Είναι σχεδόν απίστευτη η εμμονή κάποιων στην επιλογή της μετανάστευσης ως μέσου επίλυσης του δημογραφικού προβλήματος της Ευρώπης και της συνακόλουθης χαμηλής παραγωγικότητας της οικονομίας της, λόγω μείωσης του εργατικού της δυναμικού. Τελευταία εμφανίζεται μια καινούργια τάση που υποστηρίζει την «οργανωμένη» και ορισμένου χρόνου μετανάστευση ως λύση στο ελλειμματικό παραγωγικό δυναμικό των ευρωπαϊκών χωρών. Με γκουρού αυτών των απόψεων τον Λαντ Πρίτσετ, πρώην ακαδημαϊκό στο Χάρβαρντ και την Οξφόρδη, ιδρυτή τώρα της οργάνωσης Labor Mibility Partnerships, η τάση είναι να βοηθηθούν και οι χώρες προέλευσης και εκείνες της υποδοχής εργαζομένων με τη νέα πολιτική.
Η κυρίαρχη επιχειρηματολογία είναι πως έτσι και θα αντιμετωπισθούν οι όποιες ανησυχίες των γηγενών πληθυσμών από τη μετανάστευση, εφόσον αυτή θα είναι συμφωνημένα μικρής διάρκειας, αλλά και θα ανακουφισθούν οι παραγωγικές δομές των ανεπτυγμένων χωρών από την εισροή καινούργιου εργατικού δυναμικού. Παράλληλα, θα ανακουφισθούν οικονομικά και κοινωνικά και οι χώρες προέλευσης των μεταναστών λόγω της εισροής χρημάτων, της εξόδου και απορρόφησης σε ξένες αγορές ενός ανήσυχου μέρους των νεότερων κοινωνικών στρωμάτων αλλά και λόγω απόκτησης εργασιακής και τεχνολογικής εμπειρίας αυτών που θα επιστρέψουν.
Υπάρχουν όμως πολλές επιφυλάξεις για όλο αυτό το εργασιακό σχήμα. Κατ’ αρχήν το επιχείρημα που σταθερά προβάλλει ο Πρίτσετ, πως τα σύνορα πριν από τα μέσα του 20ού αιώνα ήσαν πάντα ανοιχτά, δεν ευσταθεί. Από τα χρόνια της ύστερης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας υπήρχε τεράστιο θέμα αντιμετώπισης – με αποκλεισμούς, συγκρούσεις ή ενσωμάτωση – των βαρβαρικών φυλών που περιφερειακά την πίεζαν. Μέχρι που τελικά η αυτοκρατορία υπέκυψε στην εισβολή των Γότθων το 480 μ.Χ., στη Μάχη της Αδριανούπολης. Εξαιρετική είναι η σχετική εξιστόρηση αυτών των γεγονότων από τον περίφημο ιταλό ιστορικό Αλεσάντρο Μπάρμπερο, στο βιβλίο του «Βάρβαροι: μετανάστες, πρόσφυγες, εκτοπισμένοι στη Ρωμαϊκή Ιστορία» (εκδ. Historical Quest, 2021).
Ενα άλλο σοβαρό ζήτημα αφορά την προέλευση αυτών των μεταναστών. Η πλειονότητα όσων εισέρχονται στις ΗΠΑ είναι από χώρες της Λατινικής Αμερικής, καθολικοί χριστιανοί στο θρήσκευμα και μαθημένοι σε κάποιο δυτικής κουλτούρας εργασιακό ήθος. Αυτοί όμως που εισέρχονται στην Ευρώπη προέρχονται από την Ασία, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Και είναι βέβαια μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα, με ελάχιστη εργασιακή εμπειρία και νοοτροπία. Οι περισσότεροι από αυτούς συντηρούνται με κοινωνικά επιδόματα και σπάνια εντάσσονται σε ασφαλιστικά ή φορολογικά σχήματα. Ο Ντάγκλας Μάρεϊ στο βιβλίο του «Strange Death of Europe: Immigration, Identity and Islam» («Ο παράξενος θάνατος της Ευρώπης: μετανάστευση, ταυτότητα και Ισλάμ», εκδ. Bloomsbury 2017), εξηγεί σε ένα ολόκληρο κεφάλαιο πως τα επιχειρήματα περί διάσωσης της παραγωγικότητας και των ασφαλιστικών συστημάτων από τις ροές των μουσουλμάνων μεταναστών είναι τελείως ανεδαφικά και ασύμφορα.
Εξυπακούεται λοιπόν πως η προσφυγή σε μουσουλμανικές μεταναστευτικές ροές δύσκολα θα δώσει λύση στο δημογραφικό και, πολύ περισσότερο, στο εργασιακό πρόβλημα της Ευρώπης. Μια συμφωνία με περιοχές μη μουσουλμανικές (Ινδία, Λατινική Αμερική) πιθανότατα να προσέφερε κάποιες λύσεις. Δίχως κι αυτές να είναι οι ιδανικές.
