Η Μαντάμ Ορτάνς αποτέλεσε την ηρωίδα σε πολλά λογοτεχνικά έργα, όπως στο Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά του Νίκου Καζαντζάκη, ενώ στον κινηματογράφο την υποδύθηκε η ηθοποιός Λίλα Κέντροβα δίπλα στον Άντονι Κουίν.
Επίσης, στο έργο του Πρεβελάκη Χρονικό μιας Πολιτείας βρίσκουμε τη Μαντάμ Ορτάνς ως Φατμέ, ενώ τη βιογραφία της έγραψε ο Ιωάννης Μανωλικάκης.
Photo: Wikimedia Commons
Τις τελευταίες δεκαετίες της ζωής της έζησε στην Ιεράπετρα και τιμήθηκε από τις αρχές, με το να δοθεί το όνομά της σε δρόμο της πόλης.
Εκεί, λοιπόν, στην Ιεράπετρα βρέθηκε ο τάφος της Γαλλίδας ιερόδουλης, Μαντάμ Ορτάνς. Ο Ευθύμης Λεκάκης, δικηγόρος και ιστορικός ερευνητής, είχε αφοσιωθεί στην ανακάλυψη του τάφου της θρυλικής Μαντάμ Ορτάνς, η οποία έγινε γνωστή από τη λογοτεχνία και την πραγματική της ιστορία. Ο αποκάλυψε ότι η τοποθεσία του τάφου της είναι στην Κρήτη και συγκεκριμένα στο Δημοτικό Νεκροταφείο της Ιεράπετρας.
Στον κινηματογράφο την υποδύθηκε η ηθοποιός Λίλα Κέντροβα δίπλα στον Άντονι Κουίν / Photo: YouTube
Η μαντάμ Ορτάνς γεννήθηκε στη Γαλλία το 1863 και ήρθε στα Χανιά της Κρήτης στα 34 της χρόνια, τότε δηλαδή που κατέπλεαν οι στόλοι των Μεγάλων Δυνάμεων. Η Κρήτη τότε ναι μεν είχε αυτονομηθεί, αλλά ήταν υπό την κυριαρχία των Τούρκων, γι’ αυτό και ελεγχόταν από τις Μεγάλες Δυνάμεις. Η μαντάμ Ορτάνς είχε αφήσει πίσω της το Παρίσι την περίοδο που κατασκευαζόταν ο Πύργος του Άιφελ και το Παρίσι γενικά είχε ξεκινήσει να αναγεννάτε. Είχε λάβει τηλεγράφημα από τον αγαπημένο της ναύαρχο Ζωρζ Ποτιέ και της ζητούσε να μετακομίσει στα Χανιά μαζί με τα κορίτσια που είχε στον οίκο της.
Την περίοδο αυτή στο Παρίσι η Αδελίνα Γκιτάρ ή μαντάμ Ορτάνς, όπως τη γνώριζαν όλοι με το καλλιτεχνικό της όνομα, είχε οίκο ανοχής σ’ ένα εξαιρετικό από αρχιτεκτονικής άποψης κτήριο του Παρισιού και μάλιστα επιμελημένο με υψηλό γούστο. Εκεί είχε συγκεντρώσει κορίτσια που δεν τα θαύμαζε κάποιος μόνο από την εξωτερική τους εμφάνιση, ήταν καλλιεργημένα και μπορούσαν να συνδιαλέγονται με ανθρώπους της υψηλής κοινωνίας και ξεχωριστές προσωπικότητες, όπως καλλιτέχνες και πολιτικούς, γι’ αυτό και συγκέντρωνε εκλεκτή πελατεία. Παρά ταύτα, όμως, η μαντάμ Ορτάνς αποδέχτηκε την πρόταση του ναυάρχου Ζωρζ Ποτιέ. Πήρε την απόφαση να τα αφήσει όλα πίσω και να μετακομίσει με τα κορίτσια της, χορεύτριες και τραγουδίστριες, στα Χανιά της Κρήτης.
Έπειτα από την επανάσταση στο Θέρισο, το 1905, η Μαντάμ Ορτάνς έφυγε και περιπλανήθηκε στην ανατολική Κρήτη και ειδικότερα στο Ηράκλειο, στη Σητεία και στον Άγιο Νικόλαο.
Τελικά, στις αρχές του 1910 εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Ιεράπετρα, όπου άνοιξε χαρτοπαικτική λέσχη και εστιατόριο στην Μεσοκαστελλιά. Εν συνεχεία, λειτούργησε ένα ξενοδοχείο ύπνου, στη θέση όπου βρίσκεται σήμερα το «Hotel Creta». Το ξενοδοχείο εκείνο ονομαζόταν «Η Γαλλία».
Η ίδια η Ορτάνς έγραψε σε μια φίλη της για την Ιεράπετρα: «Είναι ένα φανταστικό μέρος, ανάμεσα ακριβώς από Ευρώπη και Αφρική. Δεν έχει την αφόρητη ζέστη της Αφρικής αλλά και δεν ξέρει τι θα πει κρύο. Ποτέ δεν έχει χιονίσει, παλτό δε φοράει σχεδόν κανένας, σπάνια στα σπίτια ανάβουν μαγκάλια…Ο Νικόλας σηκώνεται πρώτος από τα χαράματα, μπαίνει στη βάρκα του και ανοίγεται στο πέλαγος για ψάρεμα…Τώρα πια είμαι σίγουρη για την αγάπη του…Τώρα πια κάνω για πρώτη φορά κάτι στη ζωή μου που μου δίνει ξεχωριστή χαρά: ασχολούμαι με το νοικοκυριό».
Αργότερα η Ορτάνς έγινε υποπρόξενος της Γαλλίας και πολλοί την υποπτεύονταν για κατάσκοπο. Έπειτα από τον πόλεμο ανέπτυξε έντονη κοινωνική δραστηριότητα και καταξιώθηκε στην Ιεράπετρα, όπου πέθανε το 1938.
