Η μικρή ναυτική πολιτεία είναι κτισμένη σε ένα βραχώδες ακρωτήριο και περιβάλλεται ακόμη από τμήματα της οχύρωσης του 4ου αι. π.Χ., που κατασκευάστηκε για προστασία από τις επιθέσεις του Φιλίππου Β’ της Μακεδονίας.
Οι Γαλαξιδιώτες διατηρούν την περηφάνια για το παρελθόν τους – κάτι που νιώθεις όταν έρχεσαι σε επαφή με τους γηραιότερους από αυτούς, τους συνταξιούχους καπεταναίους και ναυτικούς. Εχουν κάθε δικαίωμα να είναι. Όχι μόνο για τη ναυτοσύνη και τα περίφημα γαλαξιδιώτικα καράβια, αλλά και επειδή η περιοχή όπου βρίσκεται τo Γαλαξίδι μετράει ιστορική διαδρομή χιλιάδων ετών.
Αρχαιολογικά ευρήματα έχουν επιβεβαιώσει ότι η θέση κατοικήθηκε από την πρωτοελλαδική περίοδο (2.000-2.600 π.Χ.). Νεότερες έρευνες έδειξαν ότι αποτελεί συνέχεια του Χαλείου, μιας αξιόλογης ναυτικής και εμπορικής πολιτείας, όπως αποδεικνύουν σχετικές επιγραφές που βρέθηκαν εδώ και στους Δελφούς. Η πόλη συνέχισε να υφίσταται ως τις αρχές του 6ου π.Χ. αι.
Ο σεισμός του 551 π.Χ. και οι επιδρομές των Σλάβων, ερήμωσαν την αρχαία πόλη. Τον 9ο-10ο αι. ωστόσο εμφανίστηκαν νέοι κάτοικοι που εγκαταστάθηκαν στα ερείπια της παλιάς και την μετονόμασαν σε Γαλαξείδιον.
Τα πάντα στη μικρή πόλη παραπέμπουν στο σπουδαίο ναυτικό παρελθόν και στην ακμή της ιστιοφόρου ναυτιλίας της κυρίως μεταξύ 1860-1896.
Μετά την απελευθέρωση το Γαλαξίδι απέκτησε 350 ποντοπόρα πλοία που ταξίδευαν στη Μεσόγειο και στον Ατλαντικό. «Κτίζονταν» στα ναυπηγεία του από δεξιοτέχνες εμπειρικούς ναυπηγούς, και αργότερα σε άλλες γύρω περιοχές.
Ετσι, ο οικισμός άκμασε κοινωνικά, οικονομικά και εμπορικά.
Το 1850 ξεκίνησαν να οικοδομούνται τα καπετανόσπιτα και τα αρχοντικά σπίτια, αρκετά από τα οποία θαυμάζουμε σήμερα. Οι ιδιοκτήτες τους, κοσμογυρισμένοι καθώς ήταν, φρόντισαν να φέρουν αρχιτέκτονες και τεχνίτες από το εξωτερικό. Ετσι στα σπίτια αυτά διακρίνονται οι επιρροές από τις τάσεις που κυριαρχούσαν τότε στην Ευρώπη, ενώ αρκετά έχουν ταβάνια ζωγραφισμένα από Ιταλούς καλλιτέχνες.
Η περίοδος της μεγάλης ακμής πήρε τέλος για το Γαλαξίδι τα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα, όταν τα ιστιοφόρα αντικαταστάθηκαν από τα ατμοκίνητα πλοία. Το τελευταίο ιστιοφόρο πλοίο του Γαλαξιδίου ναυπηγήθηκε το 1903.
Παρότι φημισμένο, το Γαλαξίδι (ευτυχώς) δεν έχει γίνει προορισμός μαζικού τουρισμού -τα καλοκαίρια ωστόσο ο κόσμος είναι πολύς. Προτιμήστε άλλες εποχές για να το γνωρίσετε και να περιηγηθείτε στα δυο λιμάνια του, την Αγορά και τον Χηρόλακκα. Το δεύτερο, με τα παγκάκια για ατένισμα και τη χαρακτηριστική άγκυρα και το άγαλμα του καπετάνιου, είναι πιο ήσυχο και όμορφο. Πήρε το όνομά του από τις χήρες των ναυτικών, και εκεί λειτουργούν κάποια μικρά ξενοδοχεία σε παλιά ανακαινισμένα αρχοντόσπιτα.
Η Ακτή Οιάνθης είναι το σημείο από όπου θα περάσουν όλοι κάνοντας τη βόλτα τους και διαθέτει τα περισσότερα εστιατόρια, καφέ και ταβέρνες. Από εκεί μπορείτε να κάνετε μια πολύ ωραία βόλτα στην λεγόμενη Πέρα Πάντα, ένα σημείο από όπου αποκαλύπτεται η φωτογένεια του Γαλαξιδίου και τα υπέροχα οικιστικά του σύνολα που αποτελούνται από καπετανόσπιτα, νεοκλασικά και τα λεγόμενα λαϊκά σπίτια. Όλα συνυπάρχουν αρμονικά.
Τα καπετανόσπιτα ξεχωρίζουν λόγω του μεγέθους τους, και έχουν συνήθως δύο ή τρεις ορόφους. Εχουν ορατή λιθοδομή, πελεκητά αγκωνάρια και μικρά ανοίγματα. Τα νεοκλασικά, που κατασκευάστηκαν μετά από το σεισμό του 1862, είναι συνήθως διώροφα με μπαλκόνια και χαρακτηριστικά ακροκέραμα. Μικρότερα είναι τα λαϊκά σπίτια, κτισμένα κυρίως από τα πληρώματα των καραβιών κοντά σ’ εκείνα των καπεταναίων.
Κάνοντας βόλτα θα φτάσετε στη Σχολή Τουριστικών Επαγγελμάτων, όπου υπάρχει ένα ωραιότατο άλσος με ευκάλυπτους και πεύκα, φυτεμένα το 1906 και το 1930, αντίστοιχα. Λαξευμένος σε έναν βράχο, στην αρχή του πευκοδάσους, διακρίνεται ο λεγόμενος «τάφος του Λοκρού»: σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, πρόκειται για τάφο της υστερο-ρωμαϊκής εποχής και χρησιμοποιήθηκε ως κατακόμβη στους πρωτοχριστιανικούς χρόνους.
Δυο βήματα ακόμη και φτάνετε στην άκρη της χερσονήσου για να θαυμάσετε τον Κρισσαίο κόλπο και απέναντι το περίφημο Δελφικό τοπίο.
Όταν ρωτήσετε τους Γαλαξιδώτες για τις εκκλησίες τους, όλοι θα σας μιλήσουν πρώτα για τον πολιούχο Αγιο Νικόλαο, το καμπαναριό του οποίου ξεχωρίζει ανάμεσα στα σπίτια. Ο μεγάλος, βυζαντινού ρυθμού, ναός κτίστηκε μεταξύ 1897-1902. Στο εσωτερικό του υπάρχει ένα περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο που δημιούργησε ο Μετσοβίτης Α. Μόσχος με θέματα από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη.
Κοντά στον Αγιο Νικόλαο υπάρχει μια ακόμη ενδιαφέρουσα εκκλησία, η Αγία Παρασκευή, που διαθέτει ηλιακό ρολόι και ηλιακό ημερολόγιο με το ζωδιακό κύκλο. Και οι δύο ναοί βρίσκονται στην οδό Κωνσταντίνου Σάθα και είναι οι παλαιότεροι του Γαλαξιδίου.
Κοντά στην πλατεία Ηρώων (ή Μανουσάκη) υψώνεται το εντυπωσιακό νεοκλασικό κτίριο του Παρθεναγωγείου. Είναι διώροφο, με είσοδο αρχαϊκού ρυθμού και πολλά παράθυρα. Λεγόταν δημοτικό σχολείο «των κορασίων», κτίστηκε το 1880 και λειτούργησε ως παρθεναγωγείο μέχρι το 1929.
Το Ναυτικό -Ιστορικό μουσείο και η αρχαιολογική συλλογή. Είναι το παλαιότερο ναυτικό μουσείο στην Ελλάδα και στεγάζεται σε κτίριο του 1870. Φιλοξενεί μια από τις πιο σημαντικές συλλογές οργάνων ναυσιπλοΐας (εξάντες, χρονόμετρα, δρομόμετρα, πυξίδες, κ.α.), ημερολόγια καραβιών, έγγραφα. Θα δείτε επίσης όπλα και κειμήλια από την επανάσταση του 1821 και μια συλλογή με πίνακες ζωγραφικής. Σε περίοπτη θέση εκτίθενται τέσσερα ακρόπρωρα από γαλαξιδιώτικα ιστιοφόρα. Για τους ναυτικούς το ακρόπρωρο ήταν η ψυχή του καραβιού. Προστάτευε το πλήρωμα και έφερνε πλούτο.
Το μουσείο αυτό φυλάσσεται το «Χρονικό του Γαλαξιδίου», που ανακαλύφθηκε το 1864. Είναι ένα από τα πιο σπουδαία μεταβυζαντινά κείμενα της ελληνικής ιστοριογραφίας. Καλύπτει την περίοδο από το 10ο έως το 18ο αιώνα, έχει αξία λογοτεχνική και μας δίνει σημαντικές πληροφορίες για τη γλώσσα της εποχής. Ο συγγραφέας, μοναχός Ευθύμιος, περιγράφει την ιστορία της θαλασσινής πολιτείας που συνεχώς καταστρέφεται και ξαναγεννιέται. (τηλ.: 22650 41795).
Τα περισσότερα ευρήματα από ανασκαφές στην περιοχή του Γαλαξιδίου βρίσκονται σε μουσεία του εξωτερικού, ή της Αθήνας και των Δελφών. Μερικά από αυτά φιλοξενούνται στην αρχαιολογική συλλογή που συστεγάζεται με το Ναυτικό μουσείο. Δημιουργήθηκε το 1932, αρχικά με ιδιωτικές προσφορές Γαλαξιδιωτών, και εμπλουτίστηκε με ευρήματα των ανασκαφών που πραγματοποιήθηκαν στην περιοχή το 1940.
Θα δείτε αντικείμενα από το αρχαίο Χάλειον, αγγεία της μυκηναϊκής και γεωμετρικής εποχής, ληκύθους της ελληνιστικής, λύχνους, χάλκινα στολίδια, κτερίσματα, νομίσματα από διάφορες εποχές κ.α.
Φημισμένα είναι τα Αλευρομουτζουρώματα που γίνονται στο Γαλαξίδι την Καθαρά Δευτέρα, ένα έθιμο που θεωρείται ότι έχει ρίζες στη Βυζαντινή εποχή. Αν βρεθείτε εκεί σας συνιστούμε να έχετε, όπως και οι ντόπιοι, αδιάβροχα και μάσκες για να αποφύγετε όσο γίνεται να λερωθείτε από αλεύρι, φούμο και άλλα υλικά που εξαπολύονται από παντού!
Ganimede. Ατμοσφαιρικό μικρό ξενοδοχείο που στεγάζεται σε ένα καπετανόσπιτο του 19ου αιώνα και άλλο ένα καινούργιο κτίσμα. Υπάρχουν διαφόρων τύπων δωμάτια και σουίτες και φημίζεται για το ελληνικό πρωινό του που θα απολαύσετε στην αυλή. Από 70 ευρώ με πρωινό.
Archondiko Art hotel. «Θεματικά» δωμάτια με διάφορες ονομασίες και διακόσμηση εμπνευσμένη από τη θάλασσα -άλλοτε ρομαντική, άλλοτε με κρεβάτι-βάρκα, ή βοτσαλωτό-αλλά πάντα με χρώμα και φαντασία. Έχει πολύ ωραία αυλή και το πρωινό είναι ελληνικό. Από 75 75 ευρώ με πρωινό.
Galaxa Mansion. Στεγάζεται σε ιστορικό διατηρητέο κτίσμα του 18ου αι. μέσα στον οικισμό. Στα 9 δωμάτια με την κομψή διακόσμηση, κυριαρχούν τα λευκά και τα γήινα χρώματα. Υπάρχουν μπαλκόνια που χαρίζουν πολύ ωραία θέα. Το πλούσιο πρωινό περιλαμβάνει και βιολογικά προϊόντα. Mπορείτε να το απολαύσετε στις αυλές, ή στο παραδοσιακό τους καφενείο.
Το μπάρκο της Μαρίτσας (22650 41059). Φημισμένο εστιατόρι που λειτουργεί πολλά χρόνια και στεγάζεται σε ένα υπέροχο, ανακαινισμένο κτίριο του 1840. Ολόφρεσκα όστρακα, θαλασσινά και ψάρια, πλούσιο μενού. Αξίζει η καραβιδομακαρονάδα, το κριθαρότο, οι μαύρες ταλιατέλες με σολωμό κ.α.
(Την περίοδο της έρευνάς μας, αρχές Φεβρουαρίου 2024, ήταν προσωρινά κλειστό).
Σκελετόβραχος (22650 41303). Στο γνωστό εστιατόριο που βρίσκεται στην παραλία του Γαλαξίδίου τα θαλασσινά, τα όστρακα και τα φρέσκα έχουν την τιμητική τους και είναι όλα πεντανόστιμα. Οι σεφ, Ντίνος και Αντρέας Κατσαϊτης δημιουργούν νόστιμα πιάτα επιστρατεύοντας την φαντασία τους και τα ολόφρεσκα υλικά. Δοκιμάστε τα πιάτα της κατηγορίας «αφροδισιακά», κριθαράκι με πορτσίνι, γαρίδες και παρμεζάνα, λιγκουίνι θάλασσα, μύδια με μουστάρδα και καπνιστή πάπρικα, γαρίδες καπετάνιου κ.α. Από 25 ευρώ/άτομο.
Μεζεδοπωλείον Μπεμπέλης (22650 41677). Παραδοσιακή οικογενειακή ταβέρνα στην οδό Μάμα. Για νόστιμους μεζέδες και εκπληκτικά μαγειρευτά πιάτα -όπως χοιρινό με δαμάσκηνα, ψαρονέφρι, κουνέλι στιφάδο και συκώτι με κελέμια (κρεμμύδια γαλαξιδιώτικα). Αξίζουν και τα γλυκά. Από 15 ευρώ/άτομο.
Στην Ακτή Οιάνθης βρίσκεται και το Καφφενείον ο Θεµιστοκλής (τηλ. 22650-41315) κτισμένο στο τέλος του 19ου αιώνα.
Πηγή: diakopes.gr
