Исроил Туркияга қарши урушга тайёрланмоқда(ми?)

^{Фото: Shutterstock}
Исроил Туркия билан тўғридан тўғри қарама-қаршиликка тайёрланиши лозим. Яҳудий давлатининг Нагел қўмитаси тегишли ҳисоботини эълон қилди. Бу ҳақда The Jerusalem Post хабар берди.

Ҳукумат томонидан ташкил этилган қўмита Туркиянинг Усмонлилар давридаги таъсирини тиклаш амбициялари Исроил билан кескинликни кучайтириши, эҳтимол, можарога олиб келиши мумкинлигидан хавотирда. Ҳисоботда Сурия фракциялари Туркия билан биргаликда Исроил хавфсизлигига янги ва кучли таҳдид туғдириши мумкинлиги таъкидланган.

Суриядан келиб чиқаётган таҳдид Эрон таҳдидидан ҳам хавфлироқ нарсага айланиши мумкин, дейилади ҳисоботда.
Қўмитанинг баҳоси Туркия президенти Ражаб Тойиб Эрдўғоннинг минтақадаги тобора қатъий сиёсати фонида эълон қилинди. Баъзи таҳлилчилар буни Исроил манфаатларига зид деб ҳисоблайди.

Можарога тайёргарлик учун чақирув

Нагел қўмитаси 6 январь куни бош вазир Биньямин Нетаньяху, мудофаа вазири Исроил Кац ва молия вазири Безалел Смотричга пайдо бўлаётган таҳдидларни бартараф этиш бўйича комплекс стратегияни белгилаб берган ҳолда ўз тавсияларини тақдим этди.

Қўмита таҳдидларни ҳал қилиш учун келгуси 5 йил ичида мудофаа бюджетини йилига 15 миллиард шекелгача оширишни таклиф қилади.

"Биз Яқин Шарқда туб ўзгаришларга гувоҳ бўлмоқдамиз. Эрон узоқ вақтдан бери бизнинг энг катта таҳдидимиз бўлиб келган, аммо майдонга янги кучлар кириб келмоқда ва биз кутилмаган ҳолатларга тайёр бўлишимиз керак. Ушбу ҳисобот бизга Исроил келажагини таъминлаш учун йўл харитасини тақдим этади", дейди Нетаньяху.

Ҳарбий салоҳиятни мустаҳкамлаш

Туркия билан эҳтимолий қарама-қаршиликка тайёргарлик кўриш учун қўмита қуйидаги чораларни тавсия қилган:

◊ Илғор қуроллар: Исроилнинг узоқ масофага зарба бериш қобилиятини кучайтириш мақсадида қўшимча Ф-15 қирувчи самолётлари, ёнилғи қуювчи самолётлар, дронлар ва сунъий йўлдошларни харид қилиш.

◊ Ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимлари: Кўп қатламли ҳаво мудофаасини мустаҳкамлаш, жумладан, “Темир гумбаз” (Irone Dome), David’s Sling, Arrow тизимлари ва янги ишга туширилган лазерга асосланган “Темир нур” (Iron Beam) мудофаа тизимини такомиллаштириш.

◊ Чегара хавфсизлиги: Иордания водийси бўйлаб мустаҳкам хавфсизлик девори қуриш. Бу Иордания билан потенциал дипломатик оқибатларга қарамасдан, Исроилнинг ҳимоя стратегиясида жиддий ўзгаришни англатади.

♦ Туркия ва Исроил алоқалари

Ноябрь ойида Туркия президенти Ражаб Тоййиб Эрдўғон яҳудий давлати билан дипломатик алоқалар узилганини эълон қилди. Сиёсатчи Анқара келажакда Тель Авив билан ҳамкорликни ривожлантириш учун ҳеч қандай қадам ташламаслигини қўшимча қилди.

Май ойи бошида Туркия Савдо вазирлиги Исроил билан савдо-сотиқни тўлиқ тўхтатганини маълум қилганди. Бунгача Анқара 54 та кичик гуруҳ товарлари экспортини чеклаган.

Март ойида Туркия президенти Ғазодаги вазият ҳақида гапирган, у Яқин Шарқда содир бўлаётган воқеани геноцид деб атаган. 2023 йил декабрь ойида эса Туркия ва Исроил етакчилари бир-бирини кескин танқид қилган. Эрдўғон Нетаньяхуни Гитлерга қиёслаган, Исроил бош вазири бунга қуйидагича муносабат билдирган.

“Курдларга қарши геноцидни амалга ошираётган, қамоққа олинган ва ўз бошқарувига қарши чиққан журналистлар сони бўйича жаҳон рекордини ўрнатган Эрдўғоннинг бизга ақл ўргатишга ҳаққи йўқ”, деганди Нетаньяху.

Бунгача Туркия президенти БМТни муомалага лаёқатсиз ташкилот деб атаган ва унинг тузилмасини ўзгартиришга чақирганди. 2023 йилнинг кузида Ғазодаги воқеалар туфайли Туркия Исроилдаги элчисини чақириб олган. 2024 йилнинг июль ойи охирида Эрдўғон Туркия бир пайтлар Тоғли Қорабоғ ва Ливияга қандай кирган бўлса, Исроилга ҳам шундай кириши мумкинлигини айтган.