Σημαντικές καθυστερήσεις στη διάγνωση των ατόμων με HIV καταγράφονται στη χώρα μας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται τόσο για τον έλεγχο της λοίμωξης όσο και για τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού. Μάλιστα, πολλοί εξ αυτών είναι ετεροφυλόφιλοι ή πολίτες άνω των 50 ετών, στοιχείο που υπονοεί ότι τα περιστατικά αυτά διαφεύγουν από το… ραντάρ ακόμα και των επαγγελματιών υγείας, καθώς έως και σήμερα θεωρείται λανθασμένα ότι η λοίμωξη HIV αφορά κυρίως ομοφυλόφιλους άνδρες.
Αυτά είναι μόνο μερικά από τα ανησυχητικά δεδομένα που παρουσίασε χθες η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS (ΕΕΜΑΑ) με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS που εορτάζεται κάθε χρόνο την 1η Δεκεμβρίου.
Αναλυτικότερα και όπως προκύπτει από την επίσημη καταγραφή του ΕΟΔΥ, από την αρχή επιτήρησης έχουν καταγραφεί συνολικά 21.199 περιστατικά εντός των συνόρων. Μάλιστα, το 2023 καταγράφτηκε αύξηση σε σχέση με το 2022, καθώς δηλώθηκαν 657 νέα περιστατικά (έναντι 526). Αντίστοιχα, το δεκάμηνο του 2024 καταγράφηκαν 550 νέες διαγνώσεις HIV, με προεξέχουσα ηλικιακή ομάδα τα 30-39 έτη.
Μεταξύ των νέων περιστατικών, συχνότερος τρόπος μόλυνσης είναι η σεξουαλική επαφή, κυρίως μεταξύ ανδρών (30,5% των νέων διαγνώσεων), ενώ παρατηρήθηκε αύξηση 20%, συγκριτικά με το 2023, στα περιστατικά που μολύνθηκαν μέσω χρήσης ενδοφλέβιων εξαρτησιογόνων ουσιών. Το ποσοστό των νέων διαγνώσεων με ακαθόριστο τρόπο μόλυνσης παραμένει αυξημένο (37,4%) και ξεπερνά σε συχνότητα την απροφύλακτη σεξουαλική επαφή μεταξύ ανδρών.
Το πιο προβληματικό σημείο της έκθεσης του ΕΟΔΥ εντούτοις είναι αυτό που αφορά την καθυστέρηση στις διαγνώσεις. Είναι ενδεικτικό πως περισσότερα από τα μισά περιστατικά (55%) που καταγράφηκαν το δεκάμηνο του 2024 διαγνώστηκαν καθυστερημένα. Τα υψηλότερα ποσοστά καθυστερημένης διάγνωσης σημειώθηκαν στα ετεροφυλόφιλα άτομα (62,5%), στους χρήστες ενδοφλέβιων εξαρτησιογόνων ουσιών (66,7%) και στα άτομα ηλικίας 40-49 και 50+ ετών (60,3% και 68,6%, αντίστοιχα). Αντίθετα, τα χαμηλότερα στους άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες (41,9%) και στα άτομα ηλικίας 25-29 ετών (41,9%).
Παράλληλα, το κενό στις διαγνώσεις δεν αποτελεί αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο. Η έκθεση του ECDC)καταλήγει σε ανάλογο συμπέρασμα: Περισσότερα από τα μισά άτομα με HIV στην ευρωπαϊκή περιφέρεια του ΠΟΥ (52%) καθώς και στην ΕΕ/ΕΟΧ (53%) διαγιγνώσκονται αργά.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ECDC οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι μόνο το 70% των ατόμων που ζουν με HIV γνωρίζουν την κατάστασή τους, αν και καταγράφονται σημαντικές γεωγραφικές διακυμάνσεις. Ετσι, για παράδειγμα στην ΕΕ/ΕΟΧ το ποσοστό αυτό σκαρφαλώνει στο 92%, όταν αντιθέτως στην Ανατολική Ευρώπη και την Κεντρική Ασία περίπου τέσσερα στα 10 άτομα που ζουν με HIV δεν γνωρίζουν την κατάστασή τους.
Εν τω μεταξύ, κατά την ίδια συνέντευξη Τύπου τα μέλη της ΕΕΜΑΑ εστίασαν σε ένα ακόμα «γκρίζο κεφάλαιο» σχετικά με την αντιμετώπιση της λοίμωξης HIV στη χώρα μας. Παρότι η διάθεση της προφυλακτικής αγωγής PrEP (τεκμηριωμένα μειώνει σημαντικά τον αριθμό των νέων λοιμώξεων) ψηφίστηκε το 2002, έως και σήμερα οι γιατροί δεν έχουν τη δυνατότητα συνταγογράφησής της.
Μοιραία, στη χώρα έχει χορηγηθεί προφυλακτική αντιρετροϊκή αγωγή σε μόλις 100 άτομα, τα οποία σημειωτέον είναι ενταγμένα σε ερευνητικό πρωτόκολλο, την ώρα που παγκοσμίως έχουν λάβει PrEP περισσότεροι από 8 εκατομμύρια άνθρωποι. Και παρότι η αδυναμία συνταγογράφησής της έγκειται κυρίως σε τεχνικά προβλήματα των πληροφοριακών συστημάτων, οι επιστήμονες κάνουν λόγο για χαμένο χρόνο που ευνοεί την αλυσίδα μεταδόσεων.
