Ο Γουόλτ Ντίσνεϊ κυριάρχησε στο πολιτιστικό τοπίο της Αμερικής του 20ού αιώνα σαν κολοσσός, δημιουργώντας ένα εξιδανικευμένο καρτουνίστικο όραμα της πραγματικότητας που επηρέασε τον κόσμο.
Ήταν ο ευγενικός «θείος Γουόλτ», ο αξιαγάπητος γέρος που όλα τα παιδιά της Αμερικής αγαπούσαν σαν μέλος της οικογένειάς τους.
Το 2006 μια βιογραφία του Γουόλτ Ντίσνεϊ έριξε νέο φως σε έναν από τους πιο δυσδιάκριτους χαρακτήρες της σύγχρονης αμερικανικής ιστορίας.
Η εικόνα που προέκυψε απέχει πολύ από την ευγενική φιγούρα του θρύλου. Ο Ντίσνεϊ αναδύθηκε ως ένας προβληματικός άνθρωπος, ένας μοναχικός και απομονωμένος καταθλιπτικός.
Επίσης, κακομεταχειριζόταν διαβόητα το προσωπικό και τους στενούς του φίλους και ήταν ένας άγριος δεξιός αντικομμουνιστής κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’40 και του ’50.
Photo: Wikimedia Commons
Το βιβλίο, Walt Disney: The Triumph of the American Imagination, γράφτηκε από τον Νιλ Γκάμπλερ, ο οποίος είχε πρωτοφανή πρόσβαση σε αρχεία σχετικά με τον Γουόλτ Ντίσνεϊ.
Είναι ο πρώτος συγγραφέας που πήρε την άδεια της οικογένειας Ντίσνεϊ να εξετάσει πλήρως το αρχείο του Γουόλτ.
Ο Γκάμπλερ παρουσιάζει τον Ντίσνεϊ ως τον συναισθηματικά καθοδηγούμενο γιο ενός ψυχρού πατέρα, ο οποίος προσπάθησε να δημιουργήσει έναν φανταστικό κόσμο για τον εαυτό του, στον οποίο θα ένιωθε αγαπητός και ασφαλής, και κατέληξε να διαδώσει αυτή την ανακάλυψη στον κόσμο.
«Κατά τη διάρκεια μιας περιπλανώμενης παιδικής ηλικίας υλικής και συναισθηματικής στέρησης, τουλάχιστον όπως τη θυμόταν, άρχισε να ζωγραφίζει και να αποσύρεται σε αυτούς τους φανταστικούς κόσμους», γράφει ο Γκάμπλερ.
Walt Disney: The Triumph of the American Imagination, του Νιλ Γκάμπλερ
Ωστόσο, αυτοί οι προσωπικοί κόσμοι θα διαμόρφωναν ένα μεγάλο μέρος της σύγχρονης Αμερικής και πολύ πέρα από αυτήν, μέσω χαρακτήρων όπως ο Μίκυ Μάους, ταινιών όπως η Χιονάτη και τελικά θεματικών πάρκων.
Οι αριθμοί και μόνο δείχνουν την εκπληκτική εμβέλεια του brand της Disney. Μέχρι το θάνατό του το 1966 περισσότεροι από 240 εκατομμύρια άνθρωποι είχαν δει μια ταινία της Disney, 80 εκατομμύρια είχαν διαβάσει ένα βιβλίο της Disney και 100 εκατομμύρια είχαν παρακολουθήσει μια τηλεοπτική εκπομπή της Disney.
Οι ειδικοί της ποπ κουλτούρας θεωρούν ότι η επιρροή του Γουόλτ Ντίσνεϊ είναι απαράμιλλη.
«Ήταν η κυρίαρχη κουλτούρα της παιδικής ηλικίας για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα. Κατασκεύαζε ένα προϊόν σε τεράστια βιομηχανική κλίμακα. Απλώς έτυχε αυτό το προϊόν να είναι μέρος της βιομηχανίας του πολιτισμού», λέει ο καθηγητής Μπομπ Τόμσον του Πανεπιστημίου Syracuse στα βόρεια της Νέας Υόρκης.
Ο Ντίσνεϊ ήταν σκληρός και ελεγκτικός με τους υπαλλήλους, τρομοκρατώντας τους με ταπεινωτικούς εξευτελισμούς
Ο Τόμσον λέει, επίσης, ότι είναι μη ρεαλιστικό να φανταστεί κανείς ότι ο πραγματικός Ντίσνεϊ θα ταίριαζε με τη δημόσια εικόνα που δημιούργησε. Σίγουρα το βιβλίο του Γκάμπλερ διαλύει πολλές από τις εικόνες του ευγενικού γέροντα.
Περιγράφει λεπτομερώς μια κατά καιρούς τραγική ζωή. Ο πατέρας του Γουόλτ Ντίσνεϊ κατέληξε να δυσανασχετεί με τον γιο του και η σχέση τους διαλύθηκε.
Ο Ντίσνεϊ αρνήθηκε να διακόψει ένα επαγγελματικό ταξίδι όταν πέθανε ο πατέρας του και έχασε την κηδεία του. Είχε επίσης μια ψυχική κατάρρευση το 1931, καθώς αυτός και η σύζυγός του αγωνίζονταν να αποκτήσουν παιδιά και εκείνη υπέστη αρκετές αποβολές.
Ο Ντίσνεϊ ήταν επίσης σκληρός και ελεγκτικός με τους υπαλλήλους, τρομοκρατώντας τους με ταπεινωτικούς εξευτελισμούς.
Σε αυτό το μοτίβο μάνατζμεντ συμπεριελάμβανε ακόμη και τον αδελφό του, Ρόι, ο οποίος κρατούσε την εταιρεία όρθια με ένα οικονομικό δαιμόνιο που ο Γουόλτ δεν φαινόταν να διαθέτει.
Ωστόσο, αυτό δεν εμπόδιζε τον Ντίσνεϊ να γελοιοποιεί δημόσια τον Ρόι. Σε μια συνάντηση, συζητώντας για το soundtrack της ταινίας Fantasia, ο Ρόι πρότεινε να χρησιμοποιηθεί πιο δημοφιλής μουσική.
Ο Ντίσνεϊ τον έδιωξε από την αίθουσα, λέγοντάς του: «Πήγαινε κάτω και κράτα τα βιβλία».
Όταν οι σκιτσογράφοι του προσπάθησαν να σχηματίσουν σωματείο, έφερε ένοπλους φρουρούς
Photo: Wikimedia Commons
Ο Ντίσνεϊ είχε άγριο ταμπεραμέντο, ειδικά απέναντι σε ανθρώπους που θεωρούσε αριστερούς. Κατέθεσε με ενθουσιασμό ενώπιον της Επιτροπής Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων της Βουλής των Αντιπροσώπων και περιέγραψε λεπτομερώς όσα θεωρούσε κομμουνιστικά σχέδια για την κατάληψη του Χόλιγουντ.
Χαρακτήρισε κομμουνιστές ορισμένους πρώην animators, είπε ότι η οργάνωση Screen Actors Guild ήταν κομμουνιστικό μέτωπο και χαρακτήρισε κομμουνιστική συνωμοσία μια απεργία του 1941 που έπληξε το στούντιό του.
Επικοινώνησε ακόμη και με το FBI για υποτιθέμενη κομμουνιστική διείσδυση.
Όταν οι σκιτσογράφοι του προσπάθησαν να σχηματίσουν σωματείο, έφερε ένοπλους φρουρούς.
Απέλυσε τους διοργανωτές, μείωσε τους μισθούς και μείωσε τις ώρες λειτουργίας της καφετέριας του στούντιο.
Κάποια στιγμή, αντιμέτωπος με μια απεργιακή περιφρούρηση, ο Ντίσνεϊ συγκρούστηκε σωματικά επιτιθέμενος στον επικεφαλής της απεργιακής κινητοποίησης.
Photo: Wikimedia Commons
Από την ιδιωτική ζωή του Ντίσνεϊ αναδύονται εξίσου ενοχλητικές εικόνες. Στην πραγματικότητα, ο ίδιος ο Ντίσνεϊ ένιωθε παγιδευμένος από τη δημιουργία και τη δημόσια εικόνα του.
«Δεν είμαι πια ο Γουόλτ Ντίσνεϊ. Ο Γουόλτ Ντίσνεϊ είναι ιδέα. Έχει αποκτήσει μια εντελώς διαφορετική έννοια από έναν άνθρωπο» διευκρίνησε με παράπονο, κάποτε.
Ήταν ουσιαστικά παντρεμένος με το στούντιό του, αγνοώντας τη σύζυγό του. Αποσύρθηκε στην έπαυλή του και έπαιζε για μέρες με ένα τεράστιο παιχνίδι-τραίνο με μια γραμμή που είχε μήκος μισό μίλι, συμπεριλαμβανομένου ενός τούνελ μήκους 27 μέτρων.
Συνδέθηκε επίσης με μια ομάδα αντισημιτικών μελών της Motion Picture Alliance και αποδοκίμαζε την ιδέα της πρόσληψης μαύρων για εργασία στη Disneyland.
Ο Γκάμπλερ, ωστόσο, δειυκρινίζει ότι οι προκαταλήψεις του δεν διέφεραν από εκείνες πολλών συγχρόνων του και επίσης καταρρίπτει τον αστικό μύθο ότι ο Γουόλτ Ντίσνεϊ καταψύχθηκε κρυογονικά όταν πέθανε.
Στην πραγματικότητα, αποτεφρώθηκε και η τέφρα του θάφτηκε σε ιδιωτικό κήπο. Αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πολιτιστική του κληρονομιά έχει αποκτήσει αθανασία με τρόπο που ο πραγματικός δύστροπος, σκληρός και μοναχικός άνθρωπος δεν μπόρεσε.
