Ukrajinski predsjednik Volodimir Zelenski ocijenio je 1. januara da kraj isporuke ruskog gasa preko Ukrajine predstavlja veliki poraz za predsjednika Rusije, Vladimira Putina.
Kada je Putin postao ruski predsjednik prije više od 25 godina, količina prirodnog gasa koja je prolazila kroz Ukrajinu prema Evropi je godišnje iznosila više od 130 milijardi kubnih metara, rekao je Zelenski na mreži X.
Sada je ta količina nula, dodao je.
"Ovo je jedan od najvećih poraza za Moskvu. Kao rezultat toga što je Rusija oružjem iskoristila energiju i pribjegla ciničnim ucjenama partnera, Moskva je izgubila jedan od najprofitabilnijih i geografski najpristupačnijih tržišta", ocijenio je.
Izjave Zelenskog uslijedile su nakon što je ruski gasni gigant Gazprom obustavio isporuke gasa Evropi.
Ugovor kojim je omogućeno snabdijevanje Evrope ruskim gasom preko Ukrajine, koji su Kijev i Moskva potpisali 2019., do 1. januara je bio na snazi i pored rata, a finansijski je bio isplativ za obje strane.
Poslije prekida tranzita gasa preko Ukrajine i više od dvije godine od sabotaže gasovoda Sjeverni tok u Baltičkom moru, Evropa će dobijati ruski gas samo preko gasovoda Turski tok i njegovog produžetka Balkanski tok.
Evropa pored toga uvozi ruski tečni prirodni gas (LNG) tankerima.
Prema zvaničnim podacima, samo 2023. godine je tranzitom preko Ukrajine u Evropu stiglo 14,65 milijardi kubnih metara gasa, prenosi AFP.
Zelenski je takođe istakao da se većina evropskih zemalja prilagodila promjenama, ali je napomenuo da Ukrajina i njeni saveznici moraju "podržati Moldaviju tokom razdoblja ove energetske transformacije".
Moldavija i dalje djelimično zavisi od ruskog gasa.
Ukrajinski predsjednik je takođe rekao da se njegova zemlja nada povećanju isporuka američkog gasa prema Evropi, rekavši da je novoizabrani predsjednik Sjedinjenih Država Donald Trump, čija inauguracija treba biti 20. januara, ranije spomenuo ovu mogućnost.
"Što više gasa bude dostupno na tržištu od pravih evropskih partnera, to će prije biti eliminisane i posljednje preostale posljedice oslanjanja Evrope na Rusiju", rekao je Zelenski.
Posljednjih sedmica Mađarska i Slovačka su se žalile što će im gas biti prekinut 31. decembra bez realnih neposrednih mogućih alternativa.
Slovački premijer Robert Fico, koji je blizak Vladimiru Putinu i čija zemlja je zavisna od snabdijevanja ruskim gasom, upozorio je 1. januara na teške posljedice prekida isporuke ruskog gasa.
"Prekinuti tranzit gasa preko Ukrajine će imati drastičan uticaj na sve nas u Evropskoj uniji, a ne samo na Rusku Federaciju", rekao je u videu objavljenom na Facebooku.
Fico je 22. decembra otišao u Moskvu da pokuša naći rješenje za ovu situaciju.
Njegova nenajavljena posjeta izazvala je bijes Zelenskog, koji je optužio Fica da hoće da "pomogne Putinu".
S druge strane, poljski ministar spoljnih poslova Radoslav Šikorski pozdravio je prekid tranzita ruskog gasa preko Ukrajine, ocijenivši da se radi o "još jednoj pobjedi" u odnosu na Moskvu.
Prekinuti kapacitet Moskve da se direktno isporuči gas ka Evropskoj uniji je "nova pobjeda nakon proširenja NATO-a na Finsku i Švedsku", napisao je Šikorski na mreži X.
