Η απελευθέρωση κρατουμένων από τη διαβόητη φυλακή Σεντνάγια του συριακού καθεστώτος αποτέλεσε μια καθοριστική στιγμή για τον αγώνα των ανταρτών.
Μέσα από τις μαρτυρίες τεσσάρων ανδρών, που μίλησαν στο BBC, αναδεικνύεται η φρίκη των χρόνων που πέρασαν φυλακισμένοι.
Υπέμειναν βασανιστήρια, απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης και συνεχή φόβο για τη ζωή τους, ενώ πολλοί σύντροφοί τους δεν τα κατάφεραν.
Οι προσωπικές τους ιστορίες ρίχνουν φως στα εγκλήματα του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ και υπενθυμίζουν τη δύναμη της ανθρώπινης αντοχής και της επιθυμίας για ελευθερία.
Οι κρατούμενοι «πάγωσαν» όταν άκουσαν τις φωνές έξω από την πόρτα του κελιού τους.
Μια ανδρική φωνή φώναξε: «Είναι κανείς εκεί μέσα;» Αλλά φοβήθηκαν πολύ για να απαντήσουν.
Με τα χρόνια είχαν μάθει ότι το άνοιγμα της πόρτας σήμαινε ξυλοδαρμοί, βιασμοί και άλλες τιμωρίες. Αλλά αυτή τη μέρα σήμαινε ελευθερία.
Με την κραυγή «Allahu Akbar», οι άνδρες μέσα στο κελί κοίταξαν μέσα από ένα μικρό άνοιγμα στο κέντρο της βαριάς μεταλλικής πόρτας.
Είδαν αντάρτες στο διάδρομο της φυλακής αντί για φρουρούς.
«Είπαμε “Είμαστε εδώ. Ελευθερώστε μας”, θυμάται ένας από τους κρατούμενους, ο 30χρονος Qasem Sobhi Al-Qabalani.
Καθώς η πόρτα άνοιξε με πυροβολισμούς, ο Qasem λέει ότι «έτρεξε έξω με γυμνά πόδια».
Όπως και άλλοι κρατούμενοι, συνέχισε να τρέχει και δεν κοίταξε πίσω.
«Όταν ήρθαν να αρχίσουν να μας απελευθερώνουν και φώναζαν «όλοι έξω, όλοι έξω», έτρεξα έξω από τη φυλακή, αλλά φοβόμουν τόσο πολύ να κοιτάξω πίσω μου γιατί νόμιζα ότι θα με έβαζαν πίσω», λέει ο 31χρονος Adnan Ahmed Ghnem.
Δεν γνώριζαν ακόμη ότι ο πρόεδρος της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ είχε εγκαταλείψει τη χώρα και ότι η κυβέρνησή του είχε πέσει. Αλλά τα νέα σύντομα έφτασαν σε αυτούς.
«Ήταν η καλύτερη μέρα της ζωής μου. Ένα ανεξήγητο συναίσθημα. Σαν κάποιος που μόλις είχε γλιτώσει από τον θάνατο», θυμάται ο Adnan.
Οι περισσότεροι στάλθηκαν στη φυλακή Σεντνάγια εξαιτίας πραγματικών ή υποτιθέμενων δεσμών με τον ανταρτικό Ελεύθερο Συριακό Στρατό, της αντίθεσής τους στον Άσαντ ή απλώς επειδή ζούσαν σε μια περιοχή που είναι γνωστό ότι του αντιτίθεται.
Ορισμένοι είχαν κατηγορηθεί για απαγωγή και δολοφονία στρατιωτών του καθεστώτος και είχαν καταδικαστεί για τρομοκρατία.
Όλοι δήλωσαν ότι είχαν ομολογήσει υπό «πίεση» και «βασανιστήρια».
Τους επιβλήθηκαν μακροχρόνιες ποινές ή καταδικάστηκαν σε θάνατο. Ένας άνδρας είπε ότι κρατούνταν στη φυλακή για τέσσερα χρόνια, αλλά δεν είχε πάει ακόμη στο δικαστήριο.
Οι άνδρες κρατούνταν στο κεντρικό Κόκκινο Κτίριο της φυλακής, για τους αντιπάλους του καθεστώτος.
Ο Qasem λέει ότι συνελήφθη ενώ περνούσε από ένα οδόφραγμα το 2016, κατηγορήθηκε για τρομοκρατία με τον Ελεύθερο Συριακό Στρατό και στάλθηκε για σύντομο χρονικό διάστημα σε διάφορα κέντρα κράτησης πριν μεταφερθεί στη Saydnaya.
«Μετά από αυτή την πόρτα, είσαι νεκρός», λέει απαλά σε μια συνέντευξη στο σπίτι της οικογένειάς του.
«Από εδώ ξεκίνησαν τα βασανιστήρια».
Οι τιμωρίες στη φυλακή Σεντνάγια ήταν συχνές και βάναυσες.
Όλοι οι άνθρωποι με τους οποίους μιλήσαμε περιέγραψαν ότι τους χτυπούσαν με διάφορα εργαλεία – μεταλλικά ραβδιά, καλώδια, ηλεκτρικά ραβδιά.
«Μπήκαν στο δωμάτιο και άρχισαν να μας χτυπούν σε όλο μας το σώμα. Εγώ έμενα ακίνητος, παρακολουθούσα και περίμενα τη σειρά μου», θυμάται ο Adnan, ο οποίος συνελήφθη το 2019 με την κατηγορία της απαγωγής και της δολοφονίας ενός στρατιώτη του καθεστώτος.
«Κάθε βράδυ, ευχαριστούσαμε τον Θεό που ήμασταν ακόμα ζωντανοί. Κάθε πρωί, προσευχόμασταν στον Θεό, σε παρακαλώ πάρε τις ψυχές μας για να πεθάνουμε εν ειρήνη».
Ο Αντνάν και δύο από τους άλλους νεοαποφυλακισθέντες κρατούμενους είπαν ότι μερικές φορές τους ανάγκαζαν να κάθονται με τα γόνατα προς το μέτωπό τους και ένα λάστιχο οχήματος να τοποθετείται πάνω από το σώμα τους με ένα ραβδί σφηνωμένο στο εσωτερικό του, ώστε να μην μπορούν να κινηθούν, πριν τους επιβληθούν ξυλοδαρμοί.
Οι μορφές τιμωρίας ήταν ποικίλες.
Ο Qasem λέει ότι δύο σωφρονιστικοί υπάλληλοι τον κρατούσαν ανάποδα μέσα σε ένα βαρέλι με νερό μέχρι που νόμιζε ότι θα «πνιγόταν και θα πέθαινε».
«Είδα το θάνατο με τα ίδια μου τα μάτια», λέει. «Το έκαναν αυτό αν ξυπνούσαμε τη νύχτα ή αν μιλούσαμε με δυνατή φωνή ή αν είχαμε πρόβλημα με κάποιον από τους άλλους κρατούμενους».
Δύο από τους κρατούμενους που απελευθερώθηκαν αυτή την εβδομάδα και ο πρώην κρατούμενος περιγράφουν ότι έγιναν μάρτυρες σεξουαλικών επιθέσεων από τους φύλακες, οι οποίοι, όπως λένε, βίαζαν τους κρατούμενους.
Τρεις περιέγραψαν ότι οι φύλακες πηδούσαν πάνω στα σώματά τους ως μέρος της κακοποίησης.
Οι κρατούμενοι πέρασαν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους στη σιωπή χωρίς σύνδεση με τον έξω κόσμο, οπότε δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι λένε ότι δεν γνώριζαν τίποτα για την ταχεία προέλαση της ισλαμιστικής αντάρτικης ομάδας Hayat Tahrir al-Sham (HTS) στη Συρία μέχρι που απελευθερώθηκαν εκείνο το πρωί.
Ο Adnan δεν μπορούσε να κοιτάξει πίσω καθώς έτρεχε κλαίγοντας προς τη Δαμασκό.
«Απλά συνέχισα να τρέχω. Δεν μπορώ να το περιγράψω. Απλά κατευθύνθηκα προς τη Δαμασκό. Οι άνθρωποι μας έπαιρναν από το δρόμο με τα αυτοκίνητά τους».
«Είναι σαν να ξαναγεννήθηκα. Δεν μπορώ να σας το περιγράψω», λέει.
