«Για πού ταξιδεύετε;» τη ρώτησε ένας κύριος με γκρι μουστάκι και βαλίτσα στο χέρι, εντοπίζοντάς την από απόσταση στις καρέκλες των Αναχωρήσεων. Επόμενη στάση της περιοδείας της Αννας Διαμαντοπούλου ήταν η Κρήτη – όχι τα Χανιά, τόπος καταγωγής του συζύγου της, αλλά το Ηράκλειο, για την τελευταία της κεντρική ομιλία στο νησί. «Είμαστε μαζί σου» της είπε χαμογελώντας πριν τρέξει να προλάβει την πτήση του. Η Διαμαντοπούλου κοίταξε την ώρα: όποιος έχει ταξιδέψει τόσο που δεν μπορεί να αποφασίσει τι να κάνει με τα μίλια του ξέρει ότι είναι προτιμότερο να περιμένεις λίγο παραπάνω στην πύλη από το να τρέχεις τελευταία στιγμή να περάσεις τον έλεγχο.
Τα πιο ωραία ταξίδια πάντως δεν είναι πρόσφατα, είναι αυτά που έκανε με το περίφημο Ντεσεβό, που κέρδισε και μια θέση στον τίτλο του βιβλίου της – «αυτό δεν ήταν αυτοκίνητο, ήταν έρωτας». Θα μπορούσε εκείνη η Αννα των οδοιπορικών να φανταστεί πως κάποτε θα περιμένει στις Αναχωρήσεις ενός αεροδρομίου που φτιάχτηκε σε χρόνια ΠΑΣΟΚ, από το ΠΑΣΟΚ, για να πείσει πως πρέπει να εκλεγεί στην ηγεσία του; «Η Αννα στα είκοσι ήταν υπέρ της κάθε μορφής ρήξης – φεμινιστικής, σοσιαλιστικής, σύγκρουσης με το διεθνές περιβάλλον. Και αυτό είναι και το χαρακτηριστικό της νεότητας. Η Αννα του σήμερα ξέρει ότι υπάρχει ανάγκη και σύγκρουσης και σύνθεσης, τόλμης και συναίνεσης. Γιατί μόνο έτσι πάει μπροστά η χώρα και αυτή την αλλαγή θέλω να φέρω στην πολιτική ζωή» λέει.
«Επειδή βρισκόμαστε στο αεροδρόμιο, θα το πω έτσι: θέλω να γίνω το αεροπλανοφόρο από το οποίο θα απογειωθούν όλοι οι νέοι που θα κυριαρχήσουν την επόμενη περίοδο», λέει η Αννα Διαμαντοπούλου στην πολιτική συντάκτρια των «ΝΕΩΝ», Μυρτώ Λιαλιούτη
Στο Tik-Tok, όταν της ζητήθηκε να περιγράψει το ΠΑΣΟΚ με τρεις λέξεις, αυτές ήταν «έρωτας, πάθος, πόνος». Γιατί πόνος; «Εχω συμμετάσχει σε πολλές μορφές αγώνων, σε πολλά κοινά όνειρα. Δεν πραγματοποιήθηκαν όλα» εξηγεί. «Προσπαθήσαμε να αλλάξουμε τον κόσμο και πολλές φορές είδαμε τα προβλήματα, είδαμε τα λάθη, είδαμε πράγματα που διαφωνούσαμε. Είναι πόνος αυτός, ειδικά όταν ξεκινάς με το μεγαλύτερο όνειρο που μπορείς να έχεις». Στα κομματικά χιλιόμετρα η ταχύτητα χαμήλωσε την τελευταία δεκαετία – δεν είναι λίγες οι φορές που για αυτή την αποχή της από τα πασοκικά δρώμενα οι συνυποψήφιοί της τη χαρακτήρισαν «απούσα» ή «φευγάτη»: «Μαζεύτηκαν όλα τα πουλιά του δάσους για να ακούσουν τον σοφό παπαγάλο να λέει τη λέξη “καλησπέρα”, έγραψε ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου. Και περίμεναν τα πουλιά, περίμεναν, τους ξαναείπε “καλησπέρα”. Και όλο θαυμασμό, περίμεναν να πάει παραπέρα. Εβηξε, ξερόβηξε και είπε “καλησπέρα”. Αυτό είναι το ποιηματάκι, δεν έχουν κάτι άλλο να πουν» απαντάει – και δεν φοβάται την επίθεση: «Είμαι από τα 16 μου ενεργή, έχω ξεκινήσει από τη Νεολαία του ΠΑΣΟΚ, τα έχω κάνει όλα. Δεν έφυγα ποτέ από την παράταξη και ανήκω στους ανθρώπους που πιστεύουν ότι είναι σημαντικό για κάποιον να έχει και ζωή εκτός κόμματος. Να αποδεικνύει ότι μπορεί να σταθεί πολιτικά και μόνος του. Με τις βασικές αρχές στον νου σου, μπορείς να ανοίξεις και το μυαλό και την ψυχή σου. Αυτό έκανα δέκα χρόνια τώρα και νομίζω ότι έφερα νέες ιδέες όχι στην παράταξη, στη χώρα. Είμαι η πρώτη που μίλησα για τεχνητή νοημοσύνη, το Δίκτυο έκανε τα πρώτα διαδικτυακά συνέδρια το 2013. Θέλω να πω, τα όσα έκανα αυτά τα δέκα χρόνια είναι πλεονέκτημα, όχι μειονέκτημα».
Η πρώην υπουργός δεν πιστεύει στους παραδοσιακούς πολιτικούς διαχωρισμούς, σε αυτούς που, κατά την άποψή της, είχαν «πολύ μεγάλη ουσία τη δεκαετία του ’80», αλλά όχι το 2024. Απορρίπτει τις κατηγορίες πως κλίνει δεξιά, λόγω των θέσεων που έχει εκφράσει για τον ιδιωτικό τομέα, την ασφάλεια ή το Μεταναστευτικό: «Πιστεύω στη συνεργασία του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα, με συγκεκριμένους όρους. Πιστεύω σε ένα ισχυρό, όχι κατ’ ανάγκη μεγάλο κράτος και η δουλειά του είναι να βάζει τους κανόνες και να ενισχύει τον ιδιωτικό τομέα. Στο Μεταναστευτικό, πιστεύω ότι έχουν αλλάξει πολύ τα δεδομένα – εάν δεν έχουμε πολύ συγκεκριμένες θέσεις που αφορούν τους πρόσφυγες αλλά και τους πολίτες μας, θα πάρει όλο το χαρτί η Ακροδεξιά. Πιστεύω και έχω επανειλημμένα μιλήσει για την ανάγκη να επενδύσει η Ευρώπη στην Αφρική, για τη φύλαξη των συνόρων, που είναι κυρίαρχο πολιτικό ζήτημα και δεν αφορά μόνο την Ελλάδα. Για το θέμα της δίκαιης κατανομής των προσφύγων, για το οποίο πρέπει να είμαστε πάρα πολύ αυστηροί. Οι χώρες που δεν δέχονται μετανάστες δεν πρέπει να παίρνουν ούτε μισό ευρώ από την ΕΕ. Το θέμα της κοινωνικής ένταξης, το οποίο είναι επίσης σημαντικό και σημαίνει εκπαίδευση και ένταξη στην εργασία – και τους χρειαζόμαστε, γιατί έχουμε μεγάλες ελλείψεις στην εργασία» επισημαίνει. «Να είμαστε σαφείς όμως: όποιος έρχεται σε μια ευρωπαϊκή χώρα αποδέχεται χωρίς δεύτερη κουβέντα τις αρχές των ευρωπαϊκών συνθηκών και του Συντάγματος. Υπάρχουν κανόνες και δημοκρατικά ιδεώδη τα οποία κατακτήσαμε με πολύ μεγάλο πόνο. Δεν θα τα χαρίσουμε σε κανέναν».
Σχολιάζουμε την ακροδεξιά άνοδο, που φάνηκε τελευταία και στη Γερμανία. «Εχουν αλλάξει τα δεδομένα στην εργασία. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν είναι κάτι τεχνοκρατικό – έχει αλλάξει τον τρόπο που οι νέοι βλέπουν τη ζωή τους» αναφέρει. «Δεν υπάρχει η εργασιακή ασφάλεια που υπήρχε, τα δικαιώματα που ξέραμε. Οι νέοι άνθρωποι, όταν υπάρχει έλλειψη ιδεωδών και μεγάλη ανασφάλεια, αρπάζονται από μεγαλόπνοα συνθήματα. Και αυτά τα χρησιμοποιεί πάρα πολύ η Ακροδεξιά. Πήρε την ατζέντα του Μεταναστευτικού, πήρε την ατζέντα της εθνικής ταυτότητας, τα έκανε, ως συνήθως, εργαλεία μίσους και σύγκρουσης, και τα έβαλε σε όλη την Ευρώπη. Η βία που βλέπουμε στους εφήβους έχει να κάνει με την επιρροή συγκεκριμένου περιεχομένου των κινητών, την πανδημία, τα νέα κοινωνικά προβλήματα. Να μιλήσουμε για νέα δεδομένα στο εκπαιδευτικό σύστημα, για σχολές γονέων. Είμαστε σε μια εποχή που πρέπει να κοιτάμε άλλα πράγματα».
Μπορεί το ΠΑΣΟΚ να ανταποκριθεί σε αυτή την πρόκληση; «Η δική μου η άποψη είναι ότι το ΠΑΣΟΚ πρέπει να βάλει την Ελλάδα, και αυτό είναι εθνικός στόχος, στην πρώτη γραμμή του ψηφιακού μετασχηματισμού, σε όλα τα επίπεδα. Εάν δεν το κάνουμε αυτό, θα είμαστε παρίες, οι ανισότητες θα διευρυνθούν τρομακτικά» επισημαίνει τον κίνδυνο. Και θέλει, την επόμενη μέρα, η παράταξή της να είναι έτοιμη να ανταποκριθεί: «Επειδή βρισκόμαστε στο αεροδρόμιο, θα το πω έτσι: θέλω να γίνω το αεροπλανοφόρο, από το οποίο θα απογειωθούν όλοι οι νέοι που θα κυριαρχήσουν την επόμενη περίοδο. Αυτό έκανε ο Ανδρέας Παπανδρέου, έβγαλε μια γενιά νέων ανθρώπων, αυτό έκανε ο Κώστας Σημίτης. Στα 60 τους. Αυτό θέλω να κάνω και εγώ τώρα. Να βγάλω μπροστά αυτούς που θα αλλάξουν τα δεδομένα».
Επισήμως, η Διαμαντοπούλου δεν έχει επιτελείο. Υπάρχουν στελέχη σε άλλους υποψηφίους που θα ήθελε σε πρωταγωνιστικούς ρόλους; «Απολύτως! Τώρα που γυρίζω όλη την Ελλάδα και βλέπω νέα παιδιά, γραμματείς, βουλευτές, ανθρώπους που δεν είναι μαζί μου, τους σημειώνω. Είναι εξαιρετικοί. Φωτιά στα επιτελεία όπως τα ξέραμε, γιατί δεσμεύουν μετά τους αρχηγούς και φέρνουν αναξιοκρατία». Την αντίθετη άποψη όμως την αντέχει; «Η πολυφωνία θολώνει το μήνυμα και δημιουργεί και σύγχυση. Ομως η μία φωνή δεν είναι η φωνή του αρχηγού. Η μία φωνή είναι αποτέλεσμα σωστής λειτουργίας, σύνθεσης και συναινέσεων. Και έχω αποδείξει στην πολιτική μου ζωή ότι μπορώ να πετύχω πολύ μεγάλες συναινέσεις σε πολύ δύσκολες εποχές».
Επειτα από μια διαδρομή που θυμίζει αναμονή σε γκισέ για το check-in, η Διαμαντοπούλου εκτιμά πως ο επόμενος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ βάζει υποψηφιότητα και για πρωθυπουργός: «Αν το ΠΑΣΟΚ δεν ψηφίσει τώρα υποψήφια πρωθυπουργό, θα χάσει την επόμενη μάχη, γιατί αυτή είναι η αλλαγή κυβέρνησης – να φύγει η κυβέρνηση της ΝΔ και να έρθει μια άλλη κυβέρνηση, να έρθει ένας άλλος πρωθυπουργός. Αρα το πρόσωπο αυτού που ψηφίζουμε σήμερα είναι το πρόσωπο του επόμενου πρωθυπουργού. Αλλιώς θα είμαστε πάλι ένα μικρομεσαίο κόμμα». Θα μπορούσε αυτό το πρόσωπο να είναι γυναίκα; «Φυσικά! Δεν βλέπετε τι γίνεται; Η Κάμαλα, η Ούρσουλα, οι γυναίκες πρωθυπουργοί στη Σκανδιναβία. Εμείς γιατί όχι; Και για την Ιταλία έλεγαν πως δεν γίνεται, και να που έγινε» λέει χαμογελώντας και παίρνει τη βαλίτσα της στο χέρι.
Με τη Διαμαντοπούλου στο τιμόνι, το ΠΑΣΟΚ θα επιδιώξει την αμφίπλευρη διεύρυνση. «Νομίζω ότι αυτός θα έπρεπε να είναι ο στόχος του κόμματος. Το ΠΑΣΟΚ ξεκίνησε ως σοσιαλιστικό κόμμα, εξελίχθηκε σε ένα από τα μεγαλύτερα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Ευρώπης, γιατί ενσωμάτωσε τις δυνάμεις της Αριστεράς, αλλά και τις δυνάμεις του Κέντρου. Αυτό θα πρέπει να κάνει και τώρα. Ετσι την εννοώ την ανασύνθεση», εξηγεί – όχι όμως στη λογική των εκλογικών συμπράξεων, αλλά στο πλαίσιο του «μεγάλου και κυβερνώντος ΠΑΣΟΚ» για το οποίο μιλάει από την πρώτη στιγμή που ανακοίνωσε την υποψηφιότητά της.
Εντάξει, το προοδευτικό Κέντρο είναι ο χώρος όπου δημοσκοπικά η ίδια «σκοράρει» ψηλότερα. Μπορεί όμως η Αριστερά να την εμπιστευτεί; «Οι προοδευτικοί πολίτες μάς έχουν εμπιστευθεί απολύτως. Εμένα περισσότερο από όλους, γιατί στη διαδρομή μου είμαι αυτή που έχω να παρουσιάσω έργο», επισημαίνει αυστηρά. «Ως επίτροπος, έκανα την πρώτη οδηγία κατά των διακρίσεων για τα άτομα με αναπηρία, λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού ή εθνικής προέλευσης. Εγώ έκανα την πρώτη οδηγία για τη σεξουαλική παρενόχληση στις γυναίκες. Εφερα την κοινωνική κάρτα που την έχουν όλοι στο χέρι τους. Είμαι η πρώτη επίτροπος που έφτιαξα κοινωνική ατζέντα. Γιατί να μην εμπιστευτούν εμένα οι αριστεροί, που έχω ένα έργο που αποδεικνύει την κοινωνική μου προτεραιότητα; Η Αριστερά δεν είναι λόγια, είναι έργα και πράξεις ζωής».
Στο γύρισμα του αιώνα, η κόντρα μεταξύ ΠΑΣΟΚ και ΝΔ είχε πιάσει «κόκκινο» για το κόστος του νέου αεροδρομίου. Είκοσι τρία χρόνια μετά, η ιστορία το καταγράφει μέσα στις πράσινες κορδέλες των μεγάλων έργων που έκοψε ο Κώστας Σημίτης, επί πρωθυπουργίας του οποίου το αεροδρόμιο της πρωτεύουσας θεμελιώθηκε και άνοιξε τις πύλες του, υποδεχόμενο ταξιδιώτες απ’ όλον τον κόσμο. Ηταν 27 Μαρτίου του 2001, η Ελλάδα της εξωστρέφειας είχε μόλις μπει στο ευρώ και ετοιμαζόταν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Τίποτα δεν έμοιαζε λάθος. «Ελεύθεροι προς απογείωση»: το πρώτο αεροπλάνο που πήρε η Αννα Διαμαντοπούλου από το «Βενιζέλος» ήταν για τις Βρυξέλλες – εκείνη την περίοδο ήταν επίτροπος Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων.
και ανήκω στους ανθρώπους που πιστεύουν ότι είναι σημαντικό για κάποιον να έχει και ζωή εκτός κόμματος. Να αποδεικνύει ότι μπορεί να σταθεί πολιτικά και μόνος του. Με τις βασικές αρχές στον νου σου, μπορείς να ανοίξεις και το μυαλό και την ψυχή σου. Αυτό έκανα δέκα χρόνια τώρα και νομίζω ότι έφερα νέες ιδέες όχι στην παράταξη, στη χώρα
