Ο Μπασάρ αλ-Ασαντ ήταν και, βεβαίως, παραμένει μέγα κάθαρμα, ως προς αυτό δεν υπάρχει αμφιβολία. Για να διατηρήσει την εξουσία, βομβάρδισε τον λαό της χώρας του με χημικά όπλα και βόμβες διασποράς, επέτρεψε στους Ρώσους να ισοπεδώσουν με την αεροπορία τους ολόκληρες πόλεις και προκάλεσε τον εκτοπισμό 12 εκατομμυρίων ανθρώπων από τις εστίες τους, δηλαδή περίπου του μισού πληθυσμού της Συρίας. Οσο για τους νεκρούς, αυτοί πλησιάζουν το μισό εκατομμύριο.
Παρ’ όλα αυτά, ο Ασαντ ήταν άνθρωπος των θεσμών, με την έννοια ότι απέδιδε μεγάλη σημασία στον σεβασμό προς τους θεσμούς και το έδειχνε μάλιστα με το παράδειγμά του. Οταν, λ.χ., η Μοίρα και η Ιστορία τον επέλεξαν από κοινού ως διάδοχο του μπαμπά του, εκείνος ήταν μόλις 34 ετών, ενώ το Σύνταγμα της χώρας όριζε το τεσσαρακοστό έτος ως ελάχιστο για το αξίωμα του «προέδρου» (σ.σ.: έτσι συνήθιζαν να ονομάζουν τον αρχηγό της συμμορίας που ήλεγχε τη χώρα…). Τι έκανε λοιπόν ο Μπασάρ; Εβαλε επί τόπου να τροποποιήσουν το Σύνταγμα, ώστε το όριο των 40 να κατέβει στα 34, δηλαδή όσο χρειαζόταν! Θα μπορούσε να το καταργήσει και να το πετάξει στα σκουπίδια. Γιατί όχι δηλαδή; Δικό του ήταν, ό,τι ήθελε το έκανε! Εκείνος όμως το σεβάστηκε…
Δεν φτάνει όμως μόνο να είσαι κάθαρμα, για να κρατήσεις την εξουσία που έχασε η οικογένεια Ασαντ. Χρειάζονται και ικανότητες, τις οποίες εκ του αποτελέσματος φαίνεται ότι ο Μπασάρ δεν τις είχε. Πρώτον, επειδή δεν αξιοποίησε τις ευκαιρίες που του έδωσαν τα ανοίγματα που έκαναν προς το μέρος του οι επικριτές του. Τα τελευταία χρόνια, η Συρία είχε γίνει και πάλι δεκτή στον Αραβικό Σύνδεσμο, επίσης το Κατάρ, όπως και άλλες αραβικές χώρες, είχαν αποκαταστήσει σχέσεις με το καθεστώς Ασαντ, όμως ο Μπασάρ δεν ενδιαφέρθηκε να καλλιεργήσει αυτές τις δυνατότητες, ώστε να βγάλει τη χώρα του από τη διεθνή απομόνωσή της και την υποχρεωτική εξάρτησή της από τη Ρωσία και το Ιράν. Δεύτερον, ο άνθρωπος δεν πήρε χαμπάρι από τις διεργασίες που ένωσαν – περιστασιακά έστω – διάφορες ένοπλες δυνάμεις υπό τη σημαία της οργάνωσης «Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ» (ΧΤΣ) και, στο τέλος, τον ανέτρεψαν. Δεν νομίζω ότι τέτοια ολιγωρία συνάδει με τις δεξιότητες που χρειάζεται ένας δικτάτορας για να επιβιώσει. Αν τον έβλεπε ο πατέρας του (τον οποίο φαντάζομαι, εκεί ψηλά στον ουρανό, να παίζει πρέφα με τον Χίτλερ, τον Στάλιν και τα άλλα τα παιδιά), σίγουρα θα βάραγε το υπερμέγεθες κεφάλι του στον τοίχο.
Αντιθέτως, τον ισλαμιστή διάδοχό του, δηλαδή τον ηγέτη της ΧΤΣ, ονόματι Αλ-Γκολάνι, πρέπει να τον προσέξουμε, διότι προφανώς δεν είναι τυχαίος. Και μόνο το γεγονός ότι έδωσε συνέντευξη στο CNN μας προϊδεάζει ότι δεν είναι τζιχαντιστής παλαιάς κοπής. Ωστόσο, επειδή ο Γκολάνι καταλαβαίνει από δημόσιες σχέσεις και επικοινωνία δεν σημαίνει ότι αυτό που πρεσβεύει είναι κάτι που θα μας αρέσει, παρά την προσπάθεια που εμφανώς καταβάλλει ο ίδιος, για να γίνει ομαλά και αναίμακτα η αλλαγή καθεστώτος. Δεν υπάρχει τζιχαντιστής λάιτ, όπως δεν υπάρχει ολίγον έγκυος. Η θεοκρατία ή θα είναι απόλυτη ή διαφορετικά δεν θα υπάρχει. Να προσθέσω, επίσης, ότι η λέξη Σαμ (Sham) στον τίτλο της οργάνωσης σημαίνει τη Συρία στη γλώσσα τους, όμως όχι ακριβώς τη Συρία που ξέρουμε εμείς, αλλά μία Συρία η οποία περιλαμβάνει την Ιορδανία, τον Λίβανο και το Ισραήλ.
Το μόνο ασφαλές κριτήριο, που πρέπει να έχουμε υπόψη για να μπορούμε να εκτιμήσουμε την εξέλιξη της νέας κατάστασης στη Συρία, είναι η επιστροφή προσφύγων. Οταν οι άνθρωποι επιστρέφουν, αυτό σημαίνει ότι αισθάνονται ασφαλείς. Υποθέτω ότι αυτό έχουν υπόψη οι Γερμανοί και πανηγυρίζουν για την πτώση του Ασαντ. Ελπίζουν, δηλαδή, οι αφελείς ότι οι Σύροι που τους κουβάλησε η κ. Μέρκελ θα γυρίσουν στα σπίτια τους. Σε ποια σπίτια τους; Δεν υπάρχουν τα σπίτια τους. Οι δημοσιογράφοι που μπαίνουν στη Συρία καταπλήσσονται από την έκταση της καταστροφής σε υποδομές και κατοικίες. Διασχίζουν μεγάλες αποστάσεις και το μόνο που συναντούν είναι ερειπωμένες πόλεις. Το δε κόστος της ανοικοδόμησης υπολογίζεται στα 250 δισεκατομμύρια δολάρια. Επομένως, πού να γυρίσουν και γιατί να γυρίσουν;
Τέλος, ως προς τις άμεσες επιπτώσεις από την αλλαγή καθεστώτος στη Συρία, προβλέπω ότι θα σημειωθεί αισθητή έλλειψη προϊόντων μεθαμφεταμίνης, λόγω της κυρίαρχης θέσης που κατείχε η Συρία του Ασαντ στη συγκεκριμένη αγορά, ειδικά στις περιοχές της Μέσης Ανατολής και της Νότιας Ευρώπης. Το λέω επειδή έρχονται οι γιορτές και ξεκινά η σεζόν των πάρτι…
