Η Τουρκία βρίσκεται στη μέση μιας οικονομικής αναδιάρθρωσης που έχει προκαλέσει σημαντικές συζητήσεις σε εσωτερικό και εξωτερικό επίπεδο.
Ενώ η διεθνής προσοχή έχει επικεντρωθεί στον υπουργό Οικονομικών, Μεχμέτ Σίμσεκ, ως τον βασικό αρχιτέκτονα της νέας οικονομικής πολιτικής, ένας άλλος παράγοντας – κλειδί παραμένει στα παρασκήνια: ο αντιπρόεδρος Τζεβντέτ Γιλμάζ. Διορίστηκε αντιπρόεδρος το 2023, προκαλώντας πανηγυρισμούς στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το Μπινγκιόλ.
Οπως αναφέρει σε ανάλυσή της η εφημερίδα «Financial Times», μεταξύ των στελεχών του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) έχει καθιερωθεί ως ένας έμπιστος συνεργάτης του προέδρου Ερντογάν.
Με εμπειρία σε κυβερνητικά πόστα για πάνω από δύο δεκαετίες, ο Γιλμάζ έχει συμβάλει στη διαμόρφωση της οικονομικής πολιτικής της Τουρκίας, ενώ ταυτόχρονα λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος μεταξύ της κυβέρνησης, των επιχειρηματιών και της κοινής γνώμης.
Υπηρέτησε στην πρώτη κυβέρνηση του Ερντογάν πριν από 21 χρόνια ως γενικός διευθυντής σχέσεων με την ΕΕ. Κατά τον διορισμό του ως υπουργού Επικρατείας το 2009 έγινε θέμα ότι ήταν ο πρώτος άνθρωπος από το Μπινγκιόλ που υπηρέτησε σε τόσο ανώτερη κυβερνητική θέση.
Με πτυχίο από το Πανεπιστήμιο του Ντένβερ και διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο Μπίλκεντ της Αγκυρας, συνδυάζει την τεχνοκρατική προσέγγιση με τη μακροχρόνια πολιτική του εμπειρία. Ενταγμένος στο AKP από την αρχή του, ο Γιλμάζ απολαμβάνει την εμπιστοσύνη του Ερντογάν, κάτι που του επιτρέπει να καθοδηγεί τις πολιτικές συντεταγμένες ακόμη και σε αμφιλεγόμενα ζητήματα.
Μετά τις εκλογές του Μαΐου του 2023, η Τουρκία ξεκίνησε μια στροφή στην οικονομική πολιτική, με στόχο την ανάκτηση της εμπιστοσύνης των αγορών.
Ο υπουργός Οικονομικών Σίμσεκ, που είχε προηγουμένως αποχωρήσει λόγω πολιτικών διαφορών, επέστρεψε για να εφαρμόσει μια πιο συμβατική οικονομική προσέγγιση.
Ωστόσο, ο Γιλμάζ θεωρείται ο άνθρωπος που διασφαλίζει ότι το πρόγραμμα συνεχίζεται ανεμπόδιστα, πείθοντας τον Ερντογάν για την αναγκαιότητα των μεταρρυθμίσεων.
Εχει υποστηρίξει μεγάλες αυξήσεις των επιτοκίων από την Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας, με τα επιτόκια να αυξάνονται από 8,5% τον Ιούνιο του 2023 σε 50%. Παράλληλα, προειδοποιεί για την ανάγκη να μην περιοριστεί υπερβολικά η ανάπτυξη.
Οπως δήλωσε στη «Financial Times» το 2023: «Θέλουμε περισσότερη σταθερότητα τιμών και χρηματοοικονομική σταθερότητα, αλλά και μια λογική ανάπτυξη και απασχόληση, καθώς είμαστε αναπτυσσόμενη χώρα».
Οι μεταρρυθμίσεις έχουν προκαλέσει αντιδράσεις στο εσωτερικό. Οι πολιτικές αύξησης της φορολογίας και της τιμής της βενζίνης, καθώς και η περιορισμένη αύξηση του κατώτατου μισθού για το 2025, έχουν προκαλέσει δυσαρέσκεια στα νοικοκυριά. Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Metropoll, λιγότερο από το 20% των Τούρκων εγκρίνει τις πολιτικές αυτές.
Οι επιχειρηματίες, ειδικά από τον τομέα των κατασκευών που επωφελήθηκαν από την προηγούμενη πολιτική χαμηλών επιτοκίων, εμφανίζονται ανυπόμονοι. Ο Γιλμάζ λειτουργεί ως «μεσολαβητής» μεταξύ του Σίμσεκ και των επιχειρηματιών, διατηρώντας την ισορροπία στις σχέσεις της κυβέρνησης με τους στρατηγικούς εταίρους της.
Η μακροχρόνια παρουσία του Γιλμάζ στο AKP του επιτρέπει να συντονίζει τις πολιτικές μεταξύ των κυβερνητικών υπουργείων.
Αναλυτές τονίζουν ότι ο ρόλος του είναι κρίσιμος για τη διατήρηση της συνοχής της κυβέρνησης, ειδικά όταν στελέχη με «αντισυμβατικές» οικονομικές απόψεις συνεχίζουν να ασκούν επιρροή γύρω από τον Ερντογάν.
Παρά την αναγνώριση που απολαμβάνει από τους επενδυτές, παραμένει αβέβαιο αν η νέα οικονομική πολιτική θα αντέξει μακροπρόθεσμα. Ο Ερντογάν έχει στο παρελθόν αλλάξει πορεία, απολύοντας επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας που υποστήριξαν υψηλά επιτόκια.
Ο Γιλμάζ, ωστόσο, φαίνεται να προσφέρει τη σταθερότητα που χρειάζεται το πρόγραμμα, ιδιαίτερα σε μια περίοδο αυξανόμενης οικονομικής κόπωσης για τους τούρκους πολίτες.
Καθώς η οικονομική πίεση συνεχίζεται, η ικανότητά του να διαχειρίζεται τις προκλήσεις και να κρατά το πρόγραμμα σε τροχιά θα καθορίσει αν η στροφή αυτή θα οδηγήσει την Τουρκία σε μακροπρόθεσμη οικονομική σταθερότητα.
Ωστόσο, η υπομονή του Ερντογάν για τις μεταρρυθμίσεις και η αντοχή των πολιτικών του Γιλμάζ παραμένουν ερωτήματα που μόνο ο χρόνος θα απαντήσει.
