Ο σκηνοθέτης Κρίστιφερ Νόλαν αναλαμβάνει το μεγαλύτερο ρίσκο της καριέρας του και η πρόκληση είναι κυριολεκτικά επική. Ο βραβευμένος με Όσκαρ σκηνοθέτης των Interstellar, Inception, ίσως των καλύτερων Μπατμαν στο franchise, και Όπενχάιμερ, Κρίστοφερ Νόλαν θα φέρει το ομηρικό έπος της Οδύσσειας στη μεγάλη οθόνη για τη Universal.
Σύμφωνα με ανάρτηση στο X post από την Universal Pictures, το επόμενο μεγάλο στοίχημα του σκηνοθέτη «είναι ένα μυθικό έπος δράσης με γυρίσματα σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιώντας την ολοκαίνουργια τεχνολογία ταινιών IMAX. Η ταινία φέρνει το θεμελιώδες έπος του Ομήρου στις κινηματογραφικές οθόνες IMAX για πρώτη φορά και ανοίγει στις αίθουσες παντού στις 17 Ιουλίου 2026».
Η ταινία έχει ήδη πολλά ονόματα που τη στελεχώνουν προμηνύοντας σίγουρα τεράστια προβολή και προώθηση.
Ο Κρίστοφερ Νόλαν έχει συγκεντρώσει ένα all-star cast ηθοποιών που ταιριάζουν σε μια ιστορία τόσο σπουδαία όσο είναι η Οδύσσεια.
Universal has revealed that Christopher Nolan will adapt #TheOdyssey, the epic poem from Homer. Matt Damon, Tom Holland, Zendaya, Robert Pattinson, Lupita Nyong’o, Anne Hathaway and Charlize Theron are set to star: https://t.co/uyNZsuDrNr pic.twitter.com/39pCLaLBgH
— The Hollywood Reporter (@THR) December 23, 2024
Τα ονόματα που έχουν ήδη ανακοινωθεί είναι οι Ματ Ντέιμον, Τομ Χόλαντ και η σύντρφος του Ζεντάγια, Αν Χάθαγουεϊ, Λουπίτα Νιόνγκο, Ρόμπερτ Πάτινσον και Σαρλίζ Θερόν.
Τα γυρίσματα θα ξεκινήσεουν κάποια στιγμή στο πρώτο εξάμηνο του 2025.
Το σενάριο θα το γράψει ο ίδιος Νόλαν ενώ την παραγωγή έχει αναλάβει ο ίδιος μαζί με την σύζυγό του Έμα Τόμας.
Η ταινία είναι και η πρώτη που υπογράφει ο Κρίστοφερ Νόλαν μετά το σαρωτικό σε βραβεύσεις Οπενχάιμερ που κέρδισε επτά Όσκαρ και 975,5 εκατ. δολάρια σε εισπράξεις.
Το σπουδαίο αρχαίοελληνικό έπος του Ομήρου έχει εμπνεύσει πολλούς κινηματογραφιστές και τηλεοπτικές παραγωγές που προσπάθησαν (συνήθως χωρίς επιτυχία) να αποτυπώσουν την ιστορία του Οδυσσέα και τη γεμάτη προκλήσεις και ανατροπές επιστροφή του στην πατρίδα του μετά τον Τρωικό πόλεμο.
Η Οδύσσεια έχει μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη στο παρελθόν με την πρώτη απόπειρα να είναι η βουβή ταινία του 1911 του Giuseppe de Liguoro.
Ακολούθησε το Ulysses του 1954 με πρωταγωνιστή τον Kέρκ Ντάγκλας και το 2000 η σατιρική κωμωδία Ω Αδελφέ Που Είσαι των αδελφών Τζόελ και Ίθαν Κοέν που εμπνεύστηκαν από το έπος φέρνοντας μια πιο ελεύθερη απόδοση του στην οθόνη με τους Τζορτζ Κλούνεϊ και Τζον Τορτούρο σε εξαιρετική φόρμα.
Τελευταία απόπειρα να αποδοθεί κινηματογραφικά το magnum opus του Ομήρου είναι το φετινό Η Επιστροφή του 2024 με τον Ρέιφ Φάινς και τη Ζιλιέτ Μπινός.
Ο Τομ Χόλαντ παραδέχτηκε την περασμένη εβδομάδα ότι υπέγραψε στο έργο χωρίς να γνωρίζει πολλές λεπτομέρειες.
«Για να είμαι απόλυτα ειλικρινής, δεν ξέρω πραγματικά περί τίνος πρόκειται», είπε ο βρετανός σταρ στο podcast The Dish. «Είμαι πολύ ενθουσιασμένος. Συναντήθηκα με τον [Νόλαν] και ήταν φοβερός» είπε ο Τομ Χόλαντ που δηλώνει άγνοια για τον Όμηρο, μάλλον γιατί δεν διαβάζει ούτε καν BBC.
Η Οδύσσεια θεωρείται το πιο επιδραστικό βιβλίο στην ιστορία της ανθρωπότητας
Το έργο που ανέδειξε την προβληματική της μάχης με ανθρώπους και τέρατα, αλλά και με τον ίδιο μας τον εαυτό είναι το πλέον σημαντικό έπος από πάντα.
Η Οδύσσεια που απλώνεται σε απύθμενα βάθη έχοντας άπειρες ιστορίες να συνθέτουν το αβυσσαλέο αφηγηματικό πλαίσιο της, είναι ένας πλούτος από ιστορίες με χαρακτήρες που μπορείς να ταυτιστείς, με ζητήματα, διλήμματα και αποφάσεις που ακόμη και σήμερα είναι επίκαιρα.
Περγαμηνή με κομμάτι από την Οδύσσεια (IV 639-663), 3ος-4ος αιώνας μ.Χ., Ιταλία / Wikimedia Commons
Το BBC διενήργησε την τεράστια, εξάμηνη και ενδελεχή έρευνα και ψηφοφορία ζητώντας από συγγραφείς, επιστήμονες, ακαδημαϊκούς και βιβλιοκριτικούς να επιλέξουν τα κορυφαία βιβλία που διαμόρφωσαν την ανθρώπινη σκέψη.
Η Οδύσσεια νίκησε με ευκολία.
«Άνδρα μοι ἔννεπε, μοῦσα, πολύτροπον…» και το βιβλίο που καθόρισε την παγκόσμια σκέψη είναι ένα.
Ομήρου, Οδύσσεια, manuscript, 3o τέταρτο του 15ου αιώνα / Βρετανική βιβλιοθήκη @ Wikimedia Commons
«Η Οδύσσεια είναι ένας από τους πιο θεμελιώδεις μύθους της δυτικής κουλτούρας διότι θέτει διαφορετικά υπαρξιακά ερωτήματα με κυριότερο το τι σημαίνει να είναι κάποιος ήρωας. Διότι έχει σπουδαίους και ιδιαίτερους γυναικείους χαρακτήρες, εκτός από τους κλασικά αντρικούς» σημειώνει η Natalie Haynes.
«Διότι σε όλη την Οδύσσεια πρωταγωνιστούν θεοί και τέρατα. Eίναι επική διότι μας υποχρεώνει να αμφισβητήσουμε τα συμπερασμάτα που έχουμε ήδη βγάλει σχετικά με τις περιπέτειές μας, τις προσωπικές μας αναζητήσεις, μιλάει για τον πόλεμο, έξω και μέσα, και το πάντα επίκαιρο ζήτημα του τι ακριβώς σημαίνει να επιστρέφει κανείς σπίτι».
Το άλλο έπος του Ομήρου, η Ιλιάδα βρέθηκε στη δέκατη θέση.
Αυτή είναι η λίστα:
1. «Οδύσσεια» του Ομήρου, 8ος αιώνας π.Χ.
2. «Η καλύβα του μπάρμπα-Θωμά» της Χάριετ Μπίτσερ Στόου, 1852
3. «Φράνκενσταϊν» της Μέρι Σέλεϊ, 1818
4. «1984» του Τζορτζ Όργουελ, 1949
5. «Τα πάντα γίνονται κομμάτια» του Τσινούα Ατσέμπε, 1958
6. «Χίλιες και μία νύχτες», αγνώστων δημιουργών, 8ος – 18ος αιώνας
7. «Δον Κιχώτης» του Μιγκέλ ντε Θερβάντες , 1605 – 1615
8. «Άμλετ» του Σέξπιρ, 1603
9. «Εκατό χρόνια μοναξιάς» του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, 1967
10. «Ιλιάδα» του Ομήρου, 8ος αιώνας π.Χ.
Σε αντίθεση με τον Τομ Χόλαντ, ο Μπομπ Ντίλαν γνωρίζει πολύ καλά τη σημασία της Οδύσσειας για την ανθρωπότητα, τη ζωή και το πνεύμα.
Το 2017, ο Μπομπ Ντίλαν, όταν αποδέχτηκε μετά από ένα ιδιότυπο δράμα το νόμπελ Λογοτεχνίας που του απένειμε ο θεσμός έγραψε μια ομιλία μισής ώρας σε ένα στούντιο του Λος Άντζελες.
«Όταν έλαβα το νόμπελ Λογοτεχνίας αναρωτήθηκα ποια ήταν ακριβώς η σχέση ανάμεσα στα τραγούδια μου και την λογοτεχνία» είπε και στη συνέχεια αναφέρθηκε σε τρία βιβλία, τα οποία διάβασε στο δημοτικό και τον βοήθησαν όσο κανένα άλλο στο να «κατανοήσει την ανθρώπινη φύση. Τα Μόμπι Ντικ του Χέρμαν Μέλβιλ, Ουδέν Νεώτερον από το Δυτικό Μέτωπο του Ρεμάρκ και η Οδύσσεια του Ομήρου.
Ο Μπομπ Ντίλαν στο κείμενο του παραλλήλισε τις δυσκολίες του Οδυσσέα με αυτές του σύγχρονου ανθρώπου:
«Ο Οδυσσέας έφτασε να γίνει ένας άγνωστος. Και όταν όλα τελείωσαν, όταν γύρισε σπίτι, κάθισε με τη γυναίκα του και της διηγήθηκε τις ιστορίες. (…) Είναι ένας δρόμος δύσκολος να τον περπατήσεις. Από πολλές απόψεις, κάποιες από τις περιπέτειες του Οδυσσέα, έχουν συμβεί και σ’ εσένα. Και στο δικό σου ποτό έριξαν ναρκωτικό. Κι εσύ μοιράστηκες το κρεβάτι σου με τη λάθος γυναίκα. Κι εσένα σε συνεπήραν μαγευτικές φωνές, γλυκές φωνές, με παράξενες μελωδίες. Κι είχες επίσης δύσκολα διλήμματα. Κι ακόμα δεν είχε τελειώσει τίποτα. Όταν επιστρέφει σπίτι του οι απατεώνες έχουν εκμεταλλευτεί τη φιλοξενία της γυναίκας του. Η αλαζονεία τους τον εξεγείρει. Είναι εκατό και είναι ένας. Αλλά θα πέσουν όλοι ακόμα και οι ισχυρότεροι. Και όταν τελικά μπαίνει σπίτι του, κάθεται με τη γυναίκα του και της λέει τις ιστορίες του».
Προς το τέλος της ομιλίας του ο Μπομπ Ντίλαν αναφέρθηκε στη συνάντηση του Οδυσσέα με τον πολεμιστή Αχιλλέα στον Κάτω κόσμο.
«Στον κάτω κόσμο, ο Αχιλλέας που αντάλλαξε μια μεγάλη ζωή γεμάτη ειρήνη και ικανοποίηση για μια μικρή αλλά γεμάτη τιμή και δόξα λέει στον Οδυσσέα ότι ήταν όλα ένα λάθος. ‘Απλώς πέθανα, αυτό ήταν όλο’. Δεν υπάρχει τιμή. Δεν υπάρχει αθανασία. Αν μπορούσε να διαλέξει να γυρίσει πίσω και να είναι ένας ταπεινός σκλάβος στην υπηρεσία ενός αγρότη στη γη από αυτό που είναι τώρα – ένας βασιλιάς στη χώρα των νεκρών – θα το έκανε. Όποιες και αν είναι οι δυσκολίες στη ζωή είναι προτιμότερες από το να είσαι εδώ σε ένα νεκρό μέρος».
Κλείνοντας αναφέρθηκε στα τραγούδια, λέγοντας ότι οι στίχοι του προορίζονται για να τραγουδηθούν και όχι για να διαβαστούν σε μια σελίδα χαρτί, κλείνοντας την ομιλία του με τα λόγια του Ομήρου:
«…Τραγούδησε με τη φωνή μου, ω Μούσα, και μέσα από μένα, πες την ιστορία».
Ο Οδυσσέας και οι Σειρήνες, ρωμαικό ψηφιδωτό, Bardo Museum, Tυνησία / Wikimedia Commons
Kεντρική φωτό: Ο Οδυσσέας και ο Τηλέμαχος σκοτώνουν τους μνηστήρες (1812), έργο του γάλλου ζωγράφου Christophe Thomas Degeorge
