مراقب جمع اوری کمکهای خیریه از طریق فضای مجازی باشید
در سالهای اخیر، پدیدهای خزنده و بیسروصدا در سراسر کشور در حال گسترش است؛ پدیدهای که در ظاهر، با نام «کمک به نیازمندان» شناخته میشود، اما در باطن، میتواند به یکی از خطرناکترین اشکال فریب اجتماعی، تخریب اعتماد عمومی و شکلگیری اقتدارهای غیررسمی بدل شود.
روزنامه اعتماد نوشت: فضای مجازی، به ویژه شبکههای اجتماعی، بستری شده است که افراد یا گروههایی بدون هیچگونه مجوز، نظارت، شفافیت مالی یا پاسخگویی، اقدام به جمعآوری مبالغ هنگفت از مردم میکنند. این اقدامات معمولا با روایتهایی انجام میشود که غالبا قابل راستیآزمایی نیستند: کمک به بیماران سرطانی، زندانیان محکوم به اعدام، کودکان محروم، بیخانمانها یا دانشآموزان مناطق دورافتاده.
مساله اصلی فقط جمعآوری پول نیست؛ مساله، روایتسازی حرفهای از رنج است. دروغ، وقتی در لباس حقیقت عرضه میشود، زیباتر به نظر میرسد و چشم مخاطب را میگیرد؛ در حالی که حقیقت، چون عریان است، زشت و کمجاذبه جلوه میکند. این تفاوت، همان سلاحی است که اعتماد عمومی را بدون جنگ و زد و خورد میبلعد. روایتهای جعلی سریعتر از واقعیت منتشر میشوند، اعتماد را جذب میکنند و آن را در مسیر دلخواه جریاندهندگان قرار میدهند. در بسیاری از موارد، نشانههای صحنهسازی آشکارند: چهرههای تکراری، دیالوگهای تمرین شده، روایتهای مشابه در زمانها و مکانهای مختلف. اینجا دیگر با کمک به رنج واقعی مواجه نیستیم؛ بلکه با تولید رنج ساختگی و نمایش انسانها به عنوان ابزار رسانهای روبهرو هستیم. این پدیده، به ظاهر خیرخواهانه و انسانی، در حقیقت، پایههای اخلاقی و اعتماد اجتماعی را میخورد و آن را برای سوءاستفادههای بعدی آماده میکند.