Την τέλεια καταιγίδα που μπορεί να ενσκήψει στη χώρα μας από τη συνδυασμένη επίθεση της μετάλλαξης Δέλτα και της εποχικής γρίπης, φοβούνται οι επιστήμονες στην Ελλάδα και την Ευρώπη, καθώς ένα τέτοιο ενδεχόμενο, που μόνο αμελητέο δεν είναι, θα μπορούσε οδηγήσει σε κατάρρευση τα νοσοκομεία.
Είναι αλήθεια ότι πέρυσι, τόσο λόγω των lockdown όσο και της χρήσης μάσκας σε εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους, η γρίπη δεν βρήκε πρόσφορο έδαφος να αναπτυχθεί. Κάθε χρόνο προκαλούσε δεκάδες θανάτους, όμως την περυσινή χρονιά οι διακομιδές στα νοσοκομεία, είχαν σχεδόν μηδενιστεί. Σημαίνει αυτό ότι ο ιός εκριζώθηκε; Κάθε άλλο. Μία σειρά από επιδημιολογικά δεδομένα, συνηγορούν στο ότι τόσο η γρίπη όσο και οι άλλοι ιοί του αναπνευστικού που επιστρέφουν μόλις πιάνουν τα πρώτα κρύα, μπορεί να εμφανιστούν ξανά δημιουρώντας με τον πανδημικό ιό εκρηκτικό κοκτέιλ.
Ηδη η επιδημιολογική κατάσταση στη χώρα μας έχει επιβαρυνθεί τις τελευταίες μέρες, με τις περιοχές της βόρειας Ελλάδας να κηρύσσονται σε κατάσταση συναγερμού, κόκκινου συναγερμού, με αποτέλεσμα η Επιτροπή των Ειδικών να εισηγείται τη λήψη μέτρων, ακόμη και στη Θεσσαλονίκη, ώστε να ανασχεθεί ένα ένδεχόμενο τέταρτο κύμα.
Οι διεργασίες στο εσωτερικό των κοινωνιών όπου τα μέλη τους παραμένουν σε μεγάλο ποσοστό ανεμβολίαστα, έχουν ευνοήσει τον επιπολασμό του ιού και ο φόβος το κύμα να ξεχυθεί προς τα νότια είναι κάτι παραπάνω από υπαρκτός. Το πλέον ανησυχητικό σε αυτή την πορεία εξάπλωσης του ιού, είναι οι γραμμές ανατροφοδότησης που θεμελιώνει όχι μόνο στις τοπικές κοινωνίες όπου τα ποσοστά εμβολιασμού του ενηλίκου πληθυσμού παραμένουν απογοητευτικά, αλλά και μέσα στα σχολεία.
Δεν είναι τυχαίο μάλιστα ότι η καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής – ΕΚΠΑ, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου εξέφρασε την έντονη ανησυχία της για τα σχολεία που βρίσκονται σε περιοχές με χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη.
Οι δύο πρώτες εβδομάδες από το άνοιγμα των σχολείων δεν είχαν κάποια τρομερή επιβάρυνση, σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα. «Βεβαίως περιμένουμε συρροές κρουσμάτων στα σχολεία που βρίσκονται σε περιοχές με χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη ενηλίκων. Το είδαμε και στην Αμερική, όταν μια κοινότητα έχει μεγαλύτερη προστασία με τον εμβολιασμό της προστατεύονται τελικά και τα σχολεία», σημείωσε η κ. Ψαλτοπούλου.
«Ο χειμώνας θα είναι δύσκολος», ανέφερε από την πλευρά της η πρόεδρος της ΕΙΝΑΠ, Ματίνα Παγώνη. Ηδη νοσηλεύονται 15 παιδιά ενώ δεν έχει κλείσει ακόμα 20ήμερο από το άνοιγμα των σχολείων.
Η ίδια είναι κατηγορηματική στη σύσταση πως τα σχολεία τον χειμώνα πρέπει να είναι με ανοιχτά τα παράθυρα και τα παιδιά να είναι με τα μπουφάν, καθώς, όπως εξήγησε, η αλλαγή του αέρα είναι η καλύτερη προστασία έναντι του νέου κορονοϊού.
Συμβούλεψε μάλιστα να μη γίνουν παρελάσεις και εορταστικές εκδηλώσεις τον Οκτώβριο αναφερόμενη στην γιορτή του Αγίου Δημητρίου και της 28ης Οκτωβρίου. «Δεν βλέπω να κάνουμε Χριστούγεννα με τέτοιο ρυθμό εμβολιασμών», υπογράμμισε μεταξύ άλλων και έκανε έκκληση στους γονείς να εμβολιάσουν τα παιδιά τους.
Περισσότερο απ΄όλα όμως το φάντασμα της γρίπης, στοιχειώνει τους επιστήμονες. Ορισμένα στοιχεία, είναι απαραίτητα για να πάρουμε μία γεύση του τι μπορεί να συμβεί. Τον χειμώνα του 2010-2011 στη χώρα μας καταγράφηκαν 180 θάνατοι από εποχική γρίπη. Το αρνητικό αυτό ρεκόρ καταρρίφθηκε τον χειμώνα του 2015-2016. Τότε οι νεκροί ανήλθαν σε 197, ενώ την ίδια περίοδο περισσότεροι από 400 ασθενείς με σοβαρές επιπλοκές χρειάστηκαν κρεβάτι σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας. Τους δύο προηγούμενους χειμώνες ο SARS-CoV-2 εκτόπισε τα στελέχη της γρίπης, αποδεικνύοντας ότι ο εχθρός του κακού είναι το… χειρότερο. Ομως τι θα συμβεί εάν εφέτος η γρίπη επιστρέψει δριμύτερη;
Η επιστημονική κοινότητα – εντός και εκτός της χώρας – βρίσκεται σε ετοιμότητα, καθώς η παράλληλη κυκλοφορία (στο εξωτερικό την αναφέρουν ως «δίδυμη επιδημία») του ιού SARS-CoV-2 και του ιού της γρίπης θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια σε ένα διπλό κύμα επιβάρυνσης που θα προσκρούσει λυσσαλέα στα συστήματα Υγείας.
Κάποιοι επιστήμονες, όπως ο καθηγητής Αναλυτικής Χημείας του ΕΚΠΑ, Νίκος Θωμαΐδης, θεωρούν ότι ανοίγει νέος κύκλος διάδοσης του κοροναΐου στις περιοχές όπου η εμβολιαστική κάλυψη είναι χαμηλή. «Αυτό θα φανεί τις επόμενες ημέρες στον αριθμό των κρουσμάτων, που αναμένεται να φτάσουν τις 3.500 ημερησίως, ανάλογα βέβαια και με τον αριθμό των τεστ που θα πραγματοποιηθούν».
Ο κ. Θωμαΐδης ανέφερε ότι «φέτος βρισκόμαστε σε μια διαφορετική κατάσταση, καθώς πέρυσι είχαμε πολύ χαμηλό αριθμό κρουσμάτων, καθώς τέτοια εποχή ξεκινούσε το δεύτερο κύμα, πολύ αργά. Τώρα βρισκόμαστε στην ολοκλήρωση του 4ου κύματος και ενδεχομένως να ξεκινάει το 5ο κύμα το οποίο αναμένεται να κορυφωθεί τέλος Οκτωβρίου».
Ας μην ξεχνάμε ότι από την Τετάρτη το βράδυ η Θεσσαλονίκη που ακολουθεί κατά πόδας την Αθήνα σε αριθμό ημερήσιων κρουσμάτων, εντάσσεται στο «κόκκινο». Οι κλίνες ΜΕΘ είναι εδώ και μέρες πλήρεις, ενώ στα νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης μεταφέρονται και τα περιστατικά των γειτονικών νομών, που δεν διαθέτουν MEΘ Covid και πολλές αυτές είναι στο «κόκκινο» επίπεδο εδώ και μία ή δύο εβδομάδες. Στην ίδια κατηγορία με τη Θεσσαλονίκη «προβιβάζονται» Λάρισα, Χαλκιδική, Κιλκίς. Την Πέμπτη αναμένεται η πολιτική απόφαση επιβολής μέτρων.
Και η τέλεια καταιγίδα μπορεί να σχηματίζεται μακριά από τα ραντάρ μας. Ποιο είναι το χωρικό ή χρονικό σημείο όπου θα διαστευρωθούν οι τροχιές της μετάλλαξης Δέλτα και της γρίπης, κανείς δεν ξέρει. Διαφαίνεται όμως, ότι η συνύπαρξη των δύο ιών θα είναι στην πράξη περίπλοκη και ιδιαίτερα επικίνδυνη. «Δεν θέλουμε υπερφόρτωση των συστημάτων Υγείας λόγω πνευμονιών που θα προκληθούν από τον ιό της γρίπης, γιατί τότε η επιβάρυνση θα είναι διπλή. Και καθώς θα αυξηθεί η ζήτηση εντατικής φροντίδας, δεν θα πρέπει να φτάσουμε στο σημείο όπου δεν θα υπάρχουν διαθέσιμες κλίνες ΜΕΘ για τους υπόλοιπους ασθενείς» λέει από την πλευρά του ο Ηλίας Μόσιαλος.
Υπενθυμίζει εν τούτοις πως σε καμία περίπτωση η γρίπη δεν είναι εξίσου μεταδοτική όπως ο κοροναϊός, ούτε το αποτύπωμά της είναι εξίσου τραγικό. Η γρίπη, όπως τονίζει, σκοτώνει 400.000 – 600.000 ετησίως. Ο κοροναϊός πάλι έχει στοιχίσει τη ζωή σε 4,55 εκατ. ανθρώπους, παρά τις πρωτόγνωρες προσπάθειες αναχαίτισής του.
Πέρυσι – περίπου τέτοια εποχή – στην ιατρική επιθεώρηση «Lancet» είχε δημοσιευτεί μία μεγάλη έρευνα που περιέγραφε τα αποτελέσματα της «τέλειας καταιγίδας» των χρόνιων ασθενειών (λόγω της αδυναμίας να περιοριστούν οι παράγοντες κινδύνου) και της επέλασης του κορωνοϊού, προκαλώντας μια παγκόσμια συνδημία, με τον πληθυσμό να βρίσκεται μοιραία ευάλωτος σε επείγουσες καταστάσεις υγειονομικών κρίσεων.
Αρα εφέτος το ζητούμενο είναι η υγειονομική αυτή… καταιγίδα (και ενώ γίνονται γενναίες προσπάθειες και σημαντικά βήματα να περιοριστεί) να μην ξεσπάσει ακόμη πιο απειλητικά.
«Αν η γρίπη εμφανιστεί στην Ευρώπη θα είναι θέμα χρόνου να φτάσει και σε εμάς. Η συνύπαρξη και των δύο ιών θα είναι επιβαρυντική, ακόμη κι αν η γρίπη φτάσει στη μισή διασπορά που είχε πριν από την πανδημία – δηλαδή το 2019 και νωρίτερα.
Ας μην ξεχνάμε ότι και οι δύο ιοί προσβάλλουν το αναπνευστικό σύστημα. Σε έναν άνθρωπο που είναι ήδη ευάλωτος, κάτι τέτοιο θα είναι πάρα πολύ σοβαρό» εξηγεί μιλώντας στο «Βήμα» ο καθηγητής Φαρμακολογίας, Φαρμακογονιδιωματικής και Ιατρικής Ακριβείας στο Ιατρικό Τμήμα του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακολογίας, Ευάγγελος Μανωλόπουλος.
Ο ίδιος διευκρινίζει πως πρόκειται για έναν φόβο που ουδείς γνωρίζει προς το παρόν εάν θα πραγματωθεί. «Οπότε προετοιμαζόμαστε για όλα τα ενδεχόμενα». Και προσθέτει με νόημα πως «το εμβόλιο της γρίπης λειτουργεί πιθανόν, έστω και λίγο, προστατευτικά έναντι του κορωνοϊού. Φάνηκε δηλαδή πως εκείνοι που είχαν λάβει το εμβόλιο της εποχικής γρίπης διέτρεχαν χαμηλότερο κίνδυνο να μολυνθούν από τον πανδημικό ιό, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι παίζει ρόλο στην εξέλιξη της λοίμωξης Covid-19. Γι’ αυτό και πάντα λέω σε εκείνους που με ρωτάνε πως κακό δεν κάνει σε καμία περίπτωση».
