Υψηλότερο ποσό επιδόματος κατά τους πρώτους μήνες, με σταδιακή μείωσή του στη συνέχεια, ώστε να παρέχει κίνητρα στους ανέργους να επανενταχθούν το συντομότερο στην αγορά εργασίας, είναι η φιλοσοφία του νέου επιδόματος ανεργίας, το οποίο θα εφαρμοστεί πιλοτικά εντός του έτους. Το νέο επίδομα θα καταβληθεί σε όσους μείνουν άνεργοι μετά τη θεσμοθέτηση των αλλαγών και όχι σε αυτούς που είναι ήδη άνεργοι. Επομένως, οι περίπου 82.000 επιδοτούμενοι άνεργοι δεν θα λάβουν αύξηση στο επίδομα που λαμβάνουν. Οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν εντός του φθινοπώρου και το νέο επίδομα θα δοθεί πιλοτικά σε 10.000 ανέργους πριν από το τέλος του 2024, και στη συνέχεια θα υπάρξει καθολική εφαρμογή.
Ειδικότερα, το επίδομα αποσυνδέεται από τον κατώτατο μισθό και πλέον θα συναρτάται από τον μέσο μισθό του εργαζομένου πριν βρεθεί στο φάσμα της ανεργίας. Αυτό σημαίνει στην πράξη ότι το επίδομα για εργαζόμενο με μισθό 1.000 ευρώ, ο οποίος απολύεται, θα μπορεί να φτάνει και στα 700 ή 750 ευρώ τον μήνα, από τα 509 ευρώ που είναι σήμερα.
Το επίδομα θα είναι αυξημένο τους πρώτους μήνες γιατί η αιφνίδια απόλυση προκαλεί πολλούς κλυδωνισμούς στον οικογενειακό προγραμματισμό. Παράλληλα, θα κλιμακώνεται ανάλογα με τα έτη ασφάλισης, ώστε κάποιος που δούλευε για πολλά χρόνια και συνεισέφερε σημαντικά στο σύστημα ασφάλισης κατά της ανεργίας – μέσω των εισφορών που πλήρωνε – να έχει μεγαλύτερη στήριξη.
Ετσι, τους πρώτους μήνες ανεργίας, στόχος είναι να χορηγείται το 70% του μισθού και σταδιακά (κάθε τρίμηνο) να μειώνεται στο 60%, στο 50%, με το τελευταίο τρίμηνο της επιδότησης το ποσό που θα καταβάλλεται στους δικαιούχους να κινείται στα σημερινά επίπεδα.
Στο επίδομα αυτό θα προστεθεί το μπόνους που θα είναι ανάλογο των ετών ασφάλισης και των αποδοχών του. Το μπόνους θα εισπράττουν όσοι έχουν πολλά χρόνια ασφάλισης (π.χ. πάνω από 20 έτη), υψηλές αποδοχές και ταυτόχρονα δεν έχουν λάβει έως τώρα καθόλου επιδότηση ανεργίας.
Στο τραπέζι του υπουργείου Εργασίας εξετάζεται, επίσης, να υπάρχει πλαφόν στο ανώτατο ποσό του μηνιαίου επιδόματος που θα δίνεται, ενώ αλλαγές θα υπάρξουν και στην περίοδο καταβολής του, που θα φτάνει μέχρι τους 24 μήνες (σήμερα χορηγείται για πέντε έως 12 μήνες). Στις συζητήσεις εξετάζεται ακόμα το ενδεχόμενο να αλλάξουν τα κριτήρια των ελάχιστων ημερών απασχόλησης που απαιτούνται για την επαναλαμβανόμενη λήψη επιδόματος ανεργίας από τους εποχικά εργαζομένους, καθώς επίσης και η σύνδεση του αυξημένου επιδόματος με την κατάρτιση των ανέργων, ώστε να μπουν αμεσότερα στην ενεργό δράση.
Οπως τονίζουν στελέχη του υπουργείου Εργασίας, το νέο μέτρο θα προβλέπει υψηλότερο ποσό επιδόματος κατά τους πρώτους μήνες, με σταδιακή μείωσή του στη συνέχεια, ώστε να κινητροδοτεί τους ανέργους να επανενταχθούν το συντομότερο στην αγορά εργασίας. Η φιλοσοφία του νέου επιδόματος βασίζεται στην «ανταμοιβή» όσων μένουν χωρίς δουλειά έχοντας καταβάλει εισφορές για πολλά χρόνια εργασίας, ώστε να λαμβάνουν το επίδομα με ένα έξτρα μπόνους ανάλογα με τα έτη ασφάλισης. Εκτός από το έξτρα ποσό για όσους πλήρωσαν περισσότερες εισφορές, θα υπάρξουν νέα κριτήρια για τη διάρκεια καταβολής του και χρονικοί περιορισμοί στην καταβολή του για τους εποχικά εργαζομένους στον τουρισμό.
Εξάλλου, θα πρέπει να τονιστεί ότι στο νέο αυξημένο επίδομα ανεργίας αναμένεται να συγχωνευτεί το επίδομα των 200 ευρώ που καταβάλλεται για τους μακροχρόνια ανέργους (άνω των 12 μηνών). Το επίδομα θα είναι μειωμένο για όσους εργάζονται με ευέλικτες μορφές απασχόλησης. Ο άνεργος που εργάζεται σήμερα με μερική απασχόληση ή εκ περιτροπής απασχόληση λαμβάνει επίδομα ανεργίας 509 ευρώ, ποσό που είναι υψηλότερο από τις μηνιαίες αποδοχές του όταν εργάζεται.
Στο μεταξύ, μέχρι τέλους του έτους αναμένεται να έχει μπει σε πλήρη εφαρμογή ο νέος τρόπος καταβολής του επιδόματος ανεργίας και άλλων κοινωνικών επιδομάτων με προπληρωμένη κάρτα, την οποία θα μπορούν να αξιοποιούν οι δικαιούχοι για αγορές και για ανάληψη μετρητών μέχρι το 50% του επιδόματος.
Τα επιδόματα προς ένταξη θα είναι τα επιδόματα ανεργίας από πλευράς ΔΥΠΑ και το επίδομα τέκνων, γέννησης, οικονομικής ενίσχυσης αναδοχής, καθώς και το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα από πλευράς ΟΠΕΚΑ.
Με βάση το νέο σύστημα, το σύνολο του ποσού του κάθε επιδόματος θα πιστώνεται στην προπληρωμένη κάρτα του δικαιούχου, ο οποίος θα έχει δυνατότητα ανάληψης από ΑΤΜ έως το 50% του ποσού. Για παράδειγμα, από το επίδομα ανεργίας των 500 ευρώ μηνιαίως, ο δικαιούχος θα έχει δικαίωμα να τραβάει μετρητά μέχρι τα 250 ευρώ, ενώ τα υπόλοιπα θα μπορούν να αξιοποιηθούν μόνο για αγορές.
Μάλιστα, η σχετική νομοθεσία προβλέπει και την παροχή επιπλέον κινήτρων για να αυξηθούν οι ηλεκτρονικές πληρωμές μέσω της κάρτας και να μειωθεί η χρήση μετρητών. Μεταξύ των κινήτρων προβλέπεται και η διεξαγωγή ειδικών λοταριών με χρηματικά ή άλλα έπαθλα, τα οποία θα είναι ακατάσχετα.
