Ορισμένες θρησκευτικές και πολιτικές ιδεολογίες αντιτάχθηκαν στα Χριστούγεννα στην ευρωπαϊκή ιστορία και οι εορταστικές παραδόσεις έχουν κατά καιρούς αποδειχθεί διχαστικές σε ολόκληρη την ήπειρο.
Από τον Καύκασο μέχρι τις ακτές του Ατλαντικού, οι τρόποι με τους οποίους η Γηραιά Ήπειρος γιορτάζει την περίοδο των Χριστουγέννων και αποδίδει σημασία στις διάφορες γιορτινές ημέρες ποικίλουν, σύμφωνα με το Euro News.
Το 1640, το σκωτσέζικο κοινοβούλιο ψήφισε νομοσχέδιο που απαγόρευε τις «Yule vacations», την εορταστική περίοδο μεταξύ 21 Δεκεμβρίου και 1 Ιανουαρίου.
Η κίνηση αυτή ήταν μέρος του αγώνα του έθνους κατά του καθολικισμού, αφού η Σκωτία έγινε προτεσταντική. Τέσσερις αιώνες αργότερα, τα Χριστούγεννα δεν είχαν γίνει αργία μέχρι το 1958.
Κατά τη διάρκεια της πουριτανικής διακυβέρνησης του Όλιβερ Κρόμγουελ, η γειτονική Αγγλία πέρασε μια παρόμοια απαγόρευση το 1647, η οποία επηρέασε και το Πάσχα, σε μια προσπάθεια να εκκαθαρίσει το έθνος από τις καθολικές πρακτικές.
Ωστόσο, η απαγόρευση ήταν σε μεγάλο βαθμό αντιδημοφιλής και αγνοήθηκε από το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Αποσύρθηκε το 1660, μόλις αποκαταστάθηκε η μοναρχία μετά τον θάνατο του Κρόμγουελ.
Πάνω από έναν αιώνα αργότερα, το 1793, η Γαλλία απαγόρευσε όλες τις θρησκευτικές γιορτές για να «αποχριστιανίσει» τη χώρα εν μέσω της προώθησης αθεϊστικών πρακτικών από την Επανάσταση. Ένα παράδειγμα είναι η Λαϊκή επαναστατική θρησκευτική λατρεία του Ορθού Λόγου («Culte de la Raison»), την οποία προσπάθησαν να επιβάλουν οι λεγόμενοι «αποχριστιανιστές».
Η λατρεία της θεάς Λογικής, πίνακας του Κάρολου Μύλλερ
Οι εκκλησίες έπρεπε να παραμείνουν κλειστές στις 24 και 25 Δεκεμβρίου.
Ωστόσο αυτό δεν εμπόδισε τους περισσότερους Γάλλους να γιορτάσουν ούτως ή άλλως και να φτιάξουν ακόμα και φάτνες στα σπίτια τους.
Ο Ναπολέων έδωσε τέλος στον αντιεκκλησιαστικό φανατισμό το 1801 υπογράφοντας το Κονκορδάτο με την Αγία Έδρα.
Παρόμοια αθεϊστικά δόγματα οδήγησαν τη Σοβιετική Ένωση να καταργήσει όλες τις θρησκευτικές γιορτές το 1929.
Μια έκδοση του 1931 του σοβιετικού περιοδικού Bezbozhnik, που εκδόθηκε από την Ένωση Μαχητικών Αθέων, που απεικονίζει έναν ορθόδοξο χριστιανό ιερέα να απαγορεύεται να πάρει στο σπίτι του ένα δέντρο για τον εορτασμό των Χριστουγέννων
Ο λόγος που ο εορτασμός των Χριστουγέννων ποικίλει, είναι ότι η Καθολική Εκκλησία και μέρος της Ορθόδοξης Εκκλησίας λειτουργούν με διαφορετικά ημερολόγια.
Το 1582, ο Πάπας Γρηγόριος ΧΙΙΙ τροποποίησε το παλιό ρωμαϊκό ημερολόγιο, γνωστό και ως Ιουλιανό ημερολόγιο, επειδή υπερεκτιμούσε ελαφρώς τη διάρκεια του έτους.
Το νέο ημερολόγιο που εξέδωσε ο ποντίφικας, το Γρηγοριανό ημερολόγιο, είναι πλέον 13 ημέρες μπροστά από το αρχαίο ρωμαϊκό σύστημα.
Ορισμένοι ορθόδοξοι χριστιανοί συνέχισαν να χρησιμοποιούν το αρχαίο ημερολόγιο.
Αυτό σημαίνει ότι η 25η Δεκεμβρίου τους πέφτει τώρα στις 7 Ιανουαρίου του επόμενου έτους στις δυτικές χριστιανικές χώρες.
Ωστόσο, ορισμένες ορθόδοξες κοινότητες, όπως αυτές στη Ρουμανία, την Αλβανία, την Ελλάδα, τη Βουλγαρία και την Κύπρο, έχουν προσαρμοστεί στο Γρηγοριανό ημερολόγιο και γιορτάζουν πλέον τα Χριστούγεννα στις 25 Δεκεμβρίου.
Άλλες ορθόδοξες εκκλησίες, για παράδειγμα στη Σερβία, τη Μολδαβία, τη Ρωσία, τη Λευκορωσία ή τη Γεωργία, εξακολουθούν να γιορτάζουν τα Χριστούγεννα στις 7 Ιανουαρίου.
Το ίδιο έκανε και η Ουκρανία, αλλά το 2023, μετά την ολοκληρωτική εισβολή της Ρωσίας, το κοινοβούλιο της ψήφισε να μεταφέρει την ημέρα των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου, επιλέγοντας να σέβεται στο εξής το Γρηγοριανό ημερολόγιο.
Σε μεγάλο μέρος της βόρειας Ευρώπης, για παράδειγμα, στη Γερμανία, τη Φινλανδία, τη Σουηδία, τη Νορβηγία και τη Δανία, η παραμονή των Χριστουγέννων έχει μεγαλύτερη συμβολική αξία από την πραγματική ημέρα των Χριστουγέννων, καθώς τότε ανταλλάσσονται τα δώρα.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο η ημέρα των Χριστουγέννων θεωρείται γενικά πιο σημαντική από την παραμονή.
Η Σκωτία αποτελεί εξαίρεση μέσα στην εξαίρεση. Λόγω των αρχαίων κέλτικων και σκανδιναβικών παραδόσεων, η παραμονή της Πρωτοχρονιάς («Hogmanay») ήταν ιστορικά πολύ πιο σημαντική από τα Χριστούγεννα.
Στα νότια, στη Γαλλία, την Πορτογαλία, την Ιταλία και την Ισπανία, η παραμονή των Χριστουγέννων και η ημέρα των Χριστουγέννων θεωρούνται εξίσου σημαντικές.
Ωστόσο, ενώ η παραμονή των Χριστουγέννων είναι πιο οικογενειακή και προορίζεται για τα πιο κοντινά αγαπημένα πρόσωπα, οι εορτασμοί της ημέρας των Χριστουγέννων είναι γενικά μεγαλύτεροι και πιο ανοιχτοί.
