«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է «Իրազեկ և պաշտպանված սպառող» ՀԿ նախագահ Բաբկեն Պիպոյանը
– Պարո՛ն Պիպոյան, ՊԵԿ-ի ներքին անվտանգության վարչության և ՊԵԿ ԱՏԳ մաքսային սպասարկման և հսկողության վարչության աշխատակիցներն օրերս մասնակցել են «Արմեն-Համիկ եղբայրներ» ընկերության կողմից 13 հազար 500 կգ ընդհանուր քաշով հավի մսի ոչնչացմանը: Թաղման եղանակով փորձել են ոչնչացնել ոչ պիտանի 13500 կգ տոննա հավի միսը, որից հետո ընկերության աշխատակիցներն այն հանել են հողի տակից և տեղափոխել ՍՊԸ-ի տարածք։ Կատարվածն ինչպե՞ս եք գնահատում՝ ընկերության աշխատակիցների գործողության համատեքստում հատկապես։
– Տեղի ունեցածը պարզապես սարսափելի է, սա՝ մեկ բառով։ Սարսափելիից դուրս գնահատական պետք է տան իրավապահ մարմինները։ Սա Պետեկամուտների կոմիտեի ու Սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի տիրույթի գնահատական չէ։ Գնահատական պետք է տա միանշանակ իրավապահ համակարգը, ու ես լիահույս եմ, որ կիրականացվի շատ խոր քննություն, ասեմ ինչու։
Շատ լավ է, որ ՊԵԿ-ը հայտնաբերել է, շնորհակալություն ՊԵԿ-ին, բայց մարդկանց մեջ կա մտավախություն, որ ոչ բոլոր նման դեպքերն են բացահայտվում, որովհետև հասկանում ենք, որ այս քայլին գնալու համար բիզնեսն առնվազն ինչ-որ բան պետք է կարծեր: Պարզ է, չէ՞, որ աշխատակիցներն ինքնուրույն չեն որոշել ու գնացել նման քայլի, հիմա այս անպատժելիության մթնոլորտը ոլորտում բերել է նրան, որ այս գործողությանը գնացել են, բայց իրավական համակարգը քրեաիրավական գնահատականը պետք է տա շատ ավելի խորքից։
Հիմա մի քանի դիտարկում անեմ․ քանի որ թերի է տեղեկությունը, Սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնից չէ, որովհետև սննդի համար ոչ պիտանի մթերքը կարող է տարբեր պատճառներով լինել։ Այս պահին մենք չունենք տեղեկություն, որպեսզի կարողանանք ստուգել, թե ո՛ր վտանգն ինչպես պետք է արվեր, ինչպե՛ս պետք է չարվեր, բայց տարրական բան է, որ ոչնչացումը արկղերով ու տոպրակներով չպետք է իրականացվեր։
Այդ ի՞նչ աննշան թերություն է եղել, որ ապրանքը տոպրակներից ու արկղերից հանելու կարիք չի եղել, որպեսզի ոչնչացումը տեղի ունենար հետևյալ մեթոդաբանությամբ․ հումք, այս դեպքում՝ թռչնամիս, հող-ախտահանություն, հող-ախտահանություն: Արկղերով ոչնչացման այդ մեթոդը այդպե՞ս է եղել, թե՞ չէ, որովհետև երբ կազմվում է ակտ, ոչնչացման մեթոդը որոշում է տեսուչը, այլ ոչ տնտեսվարողը։
Հիմա ո՞նց է եղել, որ այդ մեթոդով է իրականացվել, եթե պարզվի, որ մեթոդում գրված չի եղել արկղերով, բայց արկղերով է ոչնչացվել, ապա ինչպե՞ս է եղել, որ իրենց ներկայությամբ թույլ են տվել նշված մեթոդից տարբեր ոչնչացում իրականացնել։ Իրավական գնահատականը պետք է տրվի նաև այս հարցերին, ու ես լիահույս եմ, որ գոնե այստեղ իրավապահ մարմինները շատ խիստ կգտնվեն բոլորի հանդեպ, ու սա կդառնա մի փոքր կանխարգելող ինչպես բիզնեսի, այնպես էլ այս ամենաթողության մթնոլորտը ձևավորած պետական վերահսկողություն իրականացնող այլ աշխատակիցների ու կառույցների ու դրանց կառավարման համակարգերի նկատմամբ։
– Տեղի ունեցածի հիմնական պատճառն այն է, որ ամենաթողություն ու անպատժելիությո՞ւն են տիրում։
– Աշխարհում կան երկրներ, որտեղ ամենաթողություն չէ, բայց կան հանցագործություններ: Ցավոք սրտի, մենք ապրում ենք մի իրականության մեջ, երբ բոլորն այս դեպքը գնահատում են ամենաթողության հետևանք, այդ թվում՝ դուք ձեր հարցով, որովհետև արդեն այդ ընկալումը կա, ու մենք տեսնում ենք, թե ինչ իրավիճակ է։
Բայց, էլի եմ կրկնում, օրը ցերեկով կամ գիշերով այդ ծավալի աշխատանքը կարվեր, երբ գիտեին, որ, այսպես ասեմ, էլի, աշխարհում հանցագործությունները լինում են ու բացահայտվում են, բայց 13,5 տոննա զենք ինչ-որ մեկը պարզապես չէր տանի թաղի, հողի տակից հաներ, եթե վստահ չլիներ, որ կբռնվեր, ինչքան վստահ պետք է լինի, որ նման բան անի։ Այսինքն՝ այդ պետական վերահսկողության նկատմամբ բիզնեսի վերաբերմունքը բերում է սրան։
Լիահույս եմ, որ իրավապահները կաշխատեն և՝ խորքային կաշխատեն, ոչ թե պարզապես կհասկանան, թե ո՛վ գնաց, ո՛վ հանեց, այլ կհասկանան, թե ինչպե՛ս ստեղծվեց այդ հնարավորությունը։ Այսինքն՝ խնդիրը ոչ թե վերջին փուլին անդրադառնալն է, այլ՝ խնդրին ամենասկզբից գալը։ Ինչպե՞ս եղավ, որ հնարավոր եղավ, որովհետև եթե պատշաճ ոչնչացում կազմակերպվեր, այսինքն՝ այն մեթոդով, ինչը ասացի, որ արկղերից հանեին, լցնեին հողի մեջ, հողի շերտ ավելացնեին, շերտից հետո ախտահանեին ու թռչնամսի նոր շերտը լցնեին, նորից հող լցնեին, այսինքն՝ շերտերով, մեծ քանակությամբ էլ ախտահանիչ լցնեին, էլեմենտար է, որ ոչ մեկը չէր գնա, չէր քանդի, որովհետև ամիսներ կտևեր հողի միջից դա հանելը։
Ո՛նց է ստացվել, որ արկղերով դա դրել են, հողով ծածկել, էն որ գետնի տակ այդ սառածությամբ, ինչպես եղել է, այդպես էլ մնացել է։ Այս բոլոր հարցերի պատասխանները իրավապահ մարմինները պետք է տան, գնահատեն կատարվածն ու տան պատասխանները։ Եթե հանցանք կատարողները պատիժ չստանան, ապա կարող ենք համարել, որ այլևս ոչ մի բանի վրա հույս չենք կարող ունենալ, որովհետև տեղի ունեցածն իսկապես սարսափելի է։
– Պարո՛ն Պիպոյան, այսինքն՝ վստահություն չունե՞ք, բայց գոնե հույս ունե՞ք։
– Շատ խիստ պետք է լինի, որովհետև շատ լուրջ ու խնդրահարույց ոլորտ է, որովհետև, էլի եմ կրկնում 13,5 տոննա ոչնչացման ենթակա մթերքը չի ոչնչացվել, ու սա խնդրահարույց է։ Ոչնչացման մեթոդ-եղանակը ուղիղ պայմանավորված է, թե ինչու այդ մթերքը ենթակա չէր սննդի համար օգտագործման։
Քրիստինե Աղաբեկյան
MediaLab.am
The post Տեղի ունեցածը պարզապես սարսափելի է, սա՝ մեկ բառով. Բաբկեն Պիպոյանը՝ ոչնչացման ենթակա հավի միսը հողի տակից հանելու, և այլ հարցերի մասին first appeared on MediaLab Newsroom-Laboratory.
