Δύο νέες φάσεις έρευνας είναι προγραμματισμένο να λάβουν χώρα με την έναρξη του φθινοπώρου νότια της Κάσου, όπου, σύμφωνα με πληροφορίες, αναμένεται να επιστρέψει το ιταλικό ερευνητικό σκάφος «levoli Relume» στο πλαίσιο της διεξαγωγής ερευνών για την πόντιση καλωδίων ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου, ένα έργο κοινού ενδιαφέροντος για την Ευρώπη, το οποίο χρηματοδοτείται μερικώς και από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Ενδιαμέσως των δύο επικείμενων ερευνών – με τον πρώτο ερευνητικό γύρο να σχεδιάζεται να διεξαχθεί εντός του Σεπτεμβρίου και τον δεύτερο να τοποθετείται από Οκτώβριο κι έπειτα – θα έχει μεσολαβήσει και η κρίσιμη συνάντηση κορυφής των δύο ηγετών Ελλάδας και Τουρκίας στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, από όπου υπάρχει πάντα ζωντανή η προσδοκία για λευκό καπνό σε σχέση με το κατάλληλο, μελλοντικό μομέντουμ για το άνοιγμα της συζήτησης του «δύσκολου» θέματος της οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ.
Η αμέσως επόμενη ερευνητική φάση από το ιταλικό πλοίο στην περιοχή της Κάσου, βάσει του έως τώρα προγραμματισμού, είναι τοποθετημένη σε χωρικά ύδατα Ελλάδας και Κύπρου, οπότε εκεί δεν αναμένεται, εκτός απροόπτου, από τουρκικής πλευράς να επαναληφθεί το σκηνικό έντασης που στήθηκε κατά το πρώτο στάδιο έρευνας νότια της Κάσου και της Καρπάθου (το οποίο ολοκληρωνόταν σαν σήμερα πριν από έναν μήνα ακριβώς) και το οποίο πάντως έληξε χωρίς να σημειωθεί επεισόδιο στο πεδίο, μέσω της αξιοποίησης των ενεργών διαύλων επικοινωνίας που έχουν αναπτυχθεί το τελευταίο διάστημα μεταξύ Γεραπετρίτη – Φιντάν και λειτούργησαν προς την κατεύθυνση της αποκλιμάκωσης της κατάστασης, με την αποχώρηση των τουρκικών πλοίων και την ολοκλήρωση των ερευνών.
Οπως εξηγούν αναλυτές, στην πρώτη φάση της έρευνας το υπό ιταλική σημαία πλοίο «levoli Relume» χρειάστηκε να κινηθεί και σε διεθνή ύδατα, όπου η Αγκυρα εγείρει αξιώσεις πατώντας πάνω σε δήθεν ζώνες θαλάσσιας δικαιοδοσίας της που απορρέουν από το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο αλλά και από τους ισχυρισμούς της ότι η θαλάσσια περιοχή νότια, ανατολικά και νοτιοδυτικά της Κάσου βρίσκεται εντός τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Βεβαίως, η Κάσος και η Κάρπαθος καλύπτονται εξ ολοκλήρου από τη Συμφωνία Οριοθέτησης ΑΟΖ που υπογράφηκε τον Αύγουστο του 2020 μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου.
Ως κρισιμότερο στάδιο στις φθινοπωρινές έρευνες στην Κάσο αξιολογείται εκείνο που θα διεξαχθεί από τον Οκτώβριο κι έπειτα, για το οποίο το ερευνητικό πλοίο θα χρειαστεί να κινηθεί και σε τμήμα διεθνών υδάτων, γεγονός που παραδοσιακά προκαλεί την εμφάνιση τουρκικών αντιδράσεων είτε με τη μορφή αποστολής προειδοποιητικών μηνυμάτων, είτε και με την παρουσία πολεμικών πλοίων πλησίον της περιοχής έρευνας. Και καθώς έως τότε είναι απίθανο να έχει λυθεί η αιτία που δημιουργεί την ένταση στο πεδίο, που δεν είναι άλλη από την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, είναι βέβαιο πως και τότε θα χρειαστεί να τηρηθεί ψυχραιμία και να λειτουργήσουν τα εμπεδωμένα κανάλια επικοινωνίας του ελληνοτουρκικού διαλόγου, προκειμένου να εκτονωθεί η όποια ένταση πιθανόν προκύψει, ώστε να μπει και πάλι στις ράγες, σε ορθή αν και ανηφορική πορεία, η εποικοδομητική απόπειρα συνέχισης των διαβουλεύσεων Αθήνας – Αγκυρας που έχει αποφέρει έως σήμερα έμπρακτα και μετρήσιμα οφέλη και στις δύο πλευρές.
Χαρακτηριστική του τρόπου που αντιδρά η Τουρκία στις εν λόγω έρευνες, αναλόγως του αν αυτές διεξάγονται σε διεθνή ύδατα ή όχι, ήταν η πρόσφατη, δεύτερη φάση ερευνών του ιταλικού σκάφους, η οποία έλαβε χώρα σε ελληνικά χωρικά ύδατα στις 19 Αυγούστου, καλύπτοντας απόσταση 10-12 ναυτικών μιλίων, με κίνηση από τη νοτιοδυτική πλευρά της Κάσου προς τη νοτιοανατολική. Εκεί – σε αντίθεση με την προ μηνός περίσταση έντασης και αγωνίας που διαμόρφωσαν η παρουσία και οι αντιδράσεις της Αγκυρας – έπλευσε μόνο μία τουρκική φρεγάτα και σε μεγάλη απόσταση από το σημείο των ερευνών όπου επιχειρούσε το ιταλικό πλοίο συνοδεία ελληνικής κανονιοφόρου και ελληνικής φρεγάτας. Συγκεκριμένα, όπως έγινε γνωστό, το σκάφος του τουρκικού πολεμικού ναυτικού έπλευσε αποκλειστικά σε ύδατα διεθνή και σε απόσταση 25 ναυτικών μιλίων από το «levoli Relume».
Εν αναμονή του επικείμενου ραντεβού Μητσοτάκη – Ερντογάν στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο και προτού φανεί αν ο κίνδυνος μιας νέας «τρικυμίας» στο Αιγαίο τον Οκτώβριο θα επαληθευθεί, Ελλάδα, Γαλλία, Ιταλία και Κύπρος πραγματοποιούν στα μέσα Σεπτεμβρίου (14/9) τετραμερή ευρωπαϊκή άσκηση, την «Ευνομία», που θα αποτελέσει ακόμα ένα γερό «κρας τεστ» στο πεδίο των ελληνοτουρκικών καθώς θα διεξαχθεί εντός της περιοχής που ορίζει το παράνομο μνημόνιο Τουρκίας – Λιβύης. Για τους σκοπούς της άσκησης, μάλιστα, η Αθήνα δέσμευσε ήδη δύο περιοχές νοτιοανατολικά της Κάσου και της Καρπάθου. Απόδειξη των όσων επαναλαμβάνει, πάντως, η ελληνική διπλωματία σχετικά με τη στάση της Τουρκίας, η οποία, παρά τα πολλαπλά επίπεδα συνεργασίας σε μια σειρά από τομείς (όπως είναι η Πολιτική Προστασία, με την πρόσφατη επικοινωνία Γεραπετρίτη – Φιντάν για συνδρομή στην κατάσβεση των πυρκαγιών στην Αττική), δεν δείχνει να αλλάζει πλήρως ως προς τις προκλήσεις στο πεδίο, ήταν οι χθεσινές τρεις παραβιάσεις του FIR Αθηνών από τουρκικό αεροσκάφος στην περιοχή του Νοτιοανατολικού Αιγαίου.
