Το Caenorhabditis elegans είναι ένα νηματώδες σκουλήκι με μήκος που δεν ξεπερνάει το ένα χιλιοστό. Είναι το κορυφαίο μοντέλου οργανισμού για βιολογική και ιατρική έρευνα. Και ξέρουμε τόσα πολλά για αυτό ώστε, μέχρι σήμερα, έχουν απονεμηθεί τρία Νομπέλ για έρευνες σχετικές με την ανατομία και την κυτταρική συμπεριφορά του. Αυτό το σκουλήκι είναι και ο μοναδικός οργανισμός για τον οποίο είναι διαθέσιμη η πλήρης χαρτογράφηση των εγκεφαλικών του συνδέσεων. Διαθέτει μόλις 302 νευρώνες που δημιουργούν 7.000 συνάψεις. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος περιέχει περίπου 86 δισεκατομμύρια νευρώνες και περισσότερες από 100 τρισεκατομμύρια συναπτικές διασυνδέσεις. Η ανάλυση ενός μόνο κυβικού χιλιοστού εγκεφαλικού ιστού παράγει petabytes δεδομένων, δηλαδή εκατομμύρια gigabytes.
Αυτές τις μέρες μεγάλοι επιστημονικοί οργανισμοί κάνουν ανακοινώσεις για τις πιο σημαντικές εξελίξεις του 2024. Σχεδόν σε όλες τις αναφορές υπάρχει η αναλυτική χαρτογράφηση τμήματος του ανθρώπινου εγκεφάλου. Πρόκειται για ένα πολύ μικρό τμήμα καθώς το εγχείρημα απαιτεί τεράστιους υπολογιστικούς πόρους και μεγάλες επιστημονικές ομάδες. Ωστόσο όταν, με την πάροδο του χρόνου, χαρτογραφηθεί το σύνολο του εγκεφάλου, θα μάθουμε πολλά για τις νευρολογικές και ψυχικές παθήσεις και θα διδάξουμε τις μηχανές τεχνητής νοημοσύνης να σκέφτονται ακόμα πιο ανθρώπινα. Μη λησμονούμε, άλλωστε, ότι τη χρονιά που φεύγει, η τεχνητή νοημοσύνη κέρδισε δύο Νομπέλ.
Το Νομπέλ Φυσικής απονεμήθηκε σε εργασίες πάνω στα τεχνητά νευρωνικά δίκτυα και το Νομπέλ Χημείας πήγε στην έρευνα για τον σχεδιασμό νέων πρωτεϊνών. Τώρα αν δούμε με ελαφρώς ποιητική διάθεση τα μεγαλύτερα βήματα επιστημονικής προόδου που σημειώθηκαν το 2024, θα διαπιστώσουμε ότι η ανθρωπότητα συνέχισε με συνέπεια το αιώνιο ταξίδι της προς την κατάκτηση της αθανασίας. Είχαμε μεγάλη πρόοδο στο πεδίο του microRNA που ρυθμίζει τη συμπεριφορά των γονιδίων, εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης κάνουν διαγνώσεις που μέχρι πρόσφατα ήταν ανέφικτες, σχεδιάζονται νανορομπότ που θα διοχετεύονται στο σώμα για θεραπευτικές εργασίες. Για το περιοδικό Science το μεγαλύτερο επίτευγμα στην Ιατρική ήταν ένα εμβόλιο που σε προστατεύει, για έξι μήνες, από τον HIV. Kαι έτσι ζούμε μέσα στη μεγάλη αντίφαση. Η επιστήμη τρέχει μπροστά, αλλά συχνά ο κόσμος είναι σαν να γυρίζει προς τα πίσω.
