Piri Reis Üniversitesi Ekonomi ve Finans bölümünde yarı zamanlı öğretim görevlisi ve Uluslararası Politika Akademisi (UPA) uzmanı Dr. Mehmet Emir’in “Avrupa Birliği’nin Gelişen Orta Asya Politikası: Ekonomi ve Güvenlik Stratejisinin Karşılaştırmalı Analizi (1991-2023)” makalesi ESCI ve TR Dizin kapsamında olan Gazi Akademik Bakış dergisinde yayınlanmıştır.
Soğuk Savaş’ın bitişinden sonra Avrupa Birliği’nin Orta Asya devletleri ile kurduğu ilişkiler, özellikle ekonomi ve güvenlik stratejileri çerçevesinde şekillenmiştir. Orta Asya, tarihsel süreçte Avrupa Birliği’nin yanı sıra Rusya, Çin ve ABD gibi aktörler için de stratejik ve vazgeçilemez bir bölgedir. Bu makale, Soğuk Savaş sonrasında Orta Asya bölgesindeki büyük güç mücadelelerine rağmen Avrupa Birliği’nin kararlı ve istikrarlı bir şekilde sürdürdüğü çıkar motivasyonunu analiz etmektedir. Çalışmada, Avrupa Birliği’nin gerek bölgesel aktörler, gerekse de büyük güçlerle ekonomi ve güvenlik odağındaki stratejik ilişkileri kapsamlı bir şekilde değerlendirilmektedir. Makale, Realist teori çerçevesinde bölgesel ekonomi ve güvenlik stratejilerini analiz ederek, Avrupa Birliği’nin Orta Asya politikası hakkında Uluslararası İlişkiler alanına özgün katkılar sağlamayı amaçlamaktadır.
Dr. Mehmet Emir
Makale, 1991-2023 yılları arasında Orta Asya bölgesindeki büyük güç mücadelelerine rağmen Avrupa Birliği’nin kararlı ve istikrarlı bir şekilde sürdürdüğü çıkar motivasyonunu ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda, Birliğin hem bölgesel aktörler, hem de büyük güçlerle ekonomi ve güvenlik odağındaki stratejik ilişkileri analiz edilmektedir. Çalışma, bölgesel ekonomi ve güvenlik stratejilerini kapsamlı bir şekilde değerlendirerek Avrupa Birliği’nin Orta Asya politikası hakkında özgün katkılar sağlamayı hedeflemektedir.
Avrupa Birliği’nin Orta Asya ile ilişkileri Soğuk Savaş sonrasında bölgedeki devletlerin bağımsızlığını ilan etmesiyle beraber yeni bir boyut kazanmıştır. Diğer büyük güçlerin de Orta Asya coğrafyasındaki önemli çıkarları Avrupa Birliği bağlamında mücadelenin zorluk derecesini arttırmıştır. Aktörün bölgedeki en önemli politik hamlesi, 2007 yılındaki Avrupa Birliği-Orta Asya Yeni Ortaklık Strateji Belgesiyle gerçekleştirilmiştir. Bu politika, 2016 ve 2019 yıllarındaki Stratejik Plan Belgeleriyle de sürdürülmüştür. Yakın zaman odağında 2022 ve 2023 yılında yapılan üst düzey görüşmelerde ise karşılıklı ilişkiler güçlendirilmiştir. Avrupa Birliği hem bölgesel bazda, hem de bölgedeki devletlerle olan ikili ilişkilerini geliştirmiştir. Birliğin değerleri vasıtasıyla yürüttüğü ikili ilişkiler yumuşak güç unsuru sayesinde yapıcı bir yaklaşım olarak değerlendirilmiştir. Avrupa Birliği’nin Orta Asya stratejisi bölgenin istikrarlı ve güvenli olmasına, ekonomik olarak gelişmesine ve bu durum vasıtasıyla karşılıklı etkileşimin güçlendirilmesine ve son olarak da kurumsal çıkar temelini oluşturan enerjinin güvenli bir şekilde Avrupa Birliği coğrafyasına ulaştırılmasına dayanmıştır. Gelecekte uluslararası olaylar çerçevesinde değişen güç mücadelelerine rağmen sürekli aşama kaydeden ve bu sayede kararlılıkla güçlenen Avrupa Birliği-Orta Asya ilişkilerinin başarıya ulaşacağı değerlendirilmektedir.
Makale erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/gav/issue/88455/1598498.
