Επαναξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των πράσινων φόρων, νέες παρεμβάσεις για την προστασία του περιβάλλοντος αλλά και ισχυρότερα φορολογικά κίνητρα δρομολογεί το υπουργείο Οικονομικών με στόχο την ενίσχυση των δράσεων και των εσόδων που κατευθύνονται για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Μια νέα πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση που θα υποστηρίζει την πράσινη μετάβαση βρίσκεται στα σκαριά καθώς ήδη στο υπουργείο Οικονομικών έχει πιάσει δουλειά ειδική ομάδα εργασίας η οποία έχει αναλάβει την ανάπτυξη νέων πολιτικών στο πλαίσιο των συζητήσεων που γίνονται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η ομάδα καταγράφοντας τους πράσινους φόρους και τα περιβαλλοντικά τέλη που εφαρμόζονται σήμερα στην Ελλάδα επισημαίνει την ανάγκη «ανάλυσης της κατάστασης προκειμένου να εντοπιστούν οι συγκεκριμένες βραχυπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες ανάγκες και να σχεδιαστεί μια επαρκής, αποτελεσματική και αποδοτική πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση».
Η Ελλάδα έχει ενσωματώσει μέτρα για την πράσινη φορολογία, με αρμόδιους παράγοντες να αναφέρουν ωστόσο ότι απαιτείται νέα χαρτογράφηση με καινούργια μοντέλα και προηγμένες μεθόδους οικονομετρικής εκτίμησης που θα επιτρέψουν τον άμεσο προσδιορισμό από τον αντίκτυπο των μέτρων περιβαλλοντικής φορολογίας σε όλους τους τομείς που επηρεάζονται, δηλαδή την κοινωνία, την οικονομική δραστηριότητα και το περιβάλλον. Με λίγα λόγια, απαιτείται προσδιορισμός και ανάπτυξη των πιο αποτελεσματικών/κατάλληλων μέτρων για την επίτευξη του πρωταρχικού στόχου, δηλαδή την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου φορολογικού συστήματος, το οποίο θα αντιμετωπίζει εξίσου την προώθηση περιβαλλοντικών στόχων και την κοινωνικοοικονομική ευημερία.
Οι αλλαγές στην πράσινη φορολογία αναμένεται να ενεργοποιηθούν εντός του 2025, ενώ στίγμα προθέσεων δίνει και το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα 2025-2028, όπου αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι «διερευνώνται επιλογές για τον σχεδιασμό μιας πράσινης φορολογικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα μέσω του έργου “Πράσινοι Φόροι (Greening of Τaxes) – Ανάπτυξη μιας νέας πράσινης φορολογικής μεταρρύθμισης”. Αυτό το έργο στοχεύει να αναπτύξει ένα οικονομικό μοντέλο για την αξιολόγηση και την εφαρμογή μιας πράσινης φορολογικής μεταρρύθμισης, επιδιώκοντας να ενισχύσει τις ικανότητες της δημόσιας διοίκησης για τη δημιουργία και την επίβλεψη πράσινων οικονομικών πολιτικών. Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2025».
Ο χάρτης των πράσινων φόρων
Σύμφωνα με αρμόδια στελέχη, οι αποφάσεις για αλλαγές και νέες παρεμβάσεις στην πράσινη φορολογία θα ληφθούν ανάλογα με τα αποτελέσματα της αξιολόγησης του ισχύοντος καθεστώτος και των κατευθύνσεων της ΕΕ για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και την πράσινη μετάβαση.
1 Τέλος ανακύκλωσης για τα προϊόντα, η συσκευασία των οποίων περιέχει πολυβινυλοχλωρίδιο (PVC) ύψους 0,08 ευρώ προ ΦΠΑ ανά τεμάχιο προϊόντος.
2Περιβαλλοντικό τέλος ύψους 0,07 ευρώ προ ΦΠΑ ανά τεμάχιο πλαστικής σακούλας μεταφοράς.
3 Τέλος ανθεκτικότητας ανά ημερήσια χρήση και ανά δωμάτιο ή διαμέρισμα. Το τέλος αυτό αντικατέστησε τον φόρο διαμονής και από το 2025 αυξάνεται και κυμαίνεται από 2 έως 15 ευρώ ανά διανυκτέρευση.
4 Εισφορά προστασίας του περιβάλλοντος για τα πλαστικά προϊόντα που διατίθενται ως συσκευασία των τροφίμων και των ποτών, ύψους 0,04 ευρώ προ ΦΠΑ ανά τεμάχιο.
5 Πράσινο τέλος ύψους 30 ευρώ ανά χιλιόλιτρο επί του πετρελαίου εσωτερικής καύσης (diesel).
6 Εκτακτο περιβαλλοντικό τέλος στα εισαγόμενα μεταχειρισμένα οχήματα παλαιού τύπου με βάση την κατηγοριοποίηση των εκπομπών καυσαερίων.
7 Τέλος ταξινόμησης ανάλογα με την εκπεμπόμενη μάζα διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και με τις προδιαγραφές του ευρωπαϊκού προτύπου εκπομπών ρύπων (Euro) που πληρούν εκ κατασκευής τα οχήματα με τελευταία ημερομηνία ταξινόμησης ως προς την πρώτη ταξινόμηση.
Κλίμακα τελών κυκλοφορίας για τα οχήματα που ταξινομήθηκαν από 1/11/2010 και κλίμακα υπολογισμού βάσει εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα για τα οχήματα που ταξινομήθηκαν από 1/11/2010 έως 31/12/2020 και τροποποίησή της για τα οχήματα που ταξινομούνται από 1/1/2021 και εφεξής.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 2022 τα συνολικά έσοδα από τους περιβαλλοντικούς φόρους ανήλθαν σε 11,578 δισ. ευρώ, καταγράφοντας άλμα 50,3% σε σύγκριση με το 2021. Οι επιχειρήσεις πλήρωσαν 8,077 δισ. ευρώ, ενώ τα νοικοκυριά και οι μη μόνιμοι κάτοικοι κατέβαλαν 3,5 δισ. ευρώ, τα οποία αντιστοιχούσαν στο 30,2% των συνολικών περιβαλλοντικών φόρων. Οι ενεργειακοί φόροι αποτέλεσαν την πλειονότητα των περιβαλλοντικών φόρων με μερίδιο 85,8% για το έτος 2022 και ανήλθαν σε 9,93 δισ. ευρώ.
