Οι κάλπες στο ΠΑΣΟΚ ανοίγουν αύριο – και δεν υπάρχει ούτε ένας μέσα στο κόμμα που δεν αντιλαμβάνεται πόσο κρίσιμη είναι η επιλογή που καλείται να πάρει η βάση του. Ο επόμενος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, είτε είναι ο Νίκος Ανδρουλάκης είτε ο Χάρης Δούκας, θα κληθεί να διαχειριστεί τη μεγαλύτερη ευκαιρία που είχε η παράταξη την τελευταία δεκαετία – δεν αποκλείεται, χωρίς καν να μεσολαβήσει εκλογική αναμέτρηση, σε λίγο καιρό να είναι κοινοβουλευτική αξιωματική αντιπολίτευση απέναντι στη ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη. Τα δεδομένα αυτής της τόσο κρίσιμης αναμέτρησης είναι συγκεκριμένα: ο Ανδρουλάκης προηγείται με 8,5 μονάδες, οι οποίες του δίνουν ένα καθαρό προβάδισμα, σε ένα σώμα 300.000 ψηφοφόρων. Ποια είναι τα κλειδιά που διαμορφώνουν το αυριανό αποτέλεσμα; Ποια λάθη δεν πρέπει να κάνει η προεδρική πλευρά και πώς θα μπορούσε η ανατροπή να μην είναι μόνο μαθηματικό ενδεχόμενο;
Ο αριθμός των συμμετεχόντων στον δεύτερο γύρο των εκλογών του ΠΑΣΟΚ είναι συγκεκριμένος και δεν μεγαλώνει: 303.233 ψηφοφόροι μπορούν να λάβουν μέρος και ούτε ένας παραπάνω – ακόμα και μέλη που μπορεί να μην είχαν έρθει να ψηφίσουν στον πρώτο γύρο δεν έχουν δικαίωμα συμμετοχής στον δεύτερο. Σ’ αυτό το σώμα, ο Νίκος Ανδρουλάκης για να κερδίσει χρειάζεται περίπου άλλες 10.000 ψήφους επιπλέον από αυτές που έλαβε – μπορεί να τις αντλήσει από τρεις δεξαμενές ψηφοφόρων, του Παύλου Γερουλάνου, της Αννας Διαμαντοπούλου και του Μιχάλη Κατρίνη, οι οποίοι δεν άνοιξαν τα χαρτιά τους ενόψει δεύτερου γύρου. Δεν αντλεί όμως μόνο αυτός. Και αν το «αστικό ΠΑΣΟΚ» επιλέξει να μην εμφανιστεί, τότε οι ισορροπίες διαταράσσονται. Καθόλου τυχαία, από το γραφείο Ανδρουλάκη τις προηγούμενες μέρες έπαιρναν «θεσμικού τύπου» τηλέφωνα τους ψηφοφόρους, ευχαριστώντας τους για τη συμμετοχή τους και «ελπίζοντας να τους δουν και την επόμενη Κυριακή». Η μικρή αποχή, εκτός των άλλων, δίνει άλλον αέρα στον νικητή.
Η μεγαλύτερη συζήτηση που έγινε ανάμεσα στους δύο γύρους για τις εκλογές του ΠΑΣΟΚ αφορούσε τη διαφορά του αποτελέσματος ανάμεσα στην περιφέρεια και τις μεγάλες πόλεις – οι δύο φιναλίστ βρέθηκαν στην τρίτη και την τέταρτη θέση στα αστικά κέντρα, κερδίζοντας το μεγαλύτερο μέρος των δυνάμεών τους εκτός. Μερικοί περιέγραψαν τη διαφορά ως «ΠΑΣΟΚ δύο ταχυτήτων», από το οποίο οι κάτοικοι της περιφέρειας περιμένουν άλλα πράγματα σε σχέση με αυτούς της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Η αστική ψήφος, ωστόσο, βρίσκεται σε έναν δεύτερο γύρο όπου δεν έχει περάσει κανείς εκ των Παύλου Γερουλάνου και Αννας Διαμαντοπούλου. Θα κληθεί να αποφασίσει αν θα πάει να ψηφίσει και, αν το πράξει, μένει να φανεί ποια κριτήρια θα είναι εκείνα που θα διαμορφώσουν την επιλογή του. Τα μειονεκτήματα για αυτό το ακροατήριο, τόσο του Ανδρουλάκη όσο και του Δούκα, είναι καταγεγραμμένα και αποτυπώθηκαν, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, στην πρώτη κάλπη.
Είναι ίσως η πιο παράξενη φυλή του ΠΑΣΟΚ, αυτή που κανείς δεν ξέρει πότε και πώς θα επιλέξει να αντιδράσει: οι λεγόμενοι παπανδρεϊκοί, με αναφορές στον Ανδρέα και (βασικά, πλέον) στον Γιώργο Παπανδρέου, στον πρώτο γύρο χωρίστηκαν στα τρία – οι περισσότεροι ανάμεσα στον Χάρη Δούκα και τον Παύλο Γερουλάνο, ενώ υπήρξαν και εκείνοι που τάχθηκαν με το μέρος του Νίκου Ανδρουλάκη. Θα συσπειρωθούν τουλάχιστον οι δύο πρώτες κατηγορίες στο πλευρό του δημάρχου Αθηναίων; Ο Δούκας τις τελευταίες μέρες εξασφάλισε τη στήριξη του Νίκου Παπανδρέου, που είχε ταχθεί υπέρ Γερουλάνου στον πρώτο, και μιας σειράς στελεχών κοντά στον πρώην πρωθυπουργό, όπως του Δημήτρη Ρέππα και του Φίλιππου Σαχινίδη. Από μόνοι τους, και με τον ίδιο τον Παπανδρέου να κρατά κλειστά τα χαρτιά του, δεν είναι βέβαιο ότι μπορούν να αλλάξουν τη σειρά – μπορούν όμως να κλείσουν ή να ανοίξουν την ψαλίδα της διαφοράς.
Μία εβδομάδα πριν, αφότου ο αντίπαλος του Νίκου Ανδρουλάκη είχε πια οριστικοποιηθεί, δεν ήταν λίγοι εκείνοι εντός της Χαριλάου Τρικούπη που χαμογελούσαν ανακουφισμένοι – η εκτίμηση πως ο Χάρης Δούκας είναι πολωτική υποψηφιότητα και το αίτημα για αλλαγή ηγεσίας όχι τόσο γενικευμένο όσο ίσως φαινόταν αρχικά, τους επέτρεπε από την περασμένη Κυριακή να εκφράζουν την αισιοδοξία τους για το αποτέλεσμα της αυριανής μάχης. Το ενδεχόμενο χαλάρωσης του οργανωτικού μηχανισμού, ωστόσο, θα μπορούσε να δυσκολέψει τον σημερινό πρόεδρο – ειδικά όταν η απέναντι πλευρά, που δεν έχει και τίποτα να χάσει από τη θέση του αουτσάιντερ, βάζει όλα της τα όπλα στο τραπέζι. Η πλευρά Ανδρουλάκη, βέβαια, τέτοια λάθη δεν κάνει συνήθως. Γι’ αυτό και οι τρεις περιοδείες που έγιναν ήταν στην Ηλεία, στην καρδιά της Δυτικής Ελλάδας (τη μοναδική περιφέρεια που ο Ανδρουλάκης έχασε το 2021), στα Γιάννενα (ο Δούκας πήρε την Ηπειρο στον πρώτο γύρο) και στη Θεσσαλονίκη, που έχει περισσότερες πιθανότητες να κερδίσει ψήφους από τον αντίπαλό του.
Η ψυχολογία και η εντύπωση που θα δώσουν στο κλείσιμο της κούρσας οι δύο μονομάχοι διαμορφώνουν την τελευταία εικόνα που έχουν από αυτούς οι ψηφοφόροι. Ο Νίκος Ανδρουλάκης προβάλλει την αυτοπεποίθηση ενός φαβορί, περιγράφει ένα αφήγημα συνέχειας με αναγκαίες διορθώσεις και δεν σηκώνει τους τόνους όλη την τελευταία εβδομάδα, διατηρώντας ενωτικό προφίλ. Ο Χάρης Δούκας έθεσε το δίλημμα της στασιμότητας απέναντι στην αλλαγή, επιτέθηκε στον Ανδρουλάκη για το γεγονός πως δεν έγινε ντιμπέιτ και επιχειρεί να δημιουργήσει μια μετωπική σύγκρουση που θα επιβάλει και στους ψηφοφόρους που επέλεξαν κάποιον άλλο εκ των υποψηφίων να πάρουν θέση στην κάλπη. Η τελευταία εικόνα έχει σημασία κα για το αποτέλεσμα, αλλά και για την επόμενη ημέρα.
