Ο κλιματισμός δεν αποτελεί επιλογή όταν οι χώρες πλήττονται από φυσικές καταστροφές. Είτε πρόκειται για δασικές πυρκαγιές, είτε για τυφώνες και τροπικές καταιγίδες. Σήμερα οι πτώσεις καλωδίων λόγω του τυφώνα Μπέριλ, άφησαν 2,5 εκατ. άτομα στο Τέξας χωρίς ηλεκτρικό. Η ζέστη και όχι ο τυφώνας Κατρίνα ήταν αυτή που αποδείχθηκε πιο θανατηφόρα στη Νέα Ορλεάνη, υπεύθυνη για τουλάχιστον εννέα από τους 14 θανάτους στην πόλη που σχετίζονται με τον τυφώνα.
Ο κλιματισμός δεν είναι η γιατρειά για όλες τις αρρώστιες, μάλλον είναι το μέτρο που πρέπει να εμπιστευτείς λιγότερο. Ο κλιματισμός καταβροχθίζει τεράστιες ποσότητες ενέργειας, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας εξακολουθεί να προέρχεται από ορυκτά καύσιμα που θερμαίνουν τον πλανήτη, πράγμα που σημαίνει ότι επιδεινώνει το ίδιο το πρόβλημα που χρησιμοποιείται για να μετριάσει.
Επιπλέον, είναι διαθέσιμο μόνο σε όσους έχουν την οικονομική δυνατότητα να το αγοράσουν και να πληρώσουν για τη χρήση του, διευρύνοντας περαιτέρω την κοινωνική ανισότητα.
Αλλά αποτελεί την διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου, παραμονής και προσφυγιάς. Επιτρέπει στους ανθρώπους να ζουν σε μέρη όπου οι θερμοκρασίες φτάνουν κοντά στα όρια της επιβιωσιμότητας και όπου η ακραία ζέστη επιμένει ακόμη και τη νύχτα.
Η ζήτηση για κλιματισμό αυξάνεται εκρηκτικά και αναμένεται να τριπλασιαστεί παγκοσμίως έως το 2050, καθώς οι παγκόσμιες θερμοκρασίες ανεβαίνουν και τα εισοδήματα αυξάνονται. Το πρόβλημα είναι ότι χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, δεν υπάρχει πρόσβαση στον κλιματισμό.
Πολλά ηλεκτρικά δίκτυα φτάνουν σε οριακό σημείο λόγω των ολοένα και συχνότερων ακραίων καιρικών συνθηκών και της αυξανόμενης ζήτησης για ψύξη. Ορισμένες φορές με συνυπαιτιότητα των πολιτών που δεν ρυθμίζουν σωστά την ψύξη.
Ένα κλιματιστικό, λειτουργεί βέλτιστα με κλειστά παράθυρα και πόρτες, ρυθμισμένο περίπου στους 10 βαθμούς κελσίου από την εσωτερική θερμοκρασία. Όταν πιάνει την θερμοκρασία που ρυθμίστηκε, το κλιματιστικό κλείνει. Αν όμως έχει ρυθμιστεί σε μια εξωπραγματική θερμοκρασία όπως στους 18 βαθμούς κελσίου, θα δουλεύει συνεχώς τραβώντας ρεύμα κάθε λεπτό μέχρι να το κλείσετε. Κάτι που οι πολίτες το πληρώνουν στην τσέπη τους αλλά και με διακοπές ρεύματος, με μικρές ή μεγάλες πτώσεις του δικτύου που καθιστούν άχρηστο τον κλιματισμό.
Ο καιρός ευθύνεται για το 80% των μεγάλων διακοπών ρεύματος στις ΗΠΑ μεταξύ 2000 και 2023, σύμφωνα με έκθεση του Climate Central, μιας μη κερδοσκοπικής ερευνητικής ομάδας. «Κάθε πτυχή του καιρού χτυπάει το ήδη ευάλωτο δίκτυο και το δοκιμάζει πραγματικά», δήλωσε η Jen Brady στο CNN, ανώτερη αναλύτρια δεδομένων στο Climate Central.
Στις ΗΠΑ, το γερασμένο δίκτυο σχεδιάστηκε «για τις καιρικές συνθήκες του παρελθόντος και όχι για τις καιρικές συνθήκες του μέλλοντος», δήλωσε ο Michael Webber, καθηγητής μηχανολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν.
Στον καύσωνα που χτύπησε τα Βαλκάνια τον Ιούνιο, στο Τεπελένι βρέθηκε η λύση. Αν όμως βασίζεσαι στον κλιματισμό, τα πράγματα είναι πιο σύνθετα.
Η ζέστη έχει αντίκτυπο. Στην πολύ ζέστη, το σύστημα λειτουργεί λιγότερο αποτελεσματικά. Ο Webber το συγκρίνει με το πώς μπορεί να αισθάνεται κάποιος που τρέχει σε μαραθώνιο με ζέστη – «απλά καταρρέουμε». Το δίκτυο μπορεί επίσης να λυγίσει κάτω από το βάρος της ζήτησης, καθώς όλοι ανεβάζουν ταυτόχρονα το κλιματιστικό τους για να αντιμετωπίσουν τις υψηλές θερμοκρασίες.
Ο αριθμός των μεγάλων διακοπών στις ΗΠΑ – αυτών που επηρεάζουν περισσότερους από 50.000 πελάτες και διαρκούν τουλάχιστον μία ώρα – διπλασιάστηκε μεταξύ του 2017 και του 2020, δήλωσε ο Brian Stone Jr., καθηγητής με ειδίκευση στον αστικό περιβαλλοντικό σχεδιασμό και σχεδιασμό στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Τζόρτζια.
«Το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης συμβαίνει κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, αυτό μου λέει ότι αυτά τα συστήματα δεν είναι ανθεκτικά», δήλωσε στο CNN.
Πλέον οι κυλιόμενες διακοπές ρεύματος είναι ο κανόνας σε μεγάλο μέρος του κόσμου. Δεν είναι μόνο οι ΗΠΑ που αντιμετωπίζουν αυτά τα προβλήματα. Τον Ιούνιο, όταν οι θερμοκρασίες στη νότια Ευρώπη ξεπέρασαν τους 40 βαθμούς κελσίου, τμήματα της Αλβανίας, της Βοσνίας, της Κροατίας και του Μαυροβουνίου αντιμετώπισαν πολύωρες διακοπές ρεύματος, καθώς η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε.
«Αν το δίκτυο διακοπεί ενώ υπάρχει καύσωνας, από δυσάρεστο γίνεται πολύ γρήγορα θανατηφόρο», δήλωσε ο Webber.
Η ζέστη μπορεί να επηρεάσει ζωτικά όργανα και να προκαλέσει θερμική εξάντληση, θερμοπληξία και ακόμη και θάνατο. Αν το ρεύμα κοπεί όταν κάνει πολύ κρύο, οι άνθρωποι μπορούν να βάλουν στρώματα, να ανάψουν φωτιά και να μαζευτούν. «Αν κάνει πολύ ζέστη, υπάρχει μόνο ένας τρόπος για να δροσιστείτε, και αυτός είναι ο ηλεκτρισμός», δήλωσε ο Webber.
Οι διαμαρτυρίες για το κλίμα είναι καθημερινότητα στις πολιτισμένες χώρες.
Ο συνδυασμός καύσωνα και διακοπής ρεύματος «είναι το πιο θανατηφόρο γεγονός που μπορούμε να φανταστούμε σε σχέση με το κλίμα», δήλωσε ο Stone
Ο ίδιος και μια ομάδα επιστημόνων διερεύνησαν τις πιθανές επιπτώσεις ενός κύματος καύσωνα που συμπίπτει με μια πολυήμερη διακοπή ρεύματος που προκαλείται από ακραία καιρικά φαινόμενα ή μια κυβερνοεπίθεση.
Εστιάζοντας στην Ατλάντα, το Ντιτρόιτ και το Φοίνιξ, εξέτασαν την έκθεση στο εσωτερικό των σπιτιών των ανθρώπων, που αποτελεί σημαντικό παράγοντα των ασθενειών που σχετίζονται με τη ζέστη κατά τη διάρκεια μιας διακοπής ρεύματος.
Τα στοιχεία ήταν ιδιαίτερα έντονα για το Φοίνιξ. Κατά τη διάρκεια ενός τριήμερου έως τετραήμερου καύσωνα και μιας διακοπής λειτουργίας, ο μισός πληθυσμός της πόλης – σχεδόν 800.000 άνθρωποι – θα χρειαζόταν νοσοκομειακή περίθαλψη για ασθένειες που σχετίζονται με τη ζέστη, σύμφωνα με τα ευρήματα.
Περισσότεροι από 13.000 θα πέθαιναν. Ειρωνικά, ο κλιματισμός μπορεί να κάνει τους κατοίκους λιγότερο ανθεκτικούς, επειδή είναι τόσο συνηθισμένοι στην ψύξη στα σπίτια και τους χώρους εργασίας τους, δήλωσε ο Στόουν.
Οι αρχές του Φοίνιξ λένε ότι η πόλη είναι καλά προετοιμασμένη. Η Kate Gallego, δήμαρχος της πόλης, δήλωσε ότι η έρευνα του Stone βασίζεται σε ένα εξαιρετικά απίθανο σενάριο. «Η μελέτη δεν λαμβάνει υπόψη της κανένα από τα υπάρχοντα σχέδια αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης που εφαρμόζονται ή το γεγονός ότι το ηλεκτρικό μας δίκτυο κατατάσσεται σταθερά μεταξύ των πιο αξιόπιστων στη χώρα», δήλωσε η Gallego στο CNN.
Ανεμιστήρας που τοποθετήθηκε έξω από το Κολοσσαίο της Ιταλίας κατά τη διάρκεια του καύσωνα του Ιουνίου, που έπληξε τα Βαλκάνια και την Ιταλία.
Η δραστική μείωση της ρύπανσης που θερμαίνει τον πλανήτη είναι η καλύτερη μακροπρόθεσμη άμυνα κατά της ζέστης και των ακραίων καιρικών φαινομένων, αλλά ο κόσμος έχει ήδη δεσμευτεί για αρκετές δεκαετίες αύξησης της θερμοκρασίας, δήλωσε ο Στόουν. Βραχυπρόθεσμα, υπάρχουν τρόποι να περιοριστούν τα τρωτά σημεία. Το να γίνει το δίκτυο πιο ισχυρό και ανθεκτικό είναι ένας από αυτούς, δήλωσε ο Στόουν.
Αυτό περιλαμβάνει επισκευές και αναβαθμίσεις που λαμβάνουν υπόψη το κλίμα του μέλλοντος. Η επέκταση και ο εκσυγχρονισμός του δικτύου, συμπεριλαμβανομένης της προσθήκης περισσότερων σταθμών παραγωγής ενέργειας και της διασφάλισης ενός ποικίλου φάσματος πηγών ενέργειας, θα συμβάλει επίσης στην ενίσχυσή του, δήλωσε ο Webber.
«Αλλά πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε ότι αυτά τα δίκτυα θα αποτύχουν, και αποτυγχάνουν με μεγαλύτερη συχνότητα, και έτσι πρέπει να έχουμε εφεδρικά σχέδια», δήλωσε ο Στόουν.
Αυτό σημαίνει επανεξέταση των πόλεων, όπου το σκυρόδεμα, ο χάλυβας και η άσφαλτος έχουν αντικαταστήσει τα δέντρα. Ο σχεδιασμός των αστικών περιοχών ώστε να είναι πιο πράσινες και πιο δροσερές «μπορεί πραγματικά να αυξήσει την ανθεκτικότητα του δικτύου χωρίς επενδύσεις στο ίδιο το δίκτυο», είπε.
Ο Brady του Climate Central επισήμανε τα κοινοτικά ηλιακά έργα, τα οποία μπορούν να διατηρήσουν την τοπική ενέργεια όταν το δίκτυο πέφτει. Το Babcock Ranch στη Φλόριντα – «η πρώτη ηλιακή πόλη της Αμερικής» – κατάφερε να κρατήσει τα φώτα αναμμένα το 2022 όταν πέρασε ο τυφώνας Ian, σε αντίθεση με τις κοντινές πόλεις.
Τα σπίτια που είναι καλύτερα προσαρμοσμένα στις ακραίες καιρικές συνθήκες μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας όταν οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν στα ύψη.
Τελικά, «είμαστε ευάλωτοι επειδή έχουμε χτίσει τη ζωή μας γύρω από τον κλιματιζόμενο αέρα», δήλωσε ο Webber, ζώντας σε μέρη όπου η ζωή θα ήταν αδύνατη χωρίς αυτόν. Η πίεση που ασκούν τα ακραία καιρικά φαινόμενα στο δίκτυο δείχνει ότι «η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και πρέπει να την αντιμετωπίσουμε».
