Λίγες μόλις ημέρες μετά την πτώση του προέδρου της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ, χώρες σε ολόκληρη την ήπειρο – μεταξύ των οποίων η Γερμανία, η Αυστρία, το Βέλγιο, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Σουηδία, η Δανία και το Ηνωμένο Βασίλειο – ανακοίνωσαν ότι σχεδιάζουν να αναστείλουν τις αιτήσεις ασύλου για τους Σύρους που ζητούν άσυλο.
Αυτό περιλαμβάνει τόσο τις νέες αιτήσεις όσο και εκείνες που βρίσκονται ακόμη υπό επεξεργασία, σύμφωνα με το Al Jazeera.
Τη Δευτέρα, ο Filippo Grandi, επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR), ζήτησε «υπομονή και επαγρύπνηση».
Σε δήλωσή του, ανέφερε ότι η υπηρεσία «ελπίζει ότι οι εξελίξεις επί τόπου θα εξελιχθούν με θετικό τρόπο, επιτρέποντας επιτέλους να πραγματοποιηθούν εθελοντικές, ασφαλείς και βιώσιμες επιστροφές – με τους πρόσφυγες να είναι σε θέση να λάβουν τεκμηριωμένες αποφάσεις».
Ποια είναι λοιπόν η λογική πίσω από το πάγωμα των αιτήσεων ασύλου από τη Συρία από τις ευρωπαϊκές χώρες;
Από την έναρξη του συριακού εμφυλίου πολέμου το 2011, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, τουλάχιστον 7,4 εκατομμύρια Σύριοι παραμένουν εκτοπισμένοι στο εσωτερικό της χώρας, ενώ περίπου 4,9 εκατομμύρια αναζητούν καταφύγιο σε γειτονικές χώρες. Επιπλέον 1,3 εκατομμύρια έχουν επανεγκατασταθεί αλλού, κυρίως στην Ευρώπη.
Σύμφωνα με την ενδιάμεση ανασκόπηση που δημοσίευσε ο Οργανισμός Ασύλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUAA) τον Σεπτέμβριο, από τις συνολικά 513.000 αιτήσεις ασύλου που έλαβαν οι χώρες της ΕΕ το 2024, «οι Σύριοι συνέχισαν να υποβάλλουν μακράν τις περισσότερες αιτήσεις κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους». Οι αιτήσεις ασύλου τους αντιπροσωπεύουν το 14% του συνολικού αριθμού των αιτήσεων – αύξηση κατά επτά ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023.
Στην έκθεση της EUAA τονίζεται επίσης ότι περίπου 101.000 αιτήσεις ασύλου από τη Συρία εκκρεμούν ακόμη σε χώρες της ΕΕ.
Μετά την πτώση του αλ Άσαντ, ορισμένες χώρες της ΕΕ ανακοίνωσαν «παύση» στην επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου, καθώς θα αντιμετωπίσουν την κατάσταση στο εσωτερικό της Συρίας, όπως λένε.
Οι ξένοι ηγέτες των 27 μελών του μπλοκ θα συναντηθούν αργότερα αυτόν τον μήνα για να συζητήσουν μια κοινή απάντηση.
Ο Bram Frouws, διευθυντής της δεξαμενής σκέψης Mixed Migration Centre, με έδρα τη Γενεύη, δήλωσε στο Al Jazeera ότι η παύση των αιτήσεων ασύλου «ουσιαστικά σημαίνει ότι οι Σύριοι που βρίσκονται ακόμη σε διαδικασία ασύλου και περιμένουν απόφαση θα παραμείνουν σε εκκρεμότητα για πολύ περισσότερο καιρό».
«Γνωρίζοντας ότι σε πολλές [ευρωπαϊκές] χώρες υπάρχουν μεγάλες εκκρεμότητες με το άσυλο, αυτό αυξάνει την αβεβαιότητα για πολλούς. Σημαίνει επίσης ότι όσοι φθάνουν από εδώ και στο εξής, ενώ εξακολουθούν να είναι δυνατόν να υποβάλουν αίτηση ασύλου, θα πρέπει να περιμένουν πολύ καιρό για μια απόφαση», πρόσθεσε.
Προς το παρόν, δεν υπάρχει καμία αλλαγή στο καθεστώς για όσους έχουν ήδη λάβει άσυλο σε ευρωπαϊκές χώρες.
Όταν πρόκειται για την αίτηση ασύλου, η ΕΕΑΑ ορίζει ότι οι χώρες είναι ασφαλείς εάν δεν δημιουργούν «ανάγκες προστασίας για τον λαό τους» ή είναι χώρες στις οποίες «οι αιτούντες άσυλο προστατεύονται και δεν κινδυνεύουν».
Ωστόσο, η ΕΕ υποστηρίζει επί του παρόντος ότι η Συρία δεν είναι ασφαλής για να επιστρέψουν οι άνθρωποι σε αυτήν.
«Προς το παρόν, υποστηρίζουμε, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις για ασφαλείς, εθελοντικές και αξιοπρεπείς επιστροφές στη Συρία», δήλωσε εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στους δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες τη Δευτέρα.
Ο εκπρόσωπος πρόσθεσε, ωστόσο, ότι «οι περισσότεροι Σύροι στη διασπορά ονειρεύονται να επιστρέψουν στη χώρα τους» και ότι το αν θα επιστρέψουν ή όχι θα πρέπει να είναι απόφαση της κάθε οικογένειας και του κάθε ατόμου.
