Το rage-bait, ή εξελληνισμένα «δόλωμα θυμού», αναφέρεται σε μια τακτική στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου κάποιος προσπαθεί σκόπιμα να προκαλέσει θυμό, απογοήτευση ή έντονα συναισθήματα στους χρήστες.
Συνήθως, χρησιμοποιούνται ακραίες ή προκλητικές δηλώσεις, εικόνες ή γεγονότα που ενδέχεται να πυροδοτήσουν την αντίδραση του κοινού, ενθαρρύνοντας τον θυμό ή την ακραία κριτική.
«Με μισεί πολύς κόσμος».
Τα λόγια της δημιουργού περιεχομένου Γουίντα Ζέσου, η οποία πέρυσι έβγαλε 150.000 δολάρια από αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Τι διαχωρίζει τη Γουίντα από τους άλλους influencers;
Οι άνθρωποι που σχολιάζουν και μοιράζονται τις αναρτήσεις της –πράγμα που ευνοεί την προώθησή τους- το κάνουν συχνά από θυμό, σύμφωνα με το BBC.
«Κάθε μου βίντεο έχει αποκτήσει εκατομμύρια προβολές και αυτό οφείλεται σε σχόλια μίσους», εξηγεί η 24χρονη.
@winta_zesu You know what, hell yeah #prettygirl #perfectgirl #nycgirl ♬ original sound – Frankie Bleau
Σε αυτά τα βίντεο καταγράφει τη ζωή ενός μοντέλου της Νέας Υόρκης, το μεγαλύτερο πρόβλημα της οποίας είναι ότι είναι πολύ όμορφη.
Αυτό που κάποιοι στα σχόλια δεν αντιλαμβάνονται, είναι ότι η Γουίντα υποδύεται έναν χαρακτήρα.
«Δέχομαι πολλά άσχημα σχόλια, οι άνθρωποι λένε ‘δεν είσαι και τόσο όμορφη’ ή ‘ έχεις υπερβολική αυτοπεποίθηση’», είπε το BBC.
Η Γουίντα είναι μέρος μιας αυξανόμενης ομάδας διαδικτυακών δημιουργών που φτιάχνουν περιεχόμενο «δολώματος οργής», όπου ο στόχος είναι απλός: να φτιάχνουν βιντεάκια που κάνουν το κοινό να εξοργίζεται ενστικτωδώς, και στη συνέχεια να απολαμβάνουν τις χιλιάδες, ή ακόμη και τα εκατομμύρια, κοινοποιήσεις και likes.
Διαφέρει από το διαδικτυακό «ξαδερφάκι» του, το clickbait, όπου ένας τίτλος χρησιμοποιείται για να δελεάσει τον αναγνώστη να κάνει κλικ για να δει ένα βίντεο ή ένα άρθρο.
Όπως σημειώνει η podcaster του μάρκετινγκ Άντρεα Τζόουνς: «Το περιεχόμενο του rage-baiting έχει σχεδιαστεί για να χειραγωγεί το κοινό».
Όμως η προσκόλληση που προκαλεί το αρνητικό περιεχόμενο στην ανθρώπινη ψυχολογία είναι κάτι που είναι εγγεγραμμένο μέσα μας, σύμφωνα με τον Δρ Γουίλιαμ Μπρέιντι, ο οποίος μελετά τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος αλληλοεπιδρά με τις νέες τεχνολογίες.
«Στο παρελθόν μας, αυτό είναι το είδος του περιεχομένου στο οποίο έπρεπε πραγματικά να δώσουμε προσοχή», εξηγεί, «οπότε έχουμε αυτές τις προκαταλήψεις ενσωματωμένες στη μάθηση και την προσοχή μας».
@iamlexymogul Make breakfast with me .. xoxo #LexyMogul #FoodContent ♬ original sound – Rae
Η αύξηση του περιεχομένου που προκαλεί το δόλωμα της οργής συνέπεσε με τις μεγάλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης που πληρώνουν περισσότερο τους δημιουργούς για το περιεχόμενό τους.
«Αν δούμε ένα post με μια γάτα λέμε ‘α, τι γλυκό’ και προχωράμε. Αλλά αν δούμε ένα βίντεο με κάποιον να κάνει κάτι άσεμνο, μπορεί να γράψουμε στα σχόλια ‘αυτό είναι απαίσιο’, και αυτού του είδους το σχόλιο θεωρείται από τον αλγόριθμο ως εμπλοκή υψηλότερης ποιότητας», εξηγεί η podcaster του μάρκετινγκ Άντρεα Τζόοουνς.
«Όσο περισσότερο περιεχόμενο δημιουργεί ένας χρήστης, τόσο περισσότερη εμπλοκή έχει και τόσο περισσότερο πληρώνεται».
«Και έτσι, ορισμένοι δημιουργοί θα κάνουν τα πάντα για να έχουν περισσότερες προβολές, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι οι προβολές αυτές θα βασίζονται στον θυμό και το μίσος», λέει με μια νότα ανησυχίας.
Εν τέλει οι πλατφόρμες επωφελούνται από τη διατήρηση των χρηστών ενεργών, ανεξάρτητα από το αν η αλληλεπίδραση είναι θετική ή αρνητική.
Το περιεχόμενο που προκαλεί οργή έχει πολλές μορφές, από εξωφρενικές συνταγές φαγητού μέχρι προσβολές σε αγαπημένους celebrities.
Αλλά σε μια χρονιά παγκόσμιων πολιτικών εξελίξεων, όπως με τις εκλογές των ΗΠΑ, το rage-bait έχει εξαπλωθεί και στην πολιτική.
Όπως παρατηρεί ο Μπρέιντι: «Υπήρξε μια έξαρση κατά την προετοιμασία των εκλογών, επειδή είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να κινητοποιηθεί μία πολιτική ομάδα να ψηφίσει ή ακόμα και να αναλάβει δράση».
Ο ίδιος σημειώνει ότι οι αμερικανικές εκλογές ήταν ελαφρές σε θέματα πολιτικής και αντ’ αυτού επικεντρώθηκαν στην οργή, προσθέτοντας: «ήταν υπερ-εστιασμένες στο ‘ο Τραμπ είναι φρικτός για αυτόν τον λόγο’ ή ‘η Χάρις είναι φρικτή για εκείνον τον λόγο’».
Μια έρευνα της ανταποκρίτριας του BBC για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαπίστωσε ότι ορισμένοι χρήστες στο X πληρώνονταν «χιλιάδες δολάρια» από την πλατφόρμα για να μοιράζονται περιεχόμενο που περιλάμβανε παραπληροφόρηση, εικόνες που δημιουργούσε η τεχνητή νοημοσύνη και αβάσιμες θεωρίες συνωμοσίας.
Ορισμένοι μελετητές των τάσεων ανησυχούν ότι το υπερβολικά αρνητικό περιεχόμενο μπορεί να οδηγήσει στο να «αποσυνδεθεί» ο μέσος άνθρωπος.
«Μπορεί να είναι εξαντλητικό να έχεις συνεχώς τόσο έντονα συναισθήματα», λέει ο Άριελ Χέιζελ, επίκουρος καθηγητής επικοινωνίας και μέσων ενημέρωσης στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν.
«Αυτό τους απενεργοποιεί από το ειδησεογραφικό περιβάλλον και βλέπουμε αυξημένες ποσότητες ενεργής αποφυγής ειδήσεων σε όλο τον κόσμο».
Άλλοι ανησυχούν για την κανονικοποίηση του θυμού εκτός σύνδεσης και τις διαβρωτικές επιπτώσεις στην εμπιστοσύνη των ανθρώπων στο περιεχόμενο που βλέπουν.
«Οι αλγόριθμοι ενισχύουν την οργή, κάνουν τους ανθρώπους να πιστεύουν ότι είναι φυσιολογικό», λέει ο κοινωνικός ψυχολόγος Γούιλιαμ Μπρέιντι.
Ο ίδιος προσθέτει: «Αυτό που γνωρίζουμε από ορισμένες πλατφόρμες όπως το Χ είναι ότι το πολιτικά ακραίο περιεχόμενο παράγεται στην πραγματικότητα από ένα πολύ μικρό κλάσμα της βάσης των χρηστών, αλλά οι αλγόριθμοι μπορούν να το ενισχύσουν σαν να ήταν η πλειοψηφία».
Εν τέλει βλέπουμε πως το rage-baiting είναι βαθιά συνδεδεμένο με την παραπληροφόρηση.
Το rage-baiting χρησιμοποιεί προκλητικά ή ακραία μηνύματα για να προκαλέσει το θυμό, ενώ η παραπληροφόρηση διαστρεβλώνει τα γεγονότα για να ενισχύσει αυτόν τον θυμό.
Μαζί, ενδυναμώνουν την πόλωση, παραπλανούν το κοινό και δυσχεραίνουν την ουσιαστική συζήτηση και την κριτική σκέψη, οδηγώντας σε κοινωνική και πολιτική αβεβαιότητα.
