Το Νόμπελ Λογοτεχνίας που δόθηκε πριν λίγα χρόνια στον Μπομπ Ντίλαν, μας παραξένεψε: πόσοι λογοτέχνες, πεζογράφοι και ποιητές, αισθάνονται συνάδελφοι του σπουδαίου τραγουδοποιού; Φέτος, πόσοι φυσικοί αισθάνονται συνάδελφοι με τους επιστήμονες που δημιούργησαν το Google Brain ή το DeepMind; Πόσοι χημικοί θεωρούν συναδέλφους τους τούς βιολόγους που συναρμολογούν πρωτεΐνες;
Βέβαια, την εποχή που καθιέρωσε ο Άλφρεντ Νόμπελ δεν υπήρχαν ως επιστημονικά πεδία η πληροφορική και η βιολογία – αλλά γιατί πρέπει να τιμηθούν με τα βραβεία του όσοι διαπρέπουν σε αυτές, αφού υπάρχουν ιδιαίτερα βραβεία, τα οποία μάλιστα είχαν ήδη λάβει οι τιμώμενοι;
Είχε προλάβει και η Google τη Βασιλική Ακαδημία Επιστημών της Σουηδίας, τρεις από τους πέντε συνολικά επιστήμονες που βραβεύτηκαν ήσαν ή είναι ακόμη στο δυναμικό της: το μισό φετινό νόμπελ Φυσικής –Geoffrey Hinton– ήταν επί δέκα χρόνια ο κορυφαίος επιστήμονας της στην ανάπτυξη του Google Brain. Αποχώρησε πέρυσι τον Μάιο για να επιδοθεί στην αναγγελία των κινδύνων που θεωρεί ότι συνοδεύουν την ΤΝ.
Δύο – Ντέμης Χασάμπης και John Jumper–από τους τρεις επιστήμονες που μοιράστηκαν το Νόμπελ Χημείας είναι επικεφαλής της AlphaFold (Alphabet είναι η μητρική της Google) που οι υπολογιστικές μηχανές της δίνουν με σημαντική ακρίβεια την ανάπτυξη στον χώρο 200 εκατομμυρίων πρωτεϊνών που γνωρίζουμε μόνο τον χημικό τους τύπο· πρακτικά, όλων των γνωστών πρωτεϊνών ενός εκατομμυρίου βιολογικών ειδών.
Τα μηχανήματα της ΤΝ στηρίζονται σε μαθηματικές ή/και φυσικές αρχές που ανακάλυψαν ή επαναπροσδιόρισαν οι αναμφίβολα ιδιοφυείς βραβευμένοι αλλά παράγουν αποτελέσματα επειδή «βοσκούν» και «μηρυκάζουν» τα στοιχεία τρισεκατομμυρίων κειμένων στο Δίκτυο (στην περίπτωση των LLM) ή τεράστιων βάσεων πειραματικών δεδομένων (στην περίπτωση του AlphaFold). Όλα αυτά έχουν δημιουργηθεί με κόπο από την «παραδοσιακή» ανθρώπινη νοημοσύνη, αυτή που έχουμε όλοι μας.
Tα μηχανήματα μπορούν να μας υπερβούν νοητικά, δηλώνει ο Hinton· «η ΤΝ θα χακάρει τη νοημοσύνη μας», πλασάρει με εύληπτο σύνθημα ο γκουρού της καταστροφολογίας διάσημος Γιουβάλ Χαράρι. Αισθάνονται άραγε οι Σουηδοί ακαδημαϊκοί ότι θα αχρηστευθούν γιατί σε λίγο θα μοιράζει τα βραβεία κάποιο Chat-Nobel – οπότε τι να την κάνουν την αθανασία που θα χαρίζει το AlphaFold, δίνοντας τη δυνατότητα να προσδιοριστεί κάθε πρωτεΐνη του σώματός μας και να μας ξαναφτιάχνου ολοκαίνουργους;
Αφού υπάρχουν επιστήμονες που τα πιστεύουν αυτά, γιατί να μη σκέφθηκαν έτσι και κάποιοι από τους Σουηδούς ακαδημαϊκούς; Οπότε, είτε με πρόσχημα τη φυσική και την κόρη της χημεία, φέτος αποδόθηκε το πρώτο «Νόμπελ ψευδο-Μεταφυσικής» στην ιστορία του θεσμού –γιατί η αριστοτελική μεταφυσική άλλα λέει– είτε η Alphabet έβαλε γυαλιά στη Apple και στη Microsoft.
