جهش ارزی اخیر حرف‌وحدیث‌های زیادی را درخصوص دلایل آن ایجاد کرده است.
روز گذشته درحالی که نرخ دلار حواله در بازار ارز توافقی حدود 64 هزار و 595 تومان بود، اما دلار غیررسمی یا دلار بازار، نرخ‌های جدیدی را به ثبت رساند، نرخ‌های جدیدی که باعث شد فاصله نرخ ارز رسمی و تجاری کشور با نرخ ارز بازار غیررسمی به حول و حوش 25 درصد برسد. این اتفاق خلاف انتظار دولت برای یکسان‌سازی نرخ ارز و حذف بازار نیمایی و شکل دادن به بازار ارز توافقی بود. درخصوص جهش اخیر، استدلال‌های مختلفی از سوی تحلیلگران و کارشناسان مطرح می‌شود. برخی از فعالان رسانه‌ای و بعضاً برخی از اقتصاددانان و سیاسیون، سیاست جدید ارزی دولت یعنی ایجاد بازار ارز توافقی و حرکت به سمت یکسان‌سازی نرخ ارز را دلیل این اتفاق می‌دانند، اما بسیاری از کارشناسان و فعالان اقتصادی کف بازار می‌گویند این اقدام نمی‌تواند دلیل جهش ارزی اخیر باشد؛ چراکه بازار ارز توافقی در واقع به نوعی، بازار واقعی برای احیای بخشی از ساختار پرداختی رسمی کشور بوده و می‌تواند جلوی نوسانات ارزی را بگیرد. همچنین برخی از کارشناسان دلایل مختلفی ازجمله باز شدن فشردگی فنر نرخ ارز در سال‌های اخیر را دلیل جهش ارزی اخیر ذکر کرده و می‌گویند اینکه دلار در روزها و هفته‌های گذشته جهش کرد، دلیل آن، سیاست اشتباه تثبیت اسمی نرخ ارز و بی‌توجهی به نرخ ارز حقیقی از سوی دولت بوده است. گروه دیگری از کارشناسان به متغیرهای اقتصادی ازجمله کسری بودجه، رشد نقدینگی و تورم اشاره می‌کنند و بیان می‌دارند این جهش ارزی اخیر قابل پیش‌بینی بود. تحولات امنیتی منطقه نیز موضوع دیگری است که کارشناسان می‌گویند در تشدید انتظارات تورمی نقش داشته است.
به نظر می‌رسد جهش فعلی نرخ ارز، علاوه بر همه متغیرهای اقتصادی که طی چندین دهه اخیر و به عبارت بهتر از اوایل دهه 50 در نوسانات ارزی نقش داشته، در کوتاه‌مدت هم از سیاست‌های ارزی دولت متاثر بوده و هم اینکه، احتمال رفتار شیطنت‌آمیز برخی از کشورهای منطقه ازجمله کشور امارات در ساختار ارزی کشور (ایجاد محدودیت برای صرافی‌ها و تراستی‌ها) نیز وجود دارد.
