Για να μην το κουράζουμε πολύ, αν αποφασίσαμε ότι δεν θέλουμε άλλο να αναπτύξουμε τον τουρισμό στην Ελλάδα, γιατί βλάπτει το περιβάλλον, τη ζωή των ντόπιων κατοίκων, έχει χαμηλή παραγωγικότητα και δεν προσφέρει στην οικονομία, υπάρχουν λύσεις. Πρώτα από όλα ας συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι κάνουμε και σε λίγο δεν θα έχουμε τουρισμό. Επειδή αδυνατούμε να οργανώσουμε τη λειτουργία του, τείνουμε να δαιμονοποιήσουμε έναν κλάδο. Γούστο μας και καπέλο μας. Και κάπως έτσι φτάσαμε να μιλάμε για «υπερτουρισμό» στην Ελλάδα, τη στιγμή που οι περισσότεροι ελληνικοί προορισμοί έχουν σεζόν μόλις 60 ημερών και πολύ λέω. Και βέβαια με 60 μέρες δεν αποσβένεται καμία επένδυση στον κόσμο. Αρα μιλάμε και για έναν ζημιογόνο κλάδο. Τη στιγμή που οι κρατικές υποδομές, από λιμάνια, δρόμους και νοσοκομεία, μέχρι επάρκεια νερού, αποχέτευση, αποκομιδή και διαχείριση σκουπιδιών, όχι απλά δεν βοηθούν, αλλά βρίσκονται δεκαετίες πίσω, προκαλώντας όχι μόνο την ταλαιπωρία των επισκεπτών μας, αλλά και τη δικαιολογημένη δυσφορία των κατοίκων, οι οποίοι θεωρούν ότι για το πρόβλημα ευθύνονται οι τουρίστες και όχι οι αποτυχημένοι αιρετοί που οι ίδιοι έχουν εκλέξει.
Για να μην το κουράζουμε, αυτό που δείχνει να έχει γίνει ευχή στο στόμα όλων θα γίνει πραγματικότητα, δηλαδή η απεξάρτηση από τον τουρισμό. Είναι τόσο απλό… Την ίδια στιγμή θα πρέπει να βρούμε ή πιο σωστά να προετοιμαζόμαστε από πού θα βρούμε τα 20 δισεκατομμύρια και πλέον που μας αφήνει άμεσα κάθε χρόνο ως έσοδο στη χώρα, με συμβολή στην περιφερειακή ανάπτυξη και με πολλά άλλα έμμεσα έσοδα σε συναφείς δραστηριότητες.
Πάμε να αναζητήσουμε την τύχη μας σε κλάδους υψηλής παραγωγικότητας, όπως ο μεταποιητικός τομέας, η πληροφορική, οι τηλεπικοινωνίες, οι χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες. Πάμε να κάνουμε τη μετάβαση σε τομείς καινοτομίας. Ολος ο δυτικός κόσμος αυτές τις επενδύσεις μάχεται να αναπτύξει. Αυτό είναι το κατάλληλο παραγωγικό μοντέλο. Το θέμα όμως είναι πώς θα το κάνουμε; Πώς τη στιγμή που οι επενδυτές μάς βλέπουν ως μια χώρα κατάλληλη για να φτιάξεις μια ξενοδοχειακή μονάδα ή μια αλυσίδα ενοικίασης τουριστικών κατοικιών θα τους πείσουμε εμείς για κάτι άλλο; Οι ειδικοί έχουν αποφανθεί ότι αρκεί τα αναπτυξιακά κονδύλια και οι επιδοτήσεις (εθνικές και κοινοτικές) να κατευθύνονται μόνο σε τομείς εκτός τουρισμού σε συνδυασμό με πολιτικές βελτίωσης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Αν αρκεί μια τέτοιου είδους συνταγή, πάμε να την εκτελέσουμε.
Για να μην το κουράζουμε, η τελευταία φορά που μας δόθηκε η ευκαιρία μεγάλων θεσμικών αλλαγών και μάλιστα σχεδόν εν λευκώ σε σχέση με το παραγωγικό μοντέλο της χώρας, την περίοδο των προγραμμάτων διάσωσης της χώρας, δεν θυμάμαι να είπε κανείς περιορίστε τον τουρισμό. Δεν θυμάμαι την εποχή που διαπιστώθηκε ότι οι δείκτες παραγωγικότητας ήταν χαμηλοί και η βελτίωσή τους περνούσε κυρίως από τη μείωση των μισθών όλων μας, να είπε κανείς μην αναπτύσσετε τον τουρισμό, καθώς είναι κλάδος χαμηλής παραγωγικότητας και θα το βρείτε μπροστά σας. Το αντίθετο, μας έλεγαν ότι το κλειδί της επιτυχίας της χώρας είναι το πώς θα βάλει στο δημόσιο ταμείο όσο γίνεται περισσότερα από τη δαπάνη των ξένων τουριστών. Αλήθεια τι άλλαξε από τότε; Και μία απορία: γιατί η καινοτομία δεν μπορεί να συμβαδίζει με την καλά οργανωμένη τουριστική δραστηριότητα;
